dinsdag 15 augustus 2023

When Kennedy died


Op Facebook plaatst iemand foto's "uit de ouwe tijd". "Wat een mooie tijd", reageert iemand "alles was nog overzichtelijk: als er een president werd vermoord, hoefden we dat pas drie uur later te weten...". 

Drie uur later? Klopt dat? 

Die opmerking brengt mijn gedachten natuurlijk terug naar de moord op president Kennedy. Twintig jaar later - november 1983, ik was inmiddels 28 - zag ik een merkwaardig fenomeen: veel bladen - van Time tot Elsevier - plaatsten de terugblik onder dezelfde kop: "Where were you when Kennedy died?" Dat vond ik zo opvallend, omdat ik zelf in mijn jonge jaren zó vaak gezegd heb: ik weet nog precies waar ik was toen Kennedy vermoord werd. Ik bedoel dat niet als napraten van de ervaring van anderen, maar als uitdrukking van mijn eigen ervaring. Die dus een collectieve ervaring was. 

President John Fitzgerald Kennedy werd op 22 november 1963 om 12:30 uur in Dallas, Texas, neergeschoten, dus 19:30 uur Nederlandse tijd. Het bericht kwam om 19:40 uur binnen op de telexkamer van het NTS Journaal bij redacteur Wibo van der Linden.

Twintig minuten later, om acht uur opent Fred Emmer het journaal als volgt: “Zojuist ontvangen wij het bericht dat er een moordaanslag is gepleegd op het leven van president John Fitzgerald Kennedy. Bijzonderheden ontbreken nog. Over de precieze toestand van de zwaargewonde president bestaat nog onzekerheid.”

Er is geen beeldmateriaal of nader nieuws beschikbaar. De programmering wordt niet aangepast, nieuws dat binnenkomt wordt tussentijds mondeling gemeld.

Als achtjarige lig ik al in bed, maar ik ben nog wakker. Mijn twee jaar oudere broer rent meteen naar boven om het mij te vertellen, dat president Kennedy is neergeschoten en waarschijnlijk dood is. Dus 35 minuten na het schot wist ik het, terwijl ik als kind in bed lag.

Om 13:00 uur, dus 20:00 uur Nederlandse tijd, wordt president Kennedy door de artsen in Dallas doodverklaard. Op de telexkamer van de NTS komen tijdens het Journaal verschillende geruchten binnen dat de president dood is, maar nog geen bevestiging. Aan het eind van het Journaal meldt Fred Emmer dat de president zwaargewond is geraakt.

Mijn oudere broer, met wie ik de slaapkamer deel, moet dan ook naar bed en vertelt mij dat de president volgens dit laatste bericht nog leeft. Dat geeft hoop.

Om 20:35 uur komt op de telexkamer van het Journaal de bevestiging binnen van persbureau Reuters dat president Kennedy dood is. Zonder verdere toelichting.

Brandpunt, de actualiteitenrubriek van de KRO, is vooraf opgenomen en kan niet worden aangepast, maar de presentator geeft het bericht over de dood van de president mondeling door. Dat zal ongeveer om kwart voor negen zijn geweest.

Mijn oudste zus moet dan inmiddels ook naar bed en komt naar onze slaapkamer om te vertellen dat de president dood is. Dus binnen anderhalf uur na het schot is het droeve nieuws tot ons doorgedrongen.

De KRO besluit de geplande aflevering van de Western Bonanza die avond niet uit te zenden maar op het laatste moment te vervangen door een serieuze documentaire over India en lange tijd verschijnt de tekst Pauze in beeld.

De volgende dag is er veel kritiek. Niet zozeer op de berichtgeving, maar omdat de uitzending niet was vervangen door gewijde muziek.

Wij hadden dat jaar net televisie gekregen. De begrafenis van koningin Wilhelmina, eind 1962, die ook grote indruk op mij maakte, hadden we nog bij de buren gekeken. In 1963 kwam Kennedy met de TV rechtstreeks onze huiskamer binnen, symbool van toenemende welvaart en vooruitgang. Kennedy was dankzij de televisie president en populair geworden. Radioluisteraars hadden de voorkeur gegeven aan Nixon, maar op de televisie won Kennedy en met de televisie veroverde hij de wereld.

De Nederlandse regering kondigde nationale rouw af. Ik herinner mij de aankondiging dat op alle openbare gebouwen de vlag half stok gehangen zou worden. Ik was heel verbaasd toen ook op onze school de vlag half stok hing. Ik zat niet op de openbare school maar op een christelijke school, dus voor zover ik wist was dat geen openbaar gebouw. Maar ik vond het meer dan terecht dat ook op christelijke gebouwen de vlag half stok werd gehangen.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten