woensdag 15 februari 2017

Halve eeuw exit polls

Op Twitter lees ik zojuist dat Exit van der Poll vandaag 50 jaar is geworden. Abraham die buiten bij het stemlokaal de kiezers staat op te wachten om ze te vragen wat ze gestemd hebben. 

De eerste keer was vandaag vijftig jaar geleden in Utrecht bij de verkiezingen van 15 februari 1967. Ik kan mij die verkiezingen nog goed herinneren en ook de datum staat altijd in mijn herinnering gegrift. 

Wij gingen die dag verhuizen, binnen Barneveld, van de Nijkerkerweg (nu Schoutenstraat) naar de Vliegersvelderlaan (nu Graaf van Lyndenlaan). 's Morgens liep ik vanuit ons oude huis naar school en rond het middaguur wandelde ik van school naar ons nieuwe huis. 's Middags hadden we vrij vanwege de verkiezingen, omdat de bovenmeester het stemhokje moest bemannen. Ik was elf jaar oud en zat in de zesde klas bij meester Velsink. Ik herinner mij ook nog heel goed de verjaardag van de meester, later dat jaar, op 27 april. Vanwege meesters verjaardag hadden we de hele dag al feest gehad en 's avonds werd een prinsje geboren. Dagblad Trouw van 28 april 1967 - "Heel Nederland één juichkreet! Een prinsje! - was het begin van mijn krantenarchief. Niet alleen de koning maar ook mijn archief, althans verzamelwoede, wordt dit jaar dus 50 en ik zoek nog naar een passende manier om dit te vieren.

Terug naar de verkiezingen en verhuizing van 15 februari 1967. Ik herinner me de holle echo in ons nog nauwelijks ingerichte en schaars verlichte nieuwe huis. De televisie stond met de luidspreker precies gericht op de voorkamerdeur als een roeptoeter naar de gang en de trap. Als elfjarig jochie kon ik in m'n bed de verkiezingsuitslag luid en duidelijk volgen. Terwijl de KVP en CHU in die tijd flink onder druk stonden, won 'onze' ARP ruimschoots, mede dankzij het Zijlstra-effect. Jelle Zijlstra, de latere president van De Nederlandse Bank, had als interim-premier een zakelijke, apolitieke doortastende uitstraling. Bovendien had de ARP een onbetaalbare verkiezingscampagne in de schoot geworpen gekregen doordat Wim Kan op oudejaarsavond het hele volk had laten zingen, op de wijze van het populaire Yellow Submarine: "Waar we heengaan, Jelle zal wel zien, Jelle zal wel zien!" De ARP, die meestal stabiel op 13 of 14 zetels stond, behaalde die avond het record aantal van 15 zetels. Onder voorbehoud dat ik nog niet aan het dementeren ben, want dit is de herinnering uit het blote hoofd van een jongetje van elf van vijftig jaar geleden.

De laatste jaren had ik het genoegen om van tijd tot tijd bij oud-AR-leider Willem Aantjes op bezoek te gaan en te praten over vroeger en nu. Tegen zijn herinneringen en inzichten kon ik niet op, maar ik kon hem zo nu en dan toch wel op een detail aanvullen of een verbinding leggen die hij nog net even gemist had. Net als ik dacht hij associatief, bracht het meest onverwachtse bijeen in één gedachte. Zoals ik de verkiezingsuitslag met de holle klanken van het lege huis, herinnerde hij zich de door een onzorgvuldige werkster ontsnapte muis van zijn zoon tijdens de onderhandelingen over de kabinetsformatie. Behalve voor een nieuw kabinet moest hij met spoed zorgen voor een nieuwe muis. Ik mis de gesprekken met deze wijze oude maar tot zijn dood jong gebleven man.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten