Schipholbrand

Minister De Geus ergert zich aan het debat rond de Schipholbrand. Donderdag komt het rapport van de Raad voor de Veiligheid uit. Volgens NOS Teletekst (20.09.06, 11.53 u) noemde de minister de brand voor radio 1 "een rotstreek”. “Een celbewoner heeft de brand moedwillig gesticht, maar wij in Nederland spelen het klaar de halve wereld daaromheen van schuld te betichten", zei De Geus.

Ik vind dat een schandelijke uitspraak, waarvoor de minister ter verantwoording moet worden geroepen in de Kamer. In de eerste plaats is de schuld van de vermoedelijke brandstichter nog onzeker en is de oorzaak van de brand nog niet definitief vastgesteld. In elk geval zijn de elf doden en de andere getroffenen hulpeloos slachtoffer. Zij waren onder de hoede van de overheid en konden letterlijk niet aan hun lot ontsnappen. De overheid was ten volle voor hen verantwoordelijk en die rol dient dan ook getoetst te worden. Een lid van het kabinet mag die verantwoordelijkheid niet afleiden door te wijzen op een “rotstreek” van de aanstichter. Daar gaat de strafrechter over.

Het met de vinger wijzen naar de dader strookt ook niet met wat minister Donner deze zomer namens het kabinet aan de onderzoeksraad schreef. Ik heb die brief niet bij de hand, dus ik citeer uit mijn hoofd. Ik herinner me dat Donner negen van de tien conclusies resoluut aanvecht. Daarmee wekt hij de indruk dat ook hij zijn verantwoordelijkheid wil ontlopen. Maar hij komt wel met inhoudelijke argumenten, die de Kamer kan beoordelen.

Twee van Donners argumenten zijn van principiële aard. Ten eerste maakt de Raad volgens Donner geen duidelijk onderscheid tussen de gehanteerde beoordelingscriteria en de aanbevelingen. Als je op grond van je bevindingen nieuwe normen voorstelt, kan je niet het verwijt maken dat men in het verleden niet naar die normen gehandeld heeft. Ten tweede mag de Raad volgens de wet geen schuldigen aanwijzen. Toch lijkt de Raad al uit te gaan van de schuld van de gevangene die – per ongeluk of expres – een brandende sigaret weggooide in zijn cel. Donner stelt voor die conclusie te schrappen. In de pers werd afgelopen zomer ten onrechte de indruk gewekt dat hij de conclusie wilde schrappen omdat hierin de schuld bij het kabinet werd gelegd.

Al gauw bleek er overigens een interpretatie­verschil over de wettelijke taak en bevoegdheid van de Raad. Donner zegt: de Raad mag geen schuld aanwijzen, volgens anderen bedoelt de wet: het aanwijzen van verantwoordelijkheid mag nooit als strafrechtelijk schuldtoewijzen of bewijs worden gehanteerd. Als bijvoorbeeld de Raad zou aantonen dat de weggegooide sigaret de oorzaak is van de brand, dan kan dat in een strafproces nooit als bewijs dienen en moet dit in het proces alsnog worden aangetoond en bewezen.

Ik vind (en vond) overigens dat minister Donner en/of andere verantwoordelijke ministers moeten aftreden vanwege de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de gevangenen. De afleidende uitspraken van minister De Geus, als hij dit zo gezegd heeft, vind ik ongepast en ik ben van mening dat ook hij - naast Donner, Verdonk en Dekker - naar de Kamer moet worden geroepen.

Aanvulling:
Volgens NOS Teletekst (20.09.06 15.11 u) neemt minister De Geus zijn woorden over de Schipholbrand terug. In een schriftelijke verklaring zegt De Geus zijn uitspraken te betreuren. "Op het politieke debat kan en mag ik niet vooruitlopen. Ik had moeten zwijgen". Hij biedt excuses aan als de indruk is ontstaan dat hij mensen wilde kwetsen.

[EINDE]
Lees het hele blog