Dit zinnetje stoort me mateloos.
Een paar dagen geleden las ik iets soortgelijks op Facebook. De OZB wordt voor heel andere zaken gebruikt. Andere zaken dan wát, dacht ik. Ik overwoog om te reageren - hoezo "andere zaken"? - maar ik heb dat niet gedaan. Maar de ANBO had ik wijzer geacht.
Naast de uitkeringen uit het Gemeentefonds is de OZB de belangrijkste inkomstenbron van een gemeente. Het is geen doelbelasting, het is gewoon een algemene belasting om zaken die de inwoners van de gemeente belangrijk vinden uit te kunnen voeren. De belasting wordt in de eerste plaats geheven bij eigenaren van onroerend goed - grond, woningen, bedrijven - maar indirect bij iedereen die woont en werkt in een gemeente. Het is niet slechts een "sluitpost van de begroting", zoals ANBO enigszins vilein opmerkt, maar de kern van de keuzemogelijkheden die de democratisch gekozen raadsleden hebben. De kern van de lokale democratie.
Nou kan er alle reden zijn om te protesteren tegen "onredelijke" verhogingen van de lokale lasten. Over het algemeen is "rechts", de VVD, tegen verhoging van de OZB en "links" vóór. Kortgezegd, links wil dat de gemeentewerker het onkruid wiedt en rechts vindt dat de burger dat zelf maar moet doen. De variaties aan keuzes gaan wel wat verder dan dat, maar het zijn uiteindelijk keuzes, die in een goed functionerende lokale democratie in overleg met de burgers tot stand komen.
Sommigen verwarren de OZB - de belasting - met de WOZ - de waardebepaling van het onroerend goed. Elk jaar zie ik op de sociale media weer mensen die heftig protesteren tegen de belachelijk hoge WOZ-waarde van hun huis. Daarvoor moet je niet bij de gemeente zijn, maar je huis onder de marktprijs verkopen. Als dat is wat je wilt. Over het algemeen gaat bij een sterke stijging van de marktwaarde, de WOZ, het tarief van de OZB navenant omlaag. Dat tarief wordt door de gemeenteraad bepaald en daarbij komt het aan op beleidskeuzes. De gemeente kan volstaan met de inflatiecorrectie, maar ook kiezen voor een grotere stijging of een daling van de belastingdruk. Hoe staat de gemeente er financieel voor (inderdaad, een sluitende begroting), hoeveel wil je wááraan besteden en wat zijn je inwoners bereid om daarvoor te betalen dan wel ben je als gemeentebestuur bereid om je burgers op te leggen. Dat zijn moeilijke maar serieuze keuzes die gemaakt moeten worden.
Als er wat te kiezen valt, is er noodzakelijkerwijs ook ruimte voor verschillen. Het leven in de ene gemeente is dan duurder dan in de andere. Dat is een logisch gevolg van lokale autonomie.
De ANBO vindt dat de rijksoverheid moet ingrijpen of in elk geval de koopkracht van senioren moet compenseren. Dat kan. Je kunt met nationaal inkomensbeleid de armlastigen tegemoet komen. Je kan ook het hele systeem op de schop nemen en de lokale overheid de zeggenschap over de lokale belastingtarieven ontnemen. Je zou de OZB door de rijksoverheid kunnen laten innen of helemaal afschaffen en het door andere belastingvormen vervangen.
Als je dat wilt, dan beperk je dus doelbewust de keuzemogelijkheden van de lokale overheid. Dat kan. Je kiest er dan voor om het bestuur op grotere afstand van de burgers te plaatsen. Dat kan nuttig zijn. Maar zeg dat dan, als je daarvoor kiest.
Het is goed dat de ANBO opkomt voor de belangen van ouderen. Ik ben zelf belanghebbende. Dit jaar word ik 65 en ik betaal per jaar een vol maandinkomen aan lokale lasten. Dat mag wel wat minder. Maar politiek gezien ben ik er een voorstander van om de hoge kwaliteit van leven - van groenvoorziening tot zorg - in mijn woongemeente Houten in stand te houden en te verbeteren. Dat wat de ANBO "heel andere zaken" noemt. Dat stoort me. Dan denk ik: "Mag het ietsjes meer zijn?"
Zie Persbericht ANBO