Het Duitse onderzoeksinstituut DGAP vroeg defensie-experts uit verschillende Europese landen hoe in hún land wordt aangekeken tegen de Duitse rol in de nucleaire afschrikking en een eventuele 'alleingang' van Duitsland. Het DGAP - Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik ofwel Duits genootschap voor buitenlandse politiek - is een denktank met zo'n 2800 leden. De organisatie is in 1955 opgericht en zet zich in voor een duurzame Duitse en Europese buitenlandse en veiligheidspolitiek, gebaseerd op democratie, vrede en rechtstaat.
DGAP stelde de volgende vragen en vatte de antwoorden samen in een rapport (2): 1) hoe denken de partners van Duitsland over de nucleaire strategie van de Navo en 'nuclear sharing' in het bijzonder; 2) hoe zien zij de rol van Duitsland en 3) wat zouden de consequenties zijn van een Duitse terugtrekkking?
Volgens DGAP waren de experts het ondanks verschillen van mening over één ding eens: nucleaire afschrikking is de hoeksteen van de defensiestrategie van de Navo en van levensbelang voor de Europese veiligheid. Alle respondenten steunden de 'nuclear sharing agreement' (3) van de Navo. In het kader van deze overeenkomst hebben vijf Navo-leden Amerikaanse kernwapens op hun grondgebied gestationeerd, namelijk België, Duitsland, Italië, Nederland en Turkije. Van de ondervraagde experts wijzen sommigen erop dat deze overeenkomst van belang is om Europese landen een stem te geven in de nucleaire strategie van de Navo, anderen benadrukken dat nucleaire afschrikking nodig is voor de geloofwaardigheid van de Navo, weer anderen dat de aanwezigheid van tactische kernwapens voorkomt dat Rusland een strategische overmacht krijgt op zijn buurlanden. Het stationeren van Amerikaanse kernwapens in Europa is ook bedoeld om te voorkomen dat Duitsland en andere Europese landen zouden streven naar eigen kernwapens. Duitse deelname aan de overeenkomst is een belangrijk symbool van Duitslands betrokkenheid bij het bondgenootschap.
Velen zien een eventuele eenzijdige terugtrekking uit de overeenkomst als een zorgelijk signaal, dat in elk geval zou moeten worden gecompenseerd door veel hogere defensiebestedingen aan conventionele wapens. Als één van de sterkste landen moet Duitsland een evenredig deel van de defensielasten dragen. Eenzijdige terugtrekking van Duitsland zou kunnen leiden tot een kloof met Washington en olie op het vuur gooien van een toch al gespannen relatie. Veel experts zijn bang dat Oost-Europese landen, zoals Polen, een terugtrekking van Duitsland zouden willen compenseren door stationering van Amerikaanse kernwapens op hun grondgebied, wat zou kunnen leiden tot spanningen en een wapenwedloop met Rusland. Terugtrekking van tactische kernwapens zou alleen moeten worden overwogen als onderdeel van onderhandelingen met Rusland over wapenbeheersing. Er zou van Russische zijde iets tegenover moeten staan.
Met die laatste zin ben ik het wel eens. Maar - zoals ik hier al eerder schreef (4) - de vanzelfsprekendheid van de aanwezigheid van kernwapens staat mij tegen. Sharing is caring is een misleidende titel. Alle inspanningen zouden er voortdurend op moeten zijn gericht om een wereldwijd verbod op kernwapens stap voor stap mogelijk te maken. Dat gaat niet als we het dreigen met het atoomwapen de "hoeksteen" van onze strategie noemen.
---
Bronnen:
(1) Tagesspiegel 03-05-2020 SPD fordert Abzug aller US Atomwaffen aus Deutschland
(2) Lees hier een samenvatting (webpagina) en het hele rapport (PDF):
(Nuclear) Sharing is Caring - European Views on NATO Nuclear Deterrence and the German Nuclear Sharing Debate (DGAP Report no.. 10, juni 2020)
(3) Wikipedia: Nuclear sharing
(4) Styloblog 24-06-20 Arms Control
Geen opmerkingen:
Een reactie posten