dinsdag 13 juli 2021

From Leeuwarden to Sierra Leone

It seems that Sierraleonean Dutch football player Issa Kallon wants to play for Sierra Leone, his parents' homeland. Sierra Leone managed to qualify for the Africa Cup this year for the third time, after also qualifying for this prestigious tournament in 1994 and 1996. Issa Kallon now is playing for FC Cambuur at Leeuwarden, the capital of the northern Dutch province Friesland.

I wonder if Issa Kallon is in any way related to Mohammed Kallon, one of Sierra Leone's most famous football players. My friend Susu Sesay played for FC Kallon as a teenager and was trained and supported by Mohammed Kallon. I couldn't reach Susu today, but I will ask him.

The fast Issa Kallon played in a number of Dutch youth selections but never managed to reach the bigger teams. Now Sierra Leonean journalist Sahr Morris Jr. states in a tweet that the Sierra Leonean Football Association has confirmed that Kallon wants to play for the national team.

Lion to lion

The Dutch word "leeuw" that sounds in the name Leeuwarden means "lion", and the coat of arms of the city shows a right up standing heraldic golden lion (though the origin of the name probably doesn't go back on that Dutch word but is derived from an older language, meaning something like sheltered landing place or harbour). The name Sierra Leone is derived from Portuguese and means "lion's mountains" or better: "lioness' mountains". So Kallon would go from one pride of lions to the other. 

Sources:

The @SLFA_sl today confirmed that @Cambuurfront winger& former #Netherlands U15 &U20 #IssaKallon,born to #SierraLeonean parents in #Holland,has expressed his interest to play for #LeoneStars just a month after the country qualify for the #AFCON2021 in #Cameroon#SierraLeoneSports pic.twitter.com/S41Rbmyvn9


Onrust in Zuid-Afrika

Een in Nederland wonende Zuid-Afrikaanse vriendin belde mij maandagmiddag en vertelde mij dat ze zich ongerust maakt over de onrust in haar land. Ze had bijna elk uur telefonisch contact met haar familie in Soweto, de South West Townships bij Johannesburg. De mensen daar moesten voor hun eigen veiligheid de hele dag binnen blijven. Afgaande op haar woorden is de onrust veel groter dan ik tot nu toe uit de Nederlandse media had opgemaakt. De vlam is in de pan geslagen nadat oud-president Zuma zich kort voor de gestelde deadline heeft gemeld bij de gevangenis voor een straf van vijftien maanden cel wegens minachting van het Hof, omdat hij niet meewerkt aan zijn corruptiezaak. De onrust begon in Durban in de provincie KwaZulu Natal. Zuma is zelf Zulu en veel volksgenoten verklaren zich solidair met hem en eisen zijn vrijlating. Zulu's staan bij andere bevolkingsgroepen bekend als vechtlustig en dominant. Er braken rellen uit waarbij doden vielen en er werd massaal geplunderd. Ook in Johannesburg wordt op grote schaal geplunderd en volgens de Zuid-Afrikaanse vriendin breidt de onrust zich uit over het hele land. Inmiddels is het leger ingezet. Ze ziet haar land economisch afglijden en de regering volledig falen. Hoewel ze vindt dat Zuma gewoon zijn straf moet uitzitten en geweld niet goed te praten is, begrijpt ze de plunderaars, omdat veel mensen zonder werk, inkomen en voedsel zitten. Ze wijt dit aan het falende beleid van de regering en ze is bang dat Zuid-Afrika een tweede Zimbabwe wordt: een land dat door de eigen regering in armoede en chaos wordt gestort. 

woensdag 7 juli 2021

Rechter moet harde aanpak toetsen

De bestuursrechter moet bij het beoordelen van een bestuurlijke maatregel - bijvoorbeeld een woningsluiting of dwangsom - ook de evenredigheid toetsen. Is de maatregel wel proportioneel of kan ook met een minder ingrijpende maatregel worden volstaan? Dat vinden de staatsraden advocaat-generaal Widdershoven en Wattel, die vandaag (7/7) hun 'conclusie' uitbrachten over de evenredigheidstoets door de bestuursrechter. Een 'conclusie' is een vorm van juridische tegenspraak die bijdraagt aan de rechtsontwikkeling. Een advocaat-generaal kan concrete zaken in bredere een maatschappelijke, juridische en internationale context plaatsen, de rechtspraak evalueren en aanbevelingen doen om de bestaande rechtspraak te nuanceren of bij te stellen. Het belang daarvan kwam opnieuw naar voren door de toeslagenaffaire, waarin mensen onevenredig geraakt werden en waardoor de rechterlijke macht nog eens kritisch naar zichzelf gekeken heeft. 

Het advies van vandaag roept de rechters op om nog beter te letten op de belangen en grondrechten van burgers die klem komen te zitten tussen harde maatregelen van het bestuur en zich niet blind te staren op de letter van de wet. Het advies kan de aanzet geven tot het aanpassen van de Grondwet, waardoor in Nederland net als in buurland Duitsland het toetsen van wetten aan de Grondwet mogelijk wordt. 

Deze uitspraak vind ik om meerdere reden erg interessant. In dit weblog heb ik veel aandacht gegeven aan 'ongecontroleerde' bestuurlijke macht, zoals kwesties rond de toeslagenaffaire, controleren van burgers met anonieme en onbekende algoritmes en het aanpakken van burgers op basis van anonieme tips. Net vandaag zag ik een artikel in het plaatselijke Houtens Nieuws 't Groentje (7/7 p3) over Meld Misdaad Anoniem, waarin geciteerd wordt uit het blog dat ik enkele weken geleden hierover schreef. In het artikel wordt de nadruk gelegd op het risico van een "klikcultuur", maar het ging mij er vooral ook om dat de burgemeester ongecontroleerde macht toegeschoven krijgt. De burgemeester sloot een "geheim" contract met de stichting Meld Misdaad Anoniem. In de geheime bijlage, die door mij is gepubliceerd, is te lezen dat de meldingen ook de sociale zekerheid kunnen betreffen. In september had de woordvoerder van de gemeente mij laten weten dat een collegebesluit hierover in voorbereiding was, maar in april liet dezelfde woordvoerder mij weten dat de burgemeester het bij nader inzien niet nodig vond het college, de raad of de pers hierbij te betrekken. De wet geeft de burgemeester bevoegdheden voor de openbare orde en veiligheid, maar nergens in de wet staat dat raadsleden intussen moeten gaan slapen. 

De beide staatsraden (ander woord voor lid van de Raad van State) doen de volgende aanbevelingen aan de bestuursrechters. 

Bij het toetsen van de evenredigheid van een bestuurlijke maatregel, zoals een woningsluiting of een dwangsom, zou de bestuursrechter moeten aansluiten bij de drietaps-evenredigheidstoets uit het Europees recht. De rechter moet de maatregelen beoordelen op 1) geschiktheid voor het doel; 2) noodzakelijkheid: is er geen minder ingrijpend middel dat net zo effectief is; 3) de maatvoering, zoals de duur van de woningsluiting of hoogte van de dwangsom. 

Hoe indringend de bestuursrechter de evenredigheid beoordeelt, zou moeten afhangen van het algemene en individuele belang van de maatregel en de vraag in hoeverre de maatregel grondrechten aantast. Nu heeft de rechter maar twee mogelijkheden: 'terughoudend' of 'indringend' toetsen. Dat onderscheid zou moeten verdwijnen. 

Als een maatregel is gebaseerd op beleid of een ministeriële regeling dan kan de rechter dit beleid of de regeling in een concrete zaak buiten toepassing verklaren als het onevenredig uitpakt - en zelfs het beleid of de regeling helemaal onverbindend verklaren als het structureel tot onevenredige uitkomsten leidt. Dan geldt het beleid of de regeling niet meer en moet dit vervangen worden.  

Als een maatregel gebaseerd is op een wet die door het parlement is aangenomen, dan kan de rechter die wet niet toetsen aan de Grondwet. Wel kan de rechter de maatregel toetsen aan Europees of rechtstreeks werkend internationaal recht en als grondrechten in het geding zijn, dan kan de rechter de wet zo ruim mogelijk uitleggen. De rechter kan een wet niet onverbindend verklaren. Hij kan een regel alleen in het concrete geval buiten toepassing laten als de maatregel onvoorzien hard uitpakt. Als de wetgever deze harde aanpak bewust zo bedoeld heeft, dan móeten die regels gevolgd worden. De rechter kan dan nog wel in zijn uitspraak opnemen dat deze wet de rechtsbeginselen schendt. Het is dan aan regering en parlement om daar al dan niet conclusies aan te verbinden. 

De beide staatsraden vinden de tijd rijp voor een minder strikte uitleg van het toetsingsverbod in de Grondwet, zodat de rechter meer ruimte krijg om maatregelen te toetsen aan grondrechten. Zij vinden dat het toetsingsverbod op termijn uit de Grondwet moet verdwijnen.  

Bronnen:

Persbericht Raad van State

Uitspraak staadsraden 7/7/21
Alleen de inhoudsopgave is al leuk om te lezen, met termen als "bestraffende maatregelen", "helpt uitleg van de term 'bestraffend' ons verder? (neen)", "fair balance", "toetsingsdifferentiatiegereedschap", "variabele intensiteit", "eating the puddung", "alles-of-niets-intrekking", "Damocles-sluitingsbevel"; "spanning in de trias" en "verdisconteerde omstandigheden".

Zie mijn dossiers: go.stylo.nl/dossiers

In het bijzonder:
Toeslagenaffaire: go.stylo.nl/toeslagen
Gebruik van algortimes: go.stylo.nl/algo
Meld Misdaad Anoniem: go.stylo.nl/m

Houtens Nieuws (alleen premium): Meld Misdaad Anoniem

maandag 5 juli 2021

Totta gestopt

De gemeente Nissewaard (Spijkenisse) stopt met het opsporen van verdachten van bijstandsfraude met het softwareprogramma Totta Data Lab. Dat meldt omroep Rijnmond op basis van een persbericht van de gemeente. Onderzoek van TNO heeft uitgewezen dat het systeem fouten maakt. Vakbond FNV was na klachten van leden van plan om naar de rechter te stappen. 

Werk en Inkomen Lekstroom (WIL), de sociale dienst waar de gemeente Houten in samenwerkt, werkte als eerste mee aan de ontwikkeling van dit programma, maar stopte ermee in 2019 wegens een tekort aan personeel. Tot die tijd werden de gegevens van alle bijstandsgerechtigden periodiek naar het marketingbureau Totta in Amsterdam gestuurd, dat met behulp van algoritmes per persoon het risico op fraude berekende. Mensen met de hoogste risicoscores konden op een gericht onderzoek rekenen. Voor Omroep Houten heb ik veel onderzoek gedaan naar het gebruik van dit systeem (go.stylo.nl/algo).

Onlangs liet het college van burgemeester en wethouders van Houten in antwoord op raadsvragen weten dat het dagelijks bestuur van WIL het besluit heeft genomen dat niet meer gewerkt wordt met algoritmes (antwoord op vraag 12). 

TNO heeft het systeem voor de gemeente Nissewaard onder de loep genomen. TNO laat weten dat het systeem op twee punten niet voldoet. Zo is moeilijk te controleren of Totta Data Lab inhoudelijke en procedurele eisen naleeft. Daarnaast bleek het programma met dezelfde input verschillende uitkomsten te geven. Het was dus niet betrouwbaar.

Doordat Nissewaard het gebruik van het programma nu staakt, is een gang naar de rechter niet meer nodig. De FNV had graag een principiële uitspraak van de rechter gehad. In februari 2020 verbood de rechter al het toepassen van SyRi, een vergelijkbaar systeem. FNV hoopte toen dat Nissewaard ook met Totta Data Lab zou stoppen. "Maar dat is niet gebeurd. Nu is er wel onderzoek gedaan door TNO, dat heeft ook 30 duizend euro gekost", vult Maureen van der Pligt van FNV aan in een reactie voor omroep Rijnmond. 

Volgens Nissewaard heeft het gebruik van het algoritme geen effect gehad op de uitkomst van de onderzoeken. "Het algoritme heeft altijd alleen het voorwerk gedaan. Er zijn geen uitkeringen beëindigd of aangepast alleen door het resultaat van het algoritme."

Nissewaard gaat na de zomer besluiten hoe de gemeente in de toekomst bijstandsfraude wil gaan opsporen.

Bronnen: 
Onderzoek door Ytzen Lont (Stylo) voor Omroep Houten >>> go.stylo.nl/algo