Vandaag had ik bij het FestiWall in de Melkweg in Amsterdam willen zijn. Ik had het maanden geleden al in mijn agenda gezet, maar zag pas een paar dagen geleden dat ik mij vooraf had moeten opgeven en dat het festival inmiddels uitverkocht was. Vandaag wordt herdacht dat 25 jaar de Berlijnse Muur viel. Ik probeer mij te herinneren waar ik 25 jaar geleden was. Ik herinner mij nog goed de dag dat president Kennedy vermoord werd en wat ik deed tijdens de Bijlmerramp of de aanslagen van 11 september 2001. Maar hoewel ik nog een heel sterk gevoel heb bij 9 november 1989 en mij bijna niet kan voorstellen dat het al weer 25 jaar geleden is, weet ik niet meer wat ik die avond deed. Ik neem aan dat ik het nieuws gewoon thuis op de televisie volgde. De uiteindelijke doorbraak kwam pas laat op de avond: het zal toch niet zo zijn dat ik gewoon lag te slapen?
Vanmiddag heb ik een beetje door mijn dagboeken gebladerd om te zien of ik die dag iets geschreven heb, maar ik kon niets vinden. Mijn dagboekaantekeningen van zondag 18 juni komen nog het dichtst bij het tijdsgevoel van 1989. Kort daarvoor, op 4 juni, was de studentenopstand op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking bruut neergeslagen. Ook daar was Gorbatsjow kort tevoren geweest en bejubeld. Maar succes bleek dus beslist niet verzekerd. Laat ik wat fragmenten uit mijn dagboek citeren.
Utr. ma. 5/6/89
18.00u: (...) AD is vandaag voor de vierde dag niet uitgekomen vanwege een arbeidsconflict en NRC (óók NDU) zou ook niet verschijnen. Er is een compromis in de maak en NRC kwam toch. Vanmorgen nog had de directie van de NDU het verschijnen van beide kranten opgeschort. Daar kan volgens mij geen journalist mee leven! Zulke historische gebeurtenissen (China, de dood van Khomeiny in Iran) en je zou dit nieuws niet kunnen melden in je (kwaliteits)krant. 't Gevoel naast de historie te staan, het moment te missen. (...)
18.15u: Bij alle "historische" gebeurtenissen vergeet ik er nog één: in Polen gisteren verkiezingen. Het jarenlang verboden Solidarinosc wint. De wereld wijzigt.
U. zo. 18/6/89, 19.15u:
"Historische" dagen, tenminste dagen met veel nieuws. De ("contra-") revolutie in China met harde hand neergeslagen. "Gorbatsjow" bejubeld in West-Duitsland. (Een groot man, vind ik, maar het bejubelen vind ik eng. Hij is geen heilige en bovendien: zetten zijn hervormingen door? Wat als hij vermoord zou worden? Wat als de Sovjet-Unie door nationalisme uit elkaar valt? Wat als de conservatieven hun macht hernemen?) (...)
In Polen heeft Solidariteit verpletterend gewonnen. Té verpletterend, want ook Solidariteit kan Polen niet economisch redden. En laat de Communistische Partij dit over z'n kant gaan? En neemt de r.k. clerus in feite niet de machtspositie over? Polen als filiaal van Rome?
't Milieu: verbazend hoe snel dat ineens in de aandacht is gekomen. Ik ben onthutst. Alles wat ik en velen sinds de 60-er jaren roepen (hoeveel opstellen heb ik er niet over geschreven op school) lijkt ineens na 20 jaar gemeengoed. 't Kabinet is er over gevallen. Het aantal reclamespots met een milieuclaim is niet meer te tellen! En dan nu de smog. De hele afgelopen week heeft de alarmfase gedreigd door 't fantastische weer en de zwakke oostenwind. 't Weekend is 't aardig schoon gewaaid, maar 't mooie weer houdt aan. Commissaris der Koningin van Z.-Holland speelt een sterke rol. "Als het om de volksgezondheid gaat, móet en zál ik ingrijpen", zegt hij. Dagelijks wordt gediscussieerd over stilleggen van het autoverkeer. Zéér ingrijpend en bijna onmogelijk. Toch zijn velen in m'n omgeving, en ikzelf, er voor. Als schok zal 't misschien effect hebben. Ikzelf heb al jong gekozen om niet auto te rijden als 't niet nodig is. Roken vergelijkbaar. En tegen m'n verwachting in wordt deze opvatting ineens door velen gedeeld. Terwijl ik allang de moed had opgegeven, veelal niet meer bewust leef. Pak 't weer op! 't Kan!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten