verkort adres: go.stylo.nl/algo
Thema: Gebruik van algoritmes door de overheid om fraude op te sporenWIL stopt met gebruik van DPS Matrix door uitzending van Vpro's Argos
Lees alles in dit blog: Argeloze sociale dienst schrikt van Argos (25-06-22)
FNV doet aangifte tegen gemeente Houten (en vier andere gemeenten) (23-01-23)
Informatie over SyRi (SysteemRisicoIndicatie van de overheid) > SyRi
30/12/20 Een vrouw in de gemeente Wijdemeren moet € 7000 bijstandsuitkering terugbetalen omdat ze wekelijks boodschappen van haar moeder kreeg. Nadat André Moerman op Schuldinfo.nl het rechterlijk vonnis besprak, volgde een storm aan reacties. Mijn eigen Facebook-berichten hierover en de reacties daar op verzamel ik hier in mijn weblog.
Zie Bijstand en boodschappen deel 1, deel 2, deel 3, deel 4.
30/12/20 Een vrouw in de gemeente Wijdemeren moet € 7000 bijstandsuitkering terugbetalen omdat ze wekelijks boodschappen van haar moeder kreeg. Nadat André Moerman op Schuldinfo.nl het rechterlijk vonnis besprak, volgde een storm aan reacties. Mijn eigen Facebook-berichten hierover en de reacties daar op verzamel ik hier in mijn weblog.
Zie Bijstand en boodschappen deel 1, deel 2, deel 3, deel 4.
WIL & Totta
1. DE ACTUALITEIT
Blogs:
07/02/20 Persoonlijke levenssfeer
Op 10-02-20 liet Totta Data Lab aan Omroep Houten weten: "De samenwerking tussen WIL en Totta staat sinds een aantal maanden on-hold. Wij zijn aan het onderzoeken of en zo ja hoe wij de samenwerking willen voortzetten.".
Op 11-02-20 heeft de burgemeester (namens de afwezige wethouder Herman Geerdes, DB-lid van WIL) vragen beantwoord van raadslid Will Mossink (PvdA) over het mogelijke gebruik van algoritmes voor fraudeonderzoek door of namens de gemeente Houten: "De gemeente Houten maakt geen gebruik van SyRI, ook niet van een vergelijkbaar systeem. Opsporing naar sociale fraude vindt plaats door de regionale sociale dienst WIL en de regionale sociale recherche. Navraag leert dat ook zij geen gebruik maken van dergelijke systemen. WIL heeft tot 1 januari jl. wel gebruik gemaakt van een fraude-opsporings-systeem, niet zijnde SyRI, maar dat wordt Totta ofwel Suite Sociaal genoemd. Informatie over fraude wordt in het cliëntsysteem Suite Sociaal Domein opgenomen en vastgelegd en hieruit wordt ook gerapporteerd. Het systeem Totta maakt gebruik van algoritmen, het cliëntsysteem Suite Sociaal Domein doet dat niet. Het fraudeopsporingssysteem van Totta wordt niet meer gebruikt."
Bron: video raadsverslag (vanaf minuut 4 tot minuut 8).
Op 12-02-20 liet Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) weten: "Door onderbezetting bij het team Handhaving is na het eerste kwartaal van 2019 geen gebruik meer gemaakt van Totta. Het contract met Totta liep tot 1 januari 2020 en is vanwege het capaciteitsgebrek niet verlengd."
Zie de eerste reacties van Totta, WIL en anderen in het blog 12/02/20.
Op 17-02-20 heeft Totta Data Lab aanvullende vragen van Omroep Houten beantwoord.
Vraag: WIL liet weten dat het contract met Totta per 01-01-20 is afgelopen. Treedt nu een soort 'protocol' in werking over de afsluiting en beveiliging van het systeem en de data? De algoritmes blijven eigendom van Totta, maar de daarvoor gebruikte data zijn van WIL en anoniem. Als een cliënt van WIL met een beroep op de AVG inzage in bij Totta aanwezige gegevens zou vragen, is er dan een snipper aan persoonsgegevens te vinden?
Antwoord: "Wij zijn daar momenteel mee bezig, het is nu echt nog te vroeg om daar uitlatingen over te doen. Wij snappen dat iedereen graag een reactie van ons wil, maar wij zoeken dit liever eerst zorgvuldig uit. Zodra wij daar verder in zijn, zullen wij naar buiten treden met een reactie."
2. DE AANLEIDING
1. DE ACTUALITEIT
Blogs:
07/02/20 Persoonlijke levenssfeer
12/02/20 memo Nissewaard
01/01/21 Innocent bijstander (over het berekenen van de fraudekans)
07/01/21 TNO onderzoekt Totta
01/01/21 Rechtszaak over Totta
Op 10-02-20 liet Totta Data Lab aan Omroep Houten weten: "De samenwerking tussen WIL en Totta staat sinds een aantal maanden on-hold. Wij zijn aan het onderzoeken of en zo ja hoe wij de samenwerking willen voortzetten.".
Op 11-02-20 heeft de burgemeester (namens de afwezige wethouder Herman Geerdes, DB-lid van WIL) vragen beantwoord van raadslid Will Mossink (PvdA) over het mogelijke gebruik van algoritmes voor fraudeonderzoek door of namens de gemeente Houten: "De gemeente Houten maakt geen gebruik van SyRI, ook niet van een vergelijkbaar systeem. Opsporing naar sociale fraude vindt plaats door de regionale sociale dienst WIL en de regionale sociale recherche. Navraag leert dat ook zij geen gebruik maken van dergelijke systemen. WIL heeft tot 1 januari jl. wel gebruik gemaakt van een fraude-opsporings-systeem, niet zijnde SyRI, maar dat wordt Totta ofwel Suite Sociaal genoemd. Informatie over fraude wordt in het cliëntsysteem Suite Sociaal Domein opgenomen en vastgelegd en hieruit wordt ook gerapporteerd. Het systeem Totta maakt gebruik van algoritmen, het cliëntsysteem Suite Sociaal Domein doet dat niet. Het fraudeopsporingssysteem van Totta wordt niet meer gebruikt."
Bron: video raadsverslag (vanaf minuut 4 tot minuut 8).
Op 12-02-20 liet Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) weten: "Door onderbezetting bij het team Handhaving is na het eerste kwartaal van 2019 geen gebruik meer gemaakt van Totta. Het contract met Totta liep tot 1 januari 2020 en is vanwege het capaciteitsgebrek niet verlengd."
Zie de eerste reacties van Totta, WIL en anderen in het blog 12/02/20.
Op 17-02-20 heeft Totta Data Lab aanvullende vragen van Omroep Houten beantwoord.
Vraag: WIL liet weten dat het contract met Totta per 01-01-20 is afgelopen. Treedt nu een soort 'protocol' in werking over de afsluiting en beveiliging van het systeem en de data? De algoritmes blijven eigendom van Totta, maar de daarvoor gebruikte data zijn van WIL en anoniem. Als een cliënt van WIL met een beroep op de AVG inzage in bij Totta aanwezige gegevens zou vragen, is er dan een snipper aan persoonsgegevens te vinden?
Antwoord: "Uiteraard zijn er protocollen die we moeten volgen. Zo hebben we bijvoorbeeld te maken met bewaartermijnen. Na de afgesproken bewaartermijn moeten wij de gepseudonimiseerde data verwijderen van onze omgeving. Wij blijven inderdaad eigenaar van de gebruikte programmeercode in alle algoritmen die wij ontwikkelen, maar dat heeft verder niks te maken met de data. Die worden verwijderd en het algoritme zelf bevat geen data, enkel programmeercode. Indien iemand via de AVG inzage wil in zijn of haar data dan moet dat altijd via de opdrachtgever gebeuren, omdat wij geen eigenaar zijn van de data. De eigenaar van de data kan onze hulp inroepen als dat nodig is om inzage te verschaffen. Dit is niet meer mogelijk zodra de (verplichte) bewaartermijn is verstreken, dan wordt alles op onze omgeving vernietigd. Dan bestaan de data alleen nog maar bij de opdrachtgever."
Vraag: Heeft Totta na het vonnis over SyRI bestudeerd te hebben, inmiddels al een inhoudelijke reactie over de gevolgen voor Totta? Zijn, bezien vanuit het vonnis, aanpassingen nodig of wat zijn de essentiële verschillen met SyRI waardoor dit niet nodig is? De gemeente Nissewaard is inmiddels met een verklaring gekomen dat het gebruik van Totta geen probleem is.Antwoord: "Wij zijn daar momenteel mee bezig, het is nu echt nog te vroeg om daar uitlatingen over te doen. Wij snappen dat iedereen graag een reactie van ons wil, maar wij zoeken dit liever eerst zorgvuldig uit. Zodra wij daar verder in zijn, zullen wij naar buiten treden met een reactie."
2. DE AANLEIDING
In de zomer van 2018 stelde de VVD-fractie in de gemeenteraad van Amsterdam raadsvragen over fraudeonderzoek met behulp van algoritmes voor risicoanalyses. De VVD stelde Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) ten voorbeeld en vroeg het college met WIL te gaan praten. WIL werkt samen met het Amsterdamse marketingsbureau Totta, dat het programma in samenwerking met WIL heeft ontwikkeld. WIL is de gemeenschappelijke sociale dienst van Houten, Nieuwegein, IJsselstein, Lopik (en tot 1/1/20 ook Vianen). Het Amsterdamse College van B&W heeft geantwoord de klanten van de sociale dienst niet met behulp van algoritmes te willen beoordelen, zoals WIL doet.
Omroep Houten heeft in augustus 2018 vragen gesteld aan WIL, die WIL uitvoerig heeft beantwoord. Projectleider Wim Janssen verklaarde zich bereid om in de uitzending een toelichting te geven en de omroep kon ook het bedrijf Totta in Amsterdam interviewen.
Ytzen Lont, Stylo (contact) houdt dit dossier bij om de omroep te ondersteunen.
Tips welkom!
In 2019 heeft de NOS met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) gegevens opgevraagd bij o.a. WIL en hierover bericht in het Journaal.
3. DE DOCUMENTEN
Antwoorden van WIL op vragen van Omroep Houten
Datum: 23/8/2018 - Samenvatting (lees het hele document)
V. Gaat het om onderzoek na vermoeden van een strafbaar feit of om risico-analyses vooraf?
A. Het betreft een risico-analyse vooraf. De data van de klanten van WIL worden vergeleken met het algoritme op basis van de data van bij WIL bekende fraudeurs. Daarbij wordt aangegeven in hoeverre de data overeenkomen met die van een fraudeur. Per kwartaal stelt WIL een rechtmatigheidsonderzoek in naar ongeveer 10 klanten die uit de vergelijking de meeste overeenkomsten blijken te hebben met een fraudeur.
V. Hoe en wanneer worden bijstandsgerechtigden geïnformeerd dat hun persoonlijke data zo worden verwerkt?
A. Wij informeren klanten op verschillende momenten en plekken over de controles die wij uitvoeren om fraude op te sporen. Zo volgt iedereen die een bijstandsuitkering aanvraagt de workshop ‘Spelregels bij een uitkering’. Hierin komt aan bod dat WIL verschillende instrumenten inzet om fraude op te sporen, waaronder informatiesystemen en risicoanalyses. Ook staat op de website dat WIL verschillende onderzoeksmiddelen inzet om het risico op fraude op te sporen (https://www.wil-lekstroom.nl/controle).
V. Is de Autoriteit Persoonsgegevens geïnformeerd resp. betrokken bij deze dataverwerking?
A. Bij de start van WIL hebben wij melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens van het feit dat wij persoonsgegevens (in zijn algemeenheid) verwerken. Daarbij is geen onderscheid gemaakt naar de instrumenten die wij gebruiken om gegevens te verwerken. Inmiddels is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van kracht. De AVG heeft geen meldingenregister. Hiervoor in de plaats is iedere organisatie verplicht een verwerkingsregister bij te houden en te publiceren. In het verwerkingsregister van WIL staat de verwerking van persoonsgegevens door Totta data lab, in het kader van handhaving, geregistreerd. Het verwerkingsregister is te vinden op www.wil-lekstroom.nl/privacy.
V. Staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken heeft in antwoord op kamervragen benadrukt: "Met de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) kunnen derden in principe om openbaarmaking van computerinstructies vragen." Vooruitlopend op een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur vraag ik [namens Omroep Houten] hierbij om openbaarmaking van de computerinstructies (en eventuele protocollen en uitleg).
In maart 2018 beantwoordde staatssecretaris Knops vragen van de kamerleden Middendorp en Koopmans (VVD): “Met de WOB kunnen derden in principe om openbaarmaking van computerinstructies vragen. (…) Daarnaast heb ik in een brief van 28-02-18 laten weten dat ik een onderzoek laat uitvoeren naar de toepassing van algoritmen binnen de overheid. Dit onderzoek wordt naar verwachting in het tweede deel van 2018 afgerond en de bevindingen zullen met uw Kamer worden gedeeld.”
Op 9 april jl. [2017] is er een kamerbrief uitgegaan vanuit het ministerie SZW over de handhavingskoers 2018-2021. Daar wordt geadviseerd om data-analyse gestuurd handhaven meer in te zetten. Staatssecretaris Van Ark heeft daaropvolgend in het vragenuurtje van 10 april jl. aangegeven innovatieve ontwikkelingen in het bestrijden van fraude te ondersteunen. Dat we ons daarbij aan de wetten en regels moeten houden is voor haar en voor ons vanzelfsprekend.
Bij het voorspellen gebruiken we gegevens die de gemeente verzamelt in het kader van het vaststellen van het recht op bijstand. Daarbij horen ook gegevens van de loonstroken die aangeleverd zijn door de cliënt (inkomen), het RDW (deze data komt bij de gemeente binnen via het inlichtingenbureau, auto is vermogen) of gegevens over het bezit van een eigen huis (kadaster, overwaarde is van invloed op uitkering), voor zover dat onder verenigbaar gebruik valt. We gebruiken geen bijzondere persoonsgegevens zoals etniciteit, medische gegevens (bijvoorbeeld GGZ verleden) et cetera. Alle dossiers worden gepseudonimiseerd (versleuteld) en zijn alleen door de gemeente tot personen te herleiden. Voor alle trajecten (...) zijn/worden verwerkersovereenkomsten (AVG) gesloten tussen de verwerker (Totta data lab) en de verantwoordelijke (de gemeente).
Totta www.totta.nl Burgemeester Stramanweg 105-f, 1101 AA AMSTERDAM.
Tel. 020-5141320 info@totta.nl / Totta doet voor Houten ook het Burgerpanel-onderzoek:
https://www.totta.nl/portfolio-item/klantcases-gemeente-houten/
Beslisdocumenten Werk en Inkomen Lekstroom:
Voorstel MT 2015 voor pilot Totta
Datum voorstel: 23/9/15
Verantwoordelijk MT-lid Vincent Henskens
Voorstel: Instemmen met pilot Machine Learning met Totta voor themacontrole bij de afdeling Inkomen (project TOTTA) en hiervoor budget beschikbaar te stellen vanuit de investeringsagenda 2016, organisatieadvies en ondersteuningskosten.
Aanleiding, probleem- en situatiebeschrijving: Via Mireille van Donselaar is er contact ontstaan met Totta. Totta was op zoek naar een gemeente om samen een studie/pilot uit te werken met betrekking tot fraudebestrijding. In het kader van de voorbereiding op de innovatieagenda (en dan met name het onderdeel themacontrole) heeft Vincent Henskens contact gezocht en hen medegedeeld dat WIL geïnteresseerd was. Vanuit deze interesse is er een gesprek geweest met Totta (dhr. Niels de Vries en mevr. Daisy van Oostrum). Van de zijde van WIL waren ook Han Scholten en Arnold Vries aanwezig. Resultaat van het gesprek was de voorzichtige conclusie dat we elkaar wel wat te bieden hadden. Dit heeft geresulteerd in een eerste offerte (d.d. 30-7-2015), die is besproken (...). Een tweede offerte was voldoende concreet om nader met Totta kennis te maken. Op 17 september 2015 hebben zij een presentatie geven. Van de zijde van WIL was aanwezig: Robert van Twisk, Bert Vreman, Robyn Vrijhoef en Han Scholten.
Totta wil graag een pilot draaien om met behulp van Machine Learning (ML) te bezien of zij een product kunnen ontwikkelen waarbij gemeenten op het gebied van fraude effectiever en goedkoper kunnen worden. Machine Learning wil zeggen dat zij op basis van allerlei data een algoritme (reeks van instructies) ontwikkelen wat door de computer zelf wordt verfijnd zodanig dat er een ‘zelflerend model’ ontstaat. Hierdoor voorspelt ML beter dan statistische modellen of gevoel. Totta heeft wel ervaring met ML, doch in andere branches. Gemeenten en fraudebestrijding zijn nieuw. (...) Voor zover bekend zijn er nog geen gemeenten die van deze methode gebruik maken. Voor WIL is het ook een pilot, zonder garanties over resultaat. Een snelle kosten/batenanalyse maakt duidelijk dat als we twee uitkeringen op basis van ML kunnen beëindigen, er sprake is van (theoretische) positieve baten. Dit vraagt wel de bereidwilligheid van WIL om aan een dergelijke pilot deel te nemen met alle risico’s van dien. Overigens worden de risico’s van beide kanten zo goed als mogelijk ingeschat. (...) Op voorhand zijn er een aantal risico’s te benoemen: a) Eigendom: hoe wordt het eigendom geregeld van Machine Learning en de resultaten. Dit moet nader geregeld worden. b) Privacy: op dit moment is nog niet bekend welke gegevens Totta allemaal wil hebben. Op voorhand is wel duidelijk dat er gegevens uit de GBA’s van de vijf gemeenten [Houten, Nieuwegein, IJsselstein, Lopik, Vianen] gevraagd zullen worden. (...) Machine Learning gebruikt meer big data en wordt naarmate de tijd vordert, als het goed is, effectiever en objectiever (...). d) ICT: Daar waar we spreken over ICT is nog niet helder gemaakt waar de ML-machine draait (lokaal, bij Totta, in de cloud), wie er bij de gegevens kan, hoe de gegevens versleuteld worden, wat de eventuele consequenties zijn voor Houten v.w.b. ICT enz., enz. (...).
Overigens als ML effectief is voor de themacontroles en we zijn beiden (Totta en WIL) tevreden over inhoud en proces, dan liggen er mogelijkheden in het verschiet om ook bereik van minima en schulddienstverlening via ML effectiever te organiseren. (...) Van de zijde van Totta is wel aangegeven dat zij met meerdere gemeenten in gesprek zijn en als ML binnen WIL werkt en effectief is zij graag potentiele klanten willen verwijzen naar WIL (reference based).
Beslisdocument bestuur WIL 2016
Beslisdocument voor DB en AB van WIL
Datum behandeling managementteam 1/11/2016
De onderneming Totta BV heeft samen met WIL een model gebouwd dat gebruikt kan worden bij het ontdekken van misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen. Het model is een algoritme gebaseerd op de bij WIL bekende data van fraudeurs. Op basis van de uitkomsten zijn de klanten met het hoogte percentage aan een nader onderzoek onderworpen. Uit dit onderzoek bleek dat twee partijen ten onrechte een uitkering ontvingen. Deze uitkeringen zijn inmiddels beëindigd.
Projectopdracht pilot 2017
Project: Pilot Themacontrole Totta 2017
Projectleider: Wim Janssen
Datum: 8/3/2017
Duur: 1/3/2017-1/3/2018
Dit project is een voortzetting van de Pilot Themacontrole Totta 2016. WIL doet themacontroles voor het tegengaan van misbruik van uitkeringen. WIL kwam in contact met Totta Group NV. Totta bood de mogelijkheid een algoritme te bouwen, als risicoanalyse binnen het actuele bestand van uitkeringspartijen. Totta heeft in 2016 samen met WIL een model gebouwd dat gebruikt kan worden bij het ontdekken van misbruik van uitkeringen. Het model is een algoritme gebaseerd op de bij WIL bekende data van fraudeurs. Door de data van overige uitkeringspartijen hiermee te vergelijken, wordt nagegaan hoeveel overeenkomsten deze klanten hebben met een fraudeur, uitgedrukt in percentages. Hoe meer overeenkomsten met een fraudeur, hoe hoger het percentage en hoe groter de kans dat deze klant dan zelf ook fraudeert. Het algoritme is continu in ontwikkeling. Doordat steeds nieuwe data wordt toegevoegd, wordt het model steeds nauwkeuriger. In 2016 waren de opbrengsten van het project, door drie beëindigde uitkeringen, hoger dan de aan Totta betaalde kosten.
Zie ook beknopt Voorstel MT 8-3-2017
Vragen VVD Amsterdam
V: 8/8/2018 A: 12/9/2018 Beantwoording raadsvragen VVD Amsterdam. Amsterdam maakt geen gebruik van datamining en algoritmes ter bestrijding van bijstandsfraude. De basis van de dienstverlening aan bijstandsgerechtigden is vertrouwen. Het college hecht grote waarde aan de privacy. Het college is bereid contact op te nemen met Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) om daarvan te leren.
Vragen VVD 8.8.18 (zonder de antwoorden)
Omroep Houten heeft in augustus 2018 vragen gesteld aan WIL, die WIL uitvoerig heeft beantwoord. Projectleider Wim Janssen verklaarde zich bereid om in de uitzending een toelichting te geven en de omroep kon ook het bedrijf Totta in Amsterdam interviewen.
Ytzen Lont, Stylo (contact) houdt dit dossier bij om de omroep te ondersteunen.
Tips welkom!
In 2019 heeft de NOS met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) gegevens opgevraagd bij o.a. WIL en hierover bericht in het Journaal.
NOS: Overheid gebruikt op grote schaal voorspellende algoritmes, risico op discriminatie
door Joost Schellevis en Winny de Jong
door Joost Schellevis en Winny de Jong
3. DE DOCUMENTEN
Antwoorden van WIL op vragen van Omroep Houten
Datum: 23/8/2018 - Samenvatting (lees het hele document)
V. Gaat het om onderzoek na vermoeden van een strafbaar feit of om risico-analyses vooraf?
A. Het betreft een risico-analyse vooraf. De data van de klanten van WIL worden vergeleken met het algoritme op basis van de data van bij WIL bekende fraudeurs. Daarbij wordt aangegeven in hoeverre de data overeenkomen met die van een fraudeur. Per kwartaal stelt WIL een rechtmatigheidsonderzoek in naar ongeveer 10 klanten die uit de vergelijking de meeste overeenkomsten blijken te hebben met een fraudeur.
V. Hoe en wanneer worden bijstandsgerechtigden geïnformeerd dat hun persoonlijke data zo worden verwerkt?
A. Wij informeren klanten op verschillende momenten en plekken over de controles die wij uitvoeren om fraude op te sporen. Zo volgt iedereen die een bijstandsuitkering aanvraagt de workshop ‘Spelregels bij een uitkering’. Hierin komt aan bod dat WIL verschillende instrumenten inzet om fraude op te sporen, waaronder informatiesystemen en risicoanalyses. Ook staat op de website dat WIL verschillende onderzoeksmiddelen inzet om het risico op fraude op te sporen (https://www.wil-lekstroom.nl/controle).
V. Is de Autoriteit Persoonsgegevens geïnformeerd resp. betrokken bij deze dataverwerking?
A. Bij de start van WIL hebben wij melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens van het feit dat wij persoonsgegevens (in zijn algemeenheid) verwerken. Daarbij is geen onderscheid gemaakt naar de instrumenten die wij gebruiken om gegevens te verwerken. Inmiddels is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van kracht. De AVG heeft geen meldingenregister. Hiervoor in de plaats is iedere organisatie verplicht een verwerkingsregister bij te houden en te publiceren. In het verwerkingsregister van WIL staat de verwerking van persoonsgegevens door Totta data lab, in het kader van handhaving, geregistreerd. Het verwerkingsregister is te vinden op www.wil-lekstroom.nl/privacy.
Openbare verwerkingsregister WIL [download 2020-02-06]
Op p2 en 4 wordt Totta genoemd, als ontvanger van de volgende data: BSN, NAW, emaildres, telefoonnummer, geboortedatum; gegevens over gezondheid, strafrecht, hinderlijk gedrag; signalen van het Inlichtingenbureau; anonieme meldingen; echtscheidingsvonnis; huurovereenkomst; bankafschriften, vermogensgegevens, hypotheekakte, internetgegevens, openbare en niet-openbare bronnen, inkomensgegevens, arbeidsgegevens, verblijfsgegevens, UWV, werkervaring, opleidingen, uitkeringen, vorderingen, polissen, maatregelen, huisvesting, leefvorm, trajectplan, participatieplaats, re-integratie, Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Betrokkenen: belanghebbende, (ex-) partner, kinderen, burgers en instanties die niet-anonieme meldingen verrichten. Doel: preventieve en repressieve handhaving van de Participatiewet.
Op p2 en 4 wordt Totta genoemd, als ontvanger van de volgende data: BSN, NAW, emaildres, telefoonnummer, geboortedatum; gegevens over gezondheid, strafrecht, hinderlijk gedrag; signalen van het Inlichtingenbureau; anonieme meldingen; echtscheidingsvonnis; huurovereenkomst; bankafschriften, vermogensgegevens, hypotheekakte, internetgegevens, openbare en niet-openbare bronnen, inkomensgegevens, arbeidsgegevens, verblijfsgegevens, UWV, werkervaring, opleidingen, uitkeringen, vorderingen, polissen, maatregelen, huisvesting, leefvorm, trajectplan, participatieplaats, re-integratie, Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Betrokkenen: belanghebbende, (ex-) partner, kinderen, burgers en instanties die niet-anonieme meldingen verrichten. Doel: preventieve en repressieve handhaving van de Participatiewet.
V. Staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken heeft in antwoord op kamervragen benadrukt: "Met de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) kunnen derden in principe om openbaarmaking van computerinstructies vragen." Vooruitlopend op een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur vraag ik [namens Omroep Houten] hierbij om openbaarmaking van de computerinstructies (en eventuele protocollen en uitleg).
A. In de bijlage ontvangt u de informatie die Totta data lab leverde aan de staatssecretaris voor het beantwoorden van kamervragen over machine learning en gegevensgebruik. Voor diepere inzichten of uitleg over het algoritme kunt u contact opnemen met Totta data lab. Zij zijn op de hoogte van uw interesse in het onderwerp en zijn bereid u nader te informeren.
In maart 2018 beantwoordde staatssecretaris Knops vragen van de kamerleden Middendorp en Koopmans (VVD): “Met de WOB kunnen derden in principe om openbaarmaking van computerinstructies vragen. (…) Daarnaast heb ik in een brief van 28-02-18 laten weten dat ik een onderzoek laat uitvoeren naar de toepassing van algoritmen binnen de overheid. Dit onderzoek wordt naar verwachting in het tweede deel van 2018 afgerond en de bevindingen zullen met uw Kamer worden gedeeld.”
Bijlage: Machine Learning en gegevensgebruik (Totta datalab) (PDF 4p)
Inleiding: Het project machine learning ligt door een artikel in NRC en de daarop volgende Kamervragen onder een vergrootglas. Dat is op zich niet bijzonder wanneer er een innovatieve werkwijze wordt geïntroduceerd. We denken dat we juist door de discussie bevestigd te krijgen dat we op de goede weg zijn.Op 9 april jl. [2017] is er een kamerbrief uitgegaan vanuit het ministerie SZW over de handhavingskoers 2018-2021. Daar wordt geadviseerd om data-analyse gestuurd handhaven meer in te zetten. Staatssecretaris Van Ark heeft daaropvolgend in het vragenuurtje van 10 april jl. aangegeven innovatieve ontwikkelingen in het bestrijden van fraude te ondersteunen. Dat we ons daarbij aan de wetten en regels moeten houden is voor haar en voor ons vanzelfsprekend.
Bij het voorspellen gebruiken we gegevens die de gemeente verzamelt in het kader van het vaststellen van het recht op bijstand. Daarbij horen ook gegevens van de loonstroken die aangeleverd zijn door de cliënt (inkomen), het RDW (deze data komt bij de gemeente binnen via het inlichtingenbureau, auto is vermogen) of gegevens over het bezit van een eigen huis (kadaster, overwaarde is van invloed op uitkering), voor zover dat onder verenigbaar gebruik valt. We gebruiken geen bijzondere persoonsgegevens zoals etniciteit, medische gegevens (bijvoorbeeld GGZ verleden) et cetera. Alle dossiers worden gepseudonimiseerd (versleuteld) en zijn alleen door de gemeente tot personen te herleiden. Voor alle trajecten (...) zijn/worden verwerkersovereenkomsten (AVG) gesloten tussen de verwerker (Totta data lab) en de verantwoordelijke (de gemeente).
Totta www.totta.nl Burgemeester Stramanweg 105-f, 1101 AA AMSTERDAM.
Tel. 020-5141320 info@totta.nl / Totta doet voor Houten ook het Burgerpanel-onderzoek:
https://www.totta.nl/portfolio-item/klantcases-gemeente-houten/
Beslisdocumenten Werk en Inkomen Lekstroom:
Voorstel MT 2015 voor pilot Totta
Datum voorstel: 23/9/15
Verantwoordelijk MT-lid Vincent Henskens
Voorstel: Instemmen met pilot Machine Learning met Totta voor themacontrole bij de afdeling Inkomen (project TOTTA) en hiervoor budget beschikbaar te stellen vanuit de investeringsagenda 2016, organisatieadvies en ondersteuningskosten.
Aanleiding, probleem- en situatiebeschrijving: Via Mireille van Donselaar is er contact ontstaan met Totta. Totta was op zoek naar een gemeente om samen een studie/pilot uit te werken met betrekking tot fraudebestrijding. In het kader van de voorbereiding op de innovatieagenda (en dan met name het onderdeel themacontrole) heeft Vincent Henskens contact gezocht en hen medegedeeld dat WIL geïnteresseerd was. Vanuit deze interesse is er een gesprek geweest met Totta (dhr. Niels de Vries en mevr. Daisy van Oostrum). Van de zijde van WIL waren ook Han Scholten en Arnold Vries aanwezig. Resultaat van het gesprek was de voorzichtige conclusie dat we elkaar wel wat te bieden hadden. Dit heeft geresulteerd in een eerste offerte (d.d. 30-7-2015), die is besproken (...). Een tweede offerte was voldoende concreet om nader met Totta kennis te maken. Op 17 september 2015 hebben zij een presentatie geven. Van de zijde van WIL was aanwezig: Robert van Twisk, Bert Vreman, Robyn Vrijhoef en Han Scholten.
Totta wil graag een pilot draaien om met behulp van Machine Learning (ML) te bezien of zij een product kunnen ontwikkelen waarbij gemeenten op het gebied van fraude effectiever en goedkoper kunnen worden. Machine Learning wil zeggen dat zij op basis van allerlei data een algoritme (reeks van instructies) ontwikkelen wat door de computer zelf wordt verfijnd zodanig dat er een ‘zelflerend model’ ontstaat. Hierdoor voorspelt ML beter dan statistische modellen of gevoel. Totta heeft wel ervaring met ML, doch in andere branches. Gemeenten en fraudebestrijding zijn nieuw. (...) Voor zover bekend zijn er nog geen gemeenten die van deze methode gebruik maken. Voor WIL is het ook een pilot, zonder garanties over resultaat. Een snelle kosten/batenanalyse maakt duidelijk dat als we twee uitkeringen op basis van ML kunnen beëindigen, er sprake is van (theoretische) positieve baten. Dit vraagt wel de bereidwilligheid van WIL om aan een dergelijke pilot deel te nemen met alle risico’s van dien. Overigens worden de risico’s van beide kanten zo goed als mogelijk ingeschat. (...) Op voorhand zijn er een aantal risico’s te benoemen: a) Eigendom: hoe wordt het eigendom geregeld van Machine Learning en de resultaten. Dit moet nader geregeld worden. b) Privacy: op dit moment is nog niet bekend welke gegevens Totta allemaal wil hebben. Op voorhand is wel duidelijk dat er gegevens uit de GBA’s van de vijf gemeenten [Houten, Nieuwegein, IJsselstein, Lopik, Vianen] gevraagd zullen worden. (...) Machine Learning gebruikt meer big data en wordt naarmate de tijd vordert, als het goed is, effectiever en objectiever (...). d) ICT: Daar waar we spreken over ICT is nog niet helder gemaakt waar de ML-machine draait (lokaal, bij Totta, in de cloud), wie er bij de gegevens kan, hoe de gegevens versleuteld worden, wat de eventuele consequenties zijn voor Houten v.w.b. ICT enz., enz. (...).
Overigens als ML effectief is voor de themacontroles en we zijn beiden (Totta en WIL) tevreden over inhoud en proces, dan liggen er mogelijkheden in het verschiet om ook bereik van minima en schulddienstverlening via ML effectiever te organiseren. (...) Van de zijde van Totta is wel aangegeven dat zij met meerdere gemeenten in gesprek zijn en als ML binnen WIL werkt en effectief is zij graag potentiele klanten willen verwijzen naar WIL (reference based).
Beslisdocument bestuur WIL 2016
Beslisdocument voor DB en AB van WIL
Datum behandeling managementteam 1/11/2016
De onderneming Totta BV heeft samen met WIL een model gebouwd dat gebruikt kan worden bij het ontdekken van misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen. Het model is een algoritme gebaseerd op de bij WIL bekende data van fraudeurs. Op basis van de uitkomsten zijn de klanten met het hoogte percentage aan een nader onderzoek onderworpen. Uit dit onderzoek bleek dat twee partijen ten onrechte een uitkering ontvingen. Deze uitkeringen zijn inmiddels beëindigd.
Deze wijze van controle is relatief nieuw in Nederland. Continuering van de pilot geeft een beter beeld van de werkzaamheid van het systeem.
Projectopdracht pilot 2017
Project: Pilot Themacontrole Totta 2017
Projectleider: Wim Janssen
Datum: 8/3/2017
Duur: 1/3/2017-1/3/2018
Dit project is een voortzetting van de Pilot Themacontrole Totta 2016. WIL doet themacontroles voor het tegengaan van misbruik van uitkeringen. WIL kwam in contact met Totta Group NV. Totta bood de mogelijkheid een algoritme te bouwen, als risicoanalyse binnen het actuele bestand van uitkeringspartijen. Totta heeft in 2016 samen met WIL een model gebouwd dat gebruikt kan worden bij het ontdekken van misbruik van uitkeringen. Het model is een algoritme gebaseerd op de bij WIL bekende data van fraudeurs. Door de data van overige uitkeringspartijen hiermee te vergelijken, wordt nagegaan hoeveel overeenkomsten deze klanten hebben met een fraudeur, uitgedrukt in percentages. Hoe meer overeenkomsten met een fraudeur, hoe hoger het percentage en hoe groter de kans dat deze klant dan zelf ook fraudeert. Het algoritme is continu in ontwikkeling. Doordat steeds nieuwe data wordt toegevoegd, wordt het model steeds nauwkeuriger. In 2016 waren de opbrengsten van het project, door drie beëindigde uitkeringen, hoger dan de aan Totta betaalde kosten.
Zie ook beknopt Voorstel MT 8-3-2017
Vragen VVD Amsterdam
V: 8/8/2018 A: 12/9/2018 Beantwoording raadsvragen VVD Amsterdam. Amsterdam maakt geen gebruik van datamining en algoritmes ter bestrijding van bijstandsfraude. De basis van de dienstverlening aan bijstandsgerechtigden is vertrouwen. Het college hecht grote waarde aan de privacy. Het college is bereid contact op te nemen met Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) om daarvan te leren.
Vragen VVD 8.8.18 (zonder de antwoorden)
Evaluatie pilot Totta 2018
Datum: 13/9/2018
Van: Wim Janssen (projectleider)
Totta Group N.V. is een innovatieve organisatie. Totta biedt inzicht in feitelijk, onbewust en toekomstig gedrag. Hierbij worden de nieuwste technologieën toegepast. Zo wordt onder andere Machine Learning toegepast. Machine Learning is een relatief nieuwe wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met de ontwikkeling van algoritmes die leren van de structuren in data. De steeds grotere beschikbaarheid van data maakt het mogelijk gebruik te maken van zelflerende modellen. Het model wordt steeds nauwkeuriger, doordat het model de algoritmes aanpast op basis van toevoegen van nieuwe data. , onder andere van de uitkomsten van de onderzoeken. Totta ontwikkelde onder andere een model voor elektriciteitsmaatschappijen om het overstapgedrag van klanten te voorspellen en in de medische zorg bij het voorspellen van de mogelijkheid op complicaties na een operatie.
Het opsporen van misbruik van uitkeringen is een doorlopend proces. Tijdens de aanvraagprocedure worden klanten aan de hand van hun persoonlijke woon-, leef- en inkomenssituatie ingedeeld in een risicoprofiel. Tijdens de uitkeringsperiode worden klanten gecontroleerd op rechtmatige verstrekking van de uitkering door hercontroles, themacontroles, het Inlichtingenbureau, tips en signalen. Door inzet van Machine Learning zal dit proces van controle meer data gedreven zijn. Het doel is op een efficiëntere en effectievere manier misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen te ontdekken.
Middels een opdrachtbevestiging zijn de afspraken tussen Totta Group N.V. en WIL vastgelegd. Zo is afgesproken dat Totta een model oplevert dat gebruikt wordt bij het ontdekken van misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen. Totta levert maandelijks rapportages aan WIL en alle checks en updates worden verricht om het model blijvend te laten functioneren. Het model en de eigendomsrechten van het model berusten bij Totta. Na het project kunnen zij van het algoritme gebruik maken, uiteraard zonder op natuurlijke personen herleidbare gegevens.
Om de privacy van de uitkeringspartijen te kunnen waarborgen overeenkomstig de Wet Bescherming Persoonsgegevens is met Totta een bewerkingsovereenkomst afgesloten. Hierin zijn afspraken vastgelegd over de naleving van de wetgeving op het gebied van privacy, geheimhoudingsplicht en beveiliging van de gegevens. De Participatiewet en wetgeving rondom de privacy staat deze methode van selectie van klanten voor nader onderzoek niet in de weg.
WIL was verantwoordelijk voor verzameling, koppeling en aanleveren van data op klantniveau, welke Totta als input nodig had om het algoritme en de screening te kunnen maken. De eerste rapportage is gedraaid op 24 mei 2016. Er zijn ongeveer 3200 klanten (uitkeringspartijen inclusief partners) met het door Totta ontwikkelde model vergeleken. In totaal hadden 17 uitkeringspartijen een hoog percentiel waardoor nader onderzoek van de individuele dossiers gerechtvaardigd was. De dossiers van de 17 klanten zijn door de medewerkers van het team Hoogwaardige handhaving zo breed mogelijk onderzocht. Bijvoorbeeld bronnenonderzoek (o.a. Brp, Suwi, KVK, kadaster), opvragen van bankafschriften, internetonderzoek, gesprekken met de klant, huisbezoeken etc. Alleen de onderzoeksmethoden waarnemingen en buurtonderzoeken zijn niet gebruikt bij deze controleactie. Bij het inventariseren van de dossiers bleken van de 17 al 3 uitkeringen te zijn beëindigd. 2 Dossiers waren in onderzoek bij een andere themacontrole. Het dossier met de hoogste score is niet onderzocht vanwege het feit dat het dossier al meerdere keren aan onderzoek door het team handhaving is onderworpen en niet of nauwelijks tot vaststelling van fraude heeft geleid. De overige dossiers zijn door de medewerkers van het team Hoogwaardige handhaving onderzocht.
Ter verbetering van de werking van het algoritme zijn er mogelijkheden om meer data in te brengen. Hoe meer relevante data gebruikt worden, hoe nauwkeuriger de voorspellingen zullen zijn. Te denken valt aan signalen die WIL reeds in bezit heeft of waarover wij geautomatiseerd kunnen beschikken, bijvoorbeeld de verschillende IB signalen (bankrekeningen, kentekens, inkomen, vermogen, Suwi). Eventueel kunnen in een later stadium nog data van externe partijen worden toegevoegd zoals energieverbruik, gegevens Belastingdienst, werkgever etc. WIL kan op grond van artikel 64 PW over eerdergenoemde gegevens van externe partijen beschikken. Het is nog niet duidelijk of toevoegen van meer data leidt tot betere resultaten. Dit zal in nauw overleg met de medewerkers van Totta plaatsvinden. Naar de mening van Totta is het resultaat (de predictive power) het meest gebaat met het toevoegen van andere ‘domeinen’ aan informatie: door de klant zelf aangegeven informatie (social media, e-mails, open teksten). Totta adviseert eerder nieuwe (andere) informatie dan slimmere algoritmes.
Totta Group N.V. wordt vertegenwoordigd door algemeen directeur, de heer A. Ackers. Binnen Totta is als data scientist voor het project van WIL mw. D. van Oostrom aangewezen. Zij is betrokken bij het bouwen van het algoritme en neemt deel aan het projectteam Totta binnen WIL.
Datum: 13/9/2018
Van: Wim Janssen (projectleider)
Totta Group N.V. is een innovatieve organisatie. Totta biedt inzicht in feitelijk, onbewust en toekomstig gedrag. Hierbij worden de nieuwste technologieën toegepast. Zo wordt onder andere Machine Learning toegepast. Machine Learning is een relatief nieuwe wetenschappelijke discipline die zich bezighoudt met de ontwikkeling van algoritmes die leren van de structuren in data. De steeds grotere beschikbaarheid van data maakt het mogelijk gebruik te maken van zelflerende modellen. Het model wordt steeds nauwkeuriger, doordat het model de algoritmes aanpast op basis van toevoegen van nieuwe data. , onder andere van de uitkomsten van de onderzoeken. Totta ontwikkelde onder andere een model voor elektriciteitsmaatschappijen om het overstapgedrag van klanten te voorspellen en in de medische zorg bij het voorspellen van de mogelijkheid op complicaties na een operatie.
Het opsporen van misbruik van uitkeringen is een doorlopend proces. Tijdens de aanvraagprocedure worden klanten aan de hand van hun persoonlijke woon-, leef- en inkomenssituatie ingedeeld in een risicoprofiel. Tijdens de uitkeringsperiode worden klanten gecontroleerd op rechtmatige verstrekking van de uitkering door hercontroles, themacontroles, het Inlichtingenbureau, tips en signalen. Door inzet van Machine Learning zal dit proces van controle meer data gedreven zijn. Het doel is op een efficiëntere en effectievere manier misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen te ontdekken.
Middels een opdrachtbevestiging zijn de afspraken tussen Totta Group N.V. en WIL vastgelegd. Zo is afgesproken dat Totta een model oplevert dat gebruikt wordt bij het ontdekken van misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen. Totta levert maandelijks rapportages aan WIL en alle checks en updates worden verricht om het model blijvend te laten functioneren. Het model en de eigendomsrechten van het model berusten bij Totta. Na het project kunnen zij van het algoritme gebruik maken, uiteraard zonder op natuurlijke personen herleidbare gegevens.
Om de privacy van de uitkeringspartijen te kunnen waarborgen overeenkomstig de Wet Bescherming Persoonsgegevens is met Totta een bewerkingsovereenkomst afgesloten. Hierin zijn afspraken vastgelegd over de naleving van de wetgeving op het gebied van privacy, geheimhoudingsplicht en beveiliging van de gegevens. De Participatiewet en wetgeving rondom de privacy staat deze methode van selectie van klanten voor nader onderzoek niet in de weg.
WIL was verantwoordelijk voor verzameling, koppeling en aanleveren van data op klantniveau, welke Totta als input nodig had om het algoritme en de screening te kunnen maken. De eerste rapportage is gedraaid op 24 mei 2016. Er zijn ongeveer 3200 klanten (uitkeringspartijen inclusief partners) met het door Totta ontwikkelde model vergeleken. In totaal hadden 17 uitkeringspartijen een hoog percentiel waardoor nader onderzoek van de individuele dossiers gerechtvaardigd was. De dossiers van de 17 klanten zijn door de medewerkers van het team Hoogwaardige handhaving zo breed mogelijk onderzocht. Bijvoorbeeld bronnenonderzoek (o.a. Brp, Suwi, KVK, kadaster), opvragen van bankafschriften, internetonderzoek, gesprekken met de klant, huisbezoeken etc. Alleen de onderzoeksmethoden waarnemingen en buurtonderzoeken zijn niet gebruikt bij deze controleactie. Bij het inventariseren van de dossiers bleken van de 17 al 3 uitkeringen te zijn beëindigd. 2 Dossiers waren in onderzoek bij een andere themacontrole. Het dossier met de hoogste score is niet onderzocht vanwege het feit dat het dossier al meerdere keren aan onderzoek door het team handhaving is onderworpen en niet of nauwelijks tot vaststelling van fraude heeft geleid. De overige dossiers zijn door de medewerkers van het team Hoogwaardige handhaving onderzocht.
Ter verbetering van de werking van het algoritme zijn er mogelijkheden om meer data in te brengen. Hoe meer relevante data gebruikt worden, hoe nauwkeuriger de voorspellingen zullen zijn. Te denken valt aan signalen die WIL reeds in bezit heeft of waarover wij geautomatiseerd kunnen beschikken, bijvoorbeeld de verschillende IB signalen (bankrekeningen, kentekens, inkomen, vermogen, Suwi). Eventueel kunnen in een later stadium nog data van externe partijen worden toegevoegd zoals energieverbruik, gegevens Belastingdienst, werkgever etc. WIL kan op grond van artikel 64 PW over eerdergenoemde gegevens van externe partijen beschikken. Het is nog niet duidelijk of toevoegen van meer data leidt tot betere resultaten. Dit zal in nauw overleg met de medewerkers van Totta plaatsvinden. Naar de mening van Totta is het resultaat (de predictive power) het meest gebaat met het toevoegen van andere ‘domeinen’ aan informatie: door de klant zelf aangegeven informatie (social media, e-mails, open teksten). Totta adviseert eerder nieuwe (andere) informatie dan slimmere algoritmes.
Totta Group N.V. wordt vertegenwoordigd door algemeen directeur, de heer A. Ackers. Binnen Totta is als data scientist voor het project van WIL mw. D. van Oostrom aangewezen. Zij is betrokken bij het bouwen van het algoritme en neemt deel aan het projectteam Totta binnen WIL.
----
Enkele rapporten/handleidingen over overheidssoftware:
Gebruikershandleiding Rechtmatigheidscontrole vs 9.0 (Inlichtingenbureau) (PDF 70p)
De ontwikkeling van de ICT-gegevensstructuur van de overheid (Sociaal Domein) (PDF 61p)
Omroep Houten
Daar Hou Ik U Aan
Elke zaterdag 11 tot 12 uur
HoutenFM: 107.3 FM
Web: omroephouten.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten