Hij begon met de stelling
| Citaat: |
| "er zijn gevallen – zij het in omvang zeer beperkt - waarin het vanuit het belang van de rechtsstaat noodzakelijk is om journalistiek materiaal in beslag te nemen, verslaggevers te tappen of journalisten te vervolgen." |
Dan bespreekt hij artikel 10 van het Europees Verdrag voor de bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM) dat onder andere "de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen en te verstrekken" beschermt en hoe het Europese Hof daar normen uit heeft afgeleid.
Het OM heeft die normen intern geconcretiseerd in de "Aanwijzing toepassing dwangmiddelen bij journalisten". Dat regelt hoe hoe de officieren van justitie daar mee om moeten gaan.
Brouwer vertelde dat de Hoge Raad ondertussen ook het verschoningsrecht van journalisten om hun bronnen niet te noemen heeft erkend.
Het toepassen van telefoontaps bij journalisten er het in beslag nemen van foto's en filmopnemen van rellen wordt ook besproken. Dat laatste is iets waar het enerzijds het Openbaar Ministerie en anderzijds de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) en het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren (NGH) "agree to disagree". Als de maatregel niet al te zeer buiten proporties is in vergelijking tot de ernst van de overtredingen, keurt de rechter dit vaak wel goed.
Als een journalist in zijn werk een strafbaar feit heeft gepleegd, bekijkt het OM of hij zorgvuldig en te goeder trouw heeft gehandeld. In dat geval zijn vervolging of dwangmiddelen (telefoontaps bijvoorbeeld) niet aan de orde. Brouwer noemt als voorbeeld.
| Citaat: |
| "De verslaggever die ten behoeve van een reportage meegaat met dierenactivisten die proefdieren loslaten, zal, mits hij zich tot de rol van waarnemer beperkt heeft, niet vervolgd worden." |
Als de journalist zelf het initiatief neemt tot een strafbaar feit ligt dat in principe anders, maar volgens Brouwer moet het OM meer dan in het verleden begrip tonen als een journalist bijvoorbeeld een parkeervergunning koopt bij een corrupte ambtenaar, om dat met zijn verborgen camera vast te kunnen leggen.
Tenslotte legde Harm Brouwer uit waarom er twee journalisten van de Telegraaf wegens het lekken van staatsgeheimen als verdachte werden aangemerkt en waarom er vervolgens werd geseponeerd.
Volgens Brouwer schiet de "Aanwijzing toepassing dwangmiddelen bij journalisten", die in 2002 is vastgesteld, op een aantal punten al weer te kort. Bijvoorbeeld de vraag of een politieagent het materiaal van een (foto)journalist in beslag mag nemen, als die zijn aanwijzingen tijdens een ramp of rel negeert, komt in de huidige versie van de OM-aanwijzing nog niet aan de orde. En ook de regels rond telefoontaps moeten verder aangescherpt worden. En wat te denken van de opkomst van de weblogs en de fotoblogs voor het begrip ‘journalist’?
Een opmerking van Harm Brouwer viel me bijzonder op. Soms komen ze journalisten tegen die over de schreef lijken te gaan, door zich te laten misbruiken voor de contrastrategieën van criminele organisaties. Brouwer vroeg zich af of er niet wat tegen die figuren is te doen en zou wel af en toe wat gevallen geanonimiseerd en off the record met de NVJ willen bespreken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten