dinsdag 5 maart 2024

Moeder wordt alleen ouder als hij het wil

Gisteren schreef ik een blog onder de titel 'Moeder gecanceld?' over de #ophef over het wijzigen in de burgerlijke stand van het begrip "moeder" naar "ouder waaruit het kind geboren is". Inmiddels heb ik het wetsvoorstel en wat meer achtergronden kunnen lezen. Bij wijze van aanvulling en bijlage bij mijn blog van gisteren (lees dat eerst) doe ik daarvan hier zakelijk verslag. 

Gisteren schreef ik "Door een kennelijke fout in het nu voorliggende wetsvoorstel zou de formulering een veel bredere uitwerking krijgen, omdat het om een wetsvoorstel gaat dat de formuleringen in verschillende wetten moet actualiseren." Die weergave was niet correct. Het wetsvoorstel wijst namelijk heel specifiek naar twee artikelen in de Wet basisregistratie personen (Wbp) en de fout zit 'm dus niet in het ondoorzichtig en abusievelijk verwijzen naar een wetje te veel, maar in een (althans volgens de minister) te beperkte formulering van de concrete tekstwijziging. Waar het woord "ouder" in plaats van "moeder" een keuze zou moeten zijn van de betrokkene zouden in het wetsartikel daadwerkelijk alle moeders worden 'gecanceld'. (Toevoeging ter verduidelijking: het woord "moeder" zou alleen in het betreffende wetsartikel art. 2.3 en 2.18 Wbp worden gewijzigd in "ouder" en nergens anders. Daar staat dat de inschrijving in het bevolkingsregister plaatsvindt op basis van de in Nederland wonende moeder. De formulering op de geboorteakte of in het bevolkingsregister verandert niet, alleen de formulering in deze twee wetsartikelen.)

Art. 2.3 "Op grond van de geboorteakte, opgemaakt door een ambtenaar van de burgerlijke stand in Nederland, waarop als geboorteplaats een plaats in Nederland is vermeld, geschiedt de inschrijving van het kind dat niet reeds is ingeschreven en waarvan de moeder uit wie het kind is geboren op de geboortedatum van het kind als ingezetene is ingeschreven. De inschrijving geschiedt door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente waar die moeder als ingezetene is ingeschreven."

Het gaat om de Verzamelwet BZK 20XX (kamerstuk 36481). De Memorie van Toelichting (pag. 19) geeft een in beginsel correcte uitleg en motivering. 

<< Artikel XVII, onderdelen B en C (artt. 2.3 en 2.18 van de Wet basisregistratie personen): De onderhavige wijzigingen passen de in de artikelen 2.3 en 2.18 van de Wet basisregistratie personen (Wet BRP) gebezigde terminologie aan, aan die van het Besluit van 28 november 2022 tot wijziging van het Besluit burgerlijke stand 1994 in verband met de aanduiding van het ouderschap van de persoon uit wie het kind is geboren in de akten van de burgerlijke stand en de latere vermeldingen daarbij, waar een sekseneutrale terminologie wordt gehanteerd.>>

Het genoemde Besluit tot wijziging van het Besluit burgerlijke stand vermeld: ARTIKEL I Het Besluit burgerlijke stand 1994 wordt als volgt gewijzigd: A. Artikel 43 wordt als volgt gewijzigd: 1. Aan het tweede lid, onderdeel b, wordt, onder vervanging van de puntkomma aan het slot van dat onderdeel door een punt, een zin toegevoegd, luidende «Deze persoon kan, indien hij ten tijde van de geboorte van het kind van het mannelijk geslacht was, in de akte overeenkomstig de akte van erkenning of op zijn verzoek worden aangeduid als ouder uit wie het kind is geboren;»

Zie ook deze korte toelichting in het Nederlandse Juristenblad 14-12-22

Het is dus duidelijk dat het gaat om een in 2022 mogelijk gemaakte keuze om desgewenst als "ouder" in plaats van als "moeder" te worden geregistreerd. De Wet basisregistratie personen (Wbp) moet uiteraard op deze eerdere wetswijziging worden aangepast. Maar in de daartoe voorgestelde tekst is niet te zien dat het om een keuze gaat. (Toelichting/commentaar: mijns inziens is dat ook niet nodig, omdat dit eerder in de wet al goed geregeld is en het hier alleen om een tekstuele aanpassing gaat die geen consequenties heeft voor de geboorteakte of de registratie, maar alleen een rechttrekking van de tekst in twee wetsartikelen.)

Verzamelwet BZK

ARTIKEL XVII WET BASISREGISTRATIE PERSONEN 

De Wet basisregistratie personen wordt als volgt gewijzigd: (...)

B. In artikel 2.3 wordt «de moeder uit wie het kind is geboren» vervangen door «de ouder uit wie het kind is geboren» en «die moeder» door «die ouder».
C. In artikel 2.18 wordt «de moeder uit wie het kind is geboren» vervangen door «de ouder uit wie het kind is geboren». 

Deze foutieve tekst in het wetsvoorstel moet via een Nota van Wijziging dus worden gecorrigeerd naar de bovengeciteerde tekst uit het besluit van 2022 "Deze persoon kan... op zijn verzoek worden aangeduid als ouder...". 

Bronnen: 

AD 03-03-2024 De Jonge na ophef: ‘moeder’ schrappen was ‘onnodige fout’

AD 04-03-2024 Zijn handtekening stond eronder, maar Hugo de Jonge wist er niets vanaf: hoe kon de ‘moeder’-fout gebeuren?

1. Verzamelwet BZK - Koninklijke boodschap
2. Verzamelwet BZK - Memorie van Toelichting
3. Verzamelwet BZK - Voorstel van wet
4. Verzamelwet BZK - Advies van de Raad van State
5. Wet Basisregistratie Personen artikel 2.3
6. Wet Basisregistratie Personen artikel 2.18
7. Besluit 28-11-2022 tot Wijziging Besluit Burgerlijke Stand 1994

maandag 4 maart 2024

Moeder gecanceld?


Aanvulling en bijlagen > blog 05-03-24 Wetsteksten

Er is nogal wat #ophef (dat is: als meerdere mensen op X, het voormalige Twitter, zich over hetzelfde onderwerp opwinden, waardoor Op1volgende mensen er 's avonds op televisie over praten), #ophef dus over het feit dat in het bevolkingsregister het woord "moeder" vervangen zou worden door "ouder waaruit het kind is geboren".

De #ophef is begrijpelijk omdat het past in de niet door iedereen even enthousiast omhelsde gedachte dat we ons niet meer als man of vrouw mogen identificeren of juist dat we ons mogen identificeren zoals we willen, ongeacht hoe wij ter wereld zijn gekomen. (Ik identificeer mijzelf als onzichtbaar, zei de man, en hij verdween.) "En God schiep de mens naar zijn beeld... man en vrouw schiep Hij hen" (Genesis 1:27) gaat niet meer op in een godloze wereld. We moeten nu zelf verzinnen hoe we geschapen willen zijn en naar welk beeld. ("Ben je grootgeschapen?", werd mij eens gevraagd, met verzoek om fotografisch bewijs, maar voor deze lofzang heb ik bedankt.)

Minister Hugo de Jonge heeft inmiddels naarstig laten weten dat er sprake is van een vergissing in het wetsvoorstel, die snel gecorrigeerd zal worden. Het wetsvoorstel bevat - voor zover ik heb begrepen - een noodzakelijke aanpassing van de terminologie in de wet voor gevallen waar de "ouder waaruit het kind geboren is" een transgender is die als man geregistreerd staat. Het is een consequentie van een inhoudelijke wetsaanpassing van enkele jaren geleden. Door een kennelijke fout in het nu voorliggende wetsvoorstel zou de formulering een veel bredere uitwerking krijgen, omdat het om een wetsvoorstel gaat dat de formuleringen in verschillende wetten moet actualiseren.

Zelf ben ik vrij conservatief als het gaat om wat je de norm of het uitgangspunt zou kunnen noemen. Al weet ik niet of er een Schepper is, ik vind "man en vrouw" (en ook "vader en moeder") wel een basisgegeven in de natuur en de voortplanting. Daar houd ik aan vast. Het is bovendien de feitelijke betekenis van het woord seksualiteit, dat geslachtelijkheid, onderscheid naar man en vrouw betekent. (Toen ik ter wereld kwam, was "sex" nog niet uitgevonden.)

Maar er zijn ook altijd varianten en afwijkingen geweest, zowel in de natuur als in de cultuur. In mijn mensbeeld streef ik niet naar afschaffing of negeren van "man en vrouw" (en ik heb grote moeite met allerlei moderne ontwikkelingen, ik blijf conservatief) maar streef wel naar op zijn minst een open blik en respect voor situaties die niet in dat standaard plaatje passen en dat we onze wetten soms moeten aanpassen om daarvoor ruimte te bieden. Op de "schaal van SGP tot D66" sta ik qua mensbeeld vaak dichterbij de SGP maar qua burgerschap dichterbij D66.

Is de regering op de woke-toer en op het punt om Moeder de Vrouw af te schaffen? Ik denk eerder dat hier rechtlijnige juristen aan het werk waren en vervolgens even niet opletten. Zij moeten er nog aan wennen dat in ons tijdsgewricht emoties steeds meer tussen de regels van de wet kruipen. Denk maar aan de discussie rond de formulering "Een doodgeboren kind wordt geacht nooit te hebben bestaan", een waterdichte formulering als het gaat om het erfrecht, maar mensen die het meegemaakt hebben, voelden zich gekwetst en niet erkend. Schadevergoeding aan slavendrijvers bij de afschaffing van de slavernij is juridisch volkomen logisch, omdat de overheid ingrijpt in iemands economische positie, maar het botst met het rechtsgevoel over het onnoemelijk leed dat de werkelijke slachtoffers is aangedaan. Het was moreel misdadig maar de wet voorzag daarin niet.
 
Bij alle #ophef over de formulering "ouder waaruit het kind geboren is" vergeet men dat dit gewoke al eeuwen gebruikelijk is. Ik heb het nog eens nagelezen op geboorteaktes uit 1850, 1900 en 1950 en overal is "geboren uit" (en niet "moeder") de standaard formulering.

Conservatief als ik ben, heb ik er persoonlijk niet zo'n moeite mee. En ik blijf mij dankbaar verwonderen dat ik uit mijn moeder geboren ben.

Mother cancelled?

Translated from Dutch

There is quite a bit of fuss (#ophef, that is: when several people on X, formerly known as Twitter, get excited about the same subject, causing a number of people to talk about it on television that evening), so, fuss about the fact the word "mother" in the public registry would be replaced by "parent out of whom the child was born".

The commotion is understandable because it fits in the idea, that is not most enthusiastically embraced by everyone, that we are no longer allowed to identify ourselves as man or woman or, on the contrary, that we are allowed to identify ourselves as whatever we want, regardles of how we came into this world. (I identify myself as invisible, the man said, and he disappeared.) “And God created man in his own image…male and female created He them” (Genesis 1:27) no longer applies to a godless world. Now we have to decide for ourselves how we want to be created and in what image. ("Are you 'grootgeschapen'?" [well-hung, litt. 'created big'], I was once asked, with a request for photographic evidence, but I declined that song of praise.)

Minister Hugo de Jonge has now diligently announced that there is an error in the bill, which will be corrected quickly. The bill contains - as far as I understand - a necessary adjustment to the terminology in the law for cases where the "parent out of whom the child was born" is a transgender registered as a man. It is a consequence of a substantive amendment to the law several years ago. Due to an apparent error in the current bill, the wording would have a much broader effect, because it concerns a bill that must update the wordings in various laws.

Personally, I am quite conservative when it comes to what you might call the norm or principle. Although I don't know if there is a Creator, I do think "man and woman" (and also "father and mother") are a basic fact in nature and reproduction. I stick to that. Moreover, it is the actual meaning of the word sexuality, which means gender, distinction between male and female. (When I came into the world, "sex" had not yet been invented.) But there have also always been variants and deviations, both in nature and in culture. In my view of humanity I do not strive for the abolition or ignoring of "man and woman" (and I have great difficulty with all kinds of modern developments, I remain conservative) but I do strive for at least an open view and respect for situations that do not fall into that standard picture and that we sometimes have to adjust our laws to provide room for this. On the "scale from SGP to D66" I am often closer to the conservative Christian-reformed SGP-party in terms of human image, but closer to the progressive-liberal D66 in terms of citizenship.

Is the government on the woke and about to abolish the Mother? I rather think that straightforward lawyers were working here and then just didn't pay attention. They still have to get used to the fact that in our times emotions increasingly get between the lines of the law. Just think of the discussion surrounding the formulation "A stillborn child is deemed never to have existed", a watertight formulation when it comes to inheritance law, but people who experienced it felt hurt and not recognized. Compensation to slave drivers during the abolition of slavery makes perfect legal sense, because the government intervenes in someone's economic position, but it clashes with the sense of justice regarding the untold suffering caused to the actual victims. It was morally criminal, but the law did not provide for it.

With all the fuss about the formulation "parent out of whom the child was born", people forget that this wokenessness has been common for centuries. I've reread it on birth certificates from 1850, 1900 and 1950 and everywhere "born out of" (and not "mother") is the standard wording.

Conservative as I am, I personally don't have a problem with it. And I continue to be gratefully amazed that I was born out of my mother.

maandag 26 februari 2024

Friese roman

In de jaren '70/80 leende ik nogal eens Friese boeken uit de openbare bibliotheek in Utrecht. Er is één boek dat ik graag eens terug zou willen zien, maar helaas: titel en auteur ben ik vergeten. Ik heb her en der nagevraagd, ook hier op Facebook, op trefwoorden gezocht en zo nu en dan struin ik eens door een overzicht of samenvattingen van Friese literatuur. Maar dat leverde tot nu toe niets op.

Helaas lukt het mij niet zo goed meer om romans te lezen. Ik kon mij altijd al moeilijk concentreren, maar nu begint ook mijn zeer hoge leeftijd een rol te spelen (op 900 jaar na word ik dit jaar even oud als Methusalem) als ook mijn zeer jeugdig actief gebruik van telefoon en internet - met navenant vernietigend effect op het brein. Smart op smart: dat ding heet niet voor niets een smart-foon. Artikelen en 'Sachbücher' lezen lukt wel, want ik ben scherp genoeg om hapsnap te kunnen lezen, specifiek gespitst op antwoorden op vragen die om antwoord vragen. Maar het is weinig zinvol noch vermakelijk om diverse bladzijden van een roman in willekeurige volgorde en met wisselend focus door te vorsen. 

Maar deze ene Friese roman uit mijn jongvolwassen jaren wil ik toch graag nog eens herlezen. 

Het verhaal gaat over een al wat oudere vrijgezel in Friesland die zich uiteindelijk een beetje plichtmatig verlooft met een vrouw uit het dorp. Maar bij het in ondertrouw gaan, blijkt onverwachts dat hij al getrouwd is. Hij was dit helemaal vergeten en dacht dat zijn eerdere schijnhuwelijk nooit geregistreerd was. Aan het eind van de oorlog is hij in Berlijn met een gevangen genomen Duitse vrouw getrouwd om haar vrij te krijgen. Het huwelijk is nooit geconsumeerd en hij is direct erna vertrokken en was het hele voorval vergeten. Nu gaat hij terug naar Berlijn om de scheiding van zijn schijnhuwelijk te regelen. Hij vindt de vrouw in Oost-Berlijn, hij blijft bij haar slapen, aarzelt, maar ach wat kan er op tegen zijn, ze zijn toch wettig getrouwd. Vervolgens helpt hij haar naar het Westen te vluchten. Of mijn herinnering van het slot helemaal klopt, weet ik niet, maar op een gegeven moment zijn ze achterop een goederentrein geklommen en als ze de grens passeren worden ze beschoten, waarbij de vrouw omkomt. Nu is hij dus formeel weduwnaar en kan hij zijn Friese verloofde trouwen. Maar hij zal zijn eerste vrouw nooit meer vergeten.

Mijn zoekvraag lijkt een beetje op het verhaal van Daniël (*), die een droom van koning Nebukadnezar moest uitleggen zonder dat de koning vertelde wat hij gedroomd had. Titel en auteur van het verhaal zijn totaal uit mijn geheugen gewist. Daniël bad tot God, ik richtte mij vanmorgen ten einde raad tot Tresoar in Leeuwarden, archief en bibliotheek van de provincie Friesland.

Mijn bede werd prompt verhoord. Per omgaande mail reageerde Lysbert Bonnema van Tresoar met: "Achte hear Lont, Soe it miskien de roman ‘De wrâld is der op tsjin’ fan Piter Terpstra wêze kinne? En een kwartiertje later volgde een afbeelding van de efterflap. Ja, dit is het! Tige tank!

Het boek heb ik meteen aangevraagd bij de Universiteitsbibliotheek Utrecht (waarvan ik nog een klein pensioentje geniet plus een levenslang lidmaatschap), zodat ik het boek binnenkort kan herlezen. 

(*) Ook het lezen waard: https://www.debijbel.nl/bijbel/BGT/DAN.2




Afmelding

Na de pauze wist ik niet meer in welk lokaal mijn workshop was.
Ik liep over de lange gang langs de klaslokalen.
De A4'tjes bij de deuren waren weggehaald.
Hoe moest ik nou weten waar ik moest zijn?

In het eerste lokaal had iedereen een viool voor zich op het tafeltje liggen.
Een muziekworkshop. Daar moest ik niet zijn.

Ik schoot een medewerker aan voor hulp.
Die ging meteen voor mij aan de slag.
Met gezwinde pas liep hij een andere gang in - vanwaar mijn hulp komen zou - en ik dribbelde er achteraan.

Toen ging mijn wekker en werd ik wakker.
Laat die workshop dan maar zitten, dacht ik.

Maar nu voel ik mij toch schuldig.
Die man is nog steeds voor mij aan het zoeken.
Ik kan hem niet bereiken om mij af te melden.
En is dit een geldig excuus?
Wakker worden uit een droom?