donderdag 5 mei 2022

Hele dag half stok

Na het binnenhalen van de vlag op 4 mei en voor het slapen gaan, las ik nog even de berichten door op Facebook. Burgemeester Gilbert Isabella van Houten heeft eerder die dag dit bericht geplaatst: 

"Op 4 mei hangen in Nederland de vlaggen halfstok als teken van eerbied en respect voor de  oorlogsslachtoffers.Het Nationaal Comité 4 en 5 mei roept alle inwoners op om op 4 mei de gehele dag de vlag halfstok te hangen (van zonsopgang tot zonsondergang)". 

Net als anderen, blijkens de commentaren onder het bericht, ben ik verrast dat er is opgeroepen de vlag de hele dag uit te hangen, dus niet pas vanaf zes uur 's avonds. In het vlaggenprotocol van de overheid staat 18:00 uur, maar inderdaad, als ik het nakijk op de website 4en5mei.nl, dan laat het nationaal comité de vlag het liefst de hele dag wapperen. 
 
Aan deze breuk met de traditie is volgens mij weinig aandacht gegeven. Ik heb de vlag zoals altijd om 18:00 uur uithangen en lees pas achteraf dat het Nationaal Comité gevraagd heeft om het de hele dag te doen (net als in 2020, maar dat was eenmalig bij 75 jaar herdenking). Er staat geen motivatie bij en dat vind ik wel jammer.

Het "mag" natuurlijk altijd en de symboliek is subtiel, maar ik vond het altijd wel mooi dat de vlag door iedereen gelijktijdig bij het vallen van de avond werd uitgehangen. Ik ben opgegroeid in een dorp, waar vrijwel iedereen vlagde. Bovendien had je indertijd nog geen zomertijd en werd het al vrij snel na de herdenking van acht uur donker en werden de vlaggen dan weer massaal binnengehaald. Je waarschuwde elkaar meteen als iemand het vergat. 

De avond betekende rouw. Voor mij is 4 mei altijd de belangrijkste dag van het jaar geweest en zolang de vlag halfstok hangt, zijn er geen andere activiteiten of aandachtspunten dan de sombere en machteloze gedachten bij de oorlog en de doden. Natuurlijk is er geen bezwaar tegen de hele dag vlaggen maar de betekenis en het karakter ervan en de diepe somberheid van die vlag in de avond verandert er wel door. Door de hele dag te vlaggen (nogmaals, daar is geen bezwaar tegen, maar het verrast me en ik mis de motivatie voor deze verandering) wordt de vlag meer een achtergrondkleur in plaats van het focuspunt van diepe rouw.

Of ik het nou wil of niet, zo lang de vlag halfstok hangt op de avond van 4 mei ben ik van slag en in de war, elk jaar weer. De tijd staat voor mij op dat moment stil. (Door de Damschreeuwer die eens de twee minuten stilte doorbrak, kwam ik er voor het eerst achter dat dit onbedoeld zelfs bijna een soort 'trance' is: naar mijn beleving hadden de twee minuten stilte al een paar uur geduurd toen de man die stilte doorbrak.) 

Overdag houd ik 4 mei altijd ook wel vrij van belangrijke afspraken of activiteiten, maar ik probeer dan weg te blijven van dat gevoel van verslagenheid. En na de avond volgt dan de opluchting van de Bevrijdingsdag. Dat is een totaal andere dag en dan drukt diezelfde lap stof een blij gevoel van lichtheid, vrijheid en dankbaarheid uit.

---

Dodenherdenking volgens de rijksoverheid: 
In alle gemeenten in Nederland zijn herdenkingen bij een plaatselijk oorlogsmonument. In heel Nederland verloopt de nationale herdenking op de volgende manier: Tussen 20:00 en 20:02 uur is iedereen 2 minuten stil. De Nederlandse vlag (zonder wimpel) hangt halfstok van 18:00 uur tot zonsondergang. Vaak zijn er na 20:02 uur nog activiteiten, zoals kransen en bloemen leggen.

Dodenherdenking volgens het nationaal comité 4 en 5 mei: 
Je mag als burger, bedrijf of organisatie op alle dagen van het jaar de vlag uithangen. Wel zijn er gewoonten en protocollen voor het uithangen van de vlag. Die staan in de vlaginstructie. Burgers, bedrijven en organisaties kunnen de instructie volgen als richtlijn. Op 4 mei hangen in Nederland de vlaggen halfstok als teken van eerbied en respect voor de oorlogsslachtoffers. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei roept alle inwoners op om op 4 mei de gehele dag de vlag halfstok te hangen (van zonsopgang tot zonsondergang).

Aanvulling 2022-05-14 (YL):
Mijn blog heb ik voorgelegd aan het nationaal comité 4 en 5 mei. In reactie schrijft het comité : "Hartelijk dank voor uw bericht en het delen van uw blog. In 2020 werd de vlaginstructie voor rijksgebouwen aangepast ter gelegenheid van 75 jaar vrijheid en werd opgeroepen de hele dag halfstok te vlaggen op 4 mei. Dit voorzag in een behoefte van veel mensen en sloot goed aan op de praktijk van veel lokale herdenkingen die de hele dag door plaatsvinden en waarbij de vlag halfstok wordt gehesen. Daarom roept het Nationaal Comité sinds 2020 op om de vlag de gehele dag halfstok te hangen. Ondanks de nadrukkelijke wens van het Nationaal Comité is dit door de Rijksoverheid niet overgenomen voor de daaropvolgende jaren. Uw opmerking/suggestie wordt uiteraard doorgeleid naar de betrokken verantwoordelijken en meegenomen in vervolgbesprekingen en evaluaties."