Feest van het licht

> English translation

Vanmorgen een alert op mijn telefoon met goed nieuws. Vanwege de kerstvakantie en nieuwjaar deze week geen load shedding in Zuid-Afrika, de rantsoenering van stroom. Gewoonlijk wordt de elektriciteit een aantal keren per dag uitgeschakeld, omdat de centrales (vooral door mismanagement, corruptie, gebrek aan investeringen, soms door droogte en gebrek aan koelwater) niet genoeg elektriciteit kunnen leveren. In een app is per wijk het schema af te lezen wanneer er stroom is en wanneer niet. Ik heb deze app geïnstalleerd en de wijk Pinelands van Kaapstad als thuisbasis ingevoerd, zodat ik kan zien wanneer mijn Zuid-Afrikaanse 'dochter' stroom heeft of niet, zodat ik weet wanneer ze in het donker zit en ook de internetverbinding onderbroken kan worden. Bij bijzondere gelegenheden, zoals nu de kerstvakantie of afgelopen herfst tijdens de wereldkampioenschappen rugby in Frankrijk waar de Zuid-Afrikaanse Springboks de sterksten bleken te zijn, is de elektriciteitsmaatschappij Eskom ruimhartig en levert onafgebroken stroom.

Load shedding kende ik in eerste instantie alleen van West-Afrika. Toen ik in 2014 in de Sierra Leoneoonse hoofdstad Freetown was, kregen we daar om de dag stroom. Geen app of schema en het was mij onduidelijk wanneer de stroom kwam of ging. De meeste mensen hadden kleine generatoren, die ratelden totdat de brandstof op was en dan pruttelend de geest gaven. Dan werd het weer stil in huis, geen licht, geen ventilator tegen de hitte, geen koelkast. Bij een gezin waar ik op bezoek was, rende zodra de stroom terugkwam iedereen naar de hoek van de kamer waar een verlengsnoer met verdeelstekkers lag om de telefoons aan de oplader te leggen.

Op een dag bezocht ik de provinciestad Makeni en daar bleek anders dan in de hoofdstad wél onafgebroken stroom te zijn. Hoe dat kan? Het bleek de thuisstad van de toenmalige president Ernest Bah Koroma te zijn en een goed politicus zorgt natuurlijk goed voor zijn achterban. Dat is vandaag de dag (met een andere president uit een andere stam) niet anders.

Lang voordat ik Sierra Leone bezocht, deelde ik al eens het feest van het licht op mijn weblog (23/7/2007) en ik herinner mij de intensiteit van die emotie. 

<<De 24-jarige Mariama uit Freetown drukt afgelopen winter op internet de hoop van Sierra Leone uit:
"Hey! we're trying to do fine. i've got new news for u, the street lights are back (but only along the main high way), n guess what? kids come out late at night to enjoy it. they even play soccer at midnight!">>

Tijdens mijn verblijf in Freetown had ik nóg minder zicht op de levering van kraanwater. In mijn badkamer stond een grote blauwe ton met water voor de bucket shower (ja, gewoon een emmer dus, waarmee je koud water over jezelf heen giet en wat beviel mij die manier van douchen goed!) of om de WC door te spoelen. In de ton hing een slang die rechtstreeks verbonden was met de kraan, die altijd aanstond. Op gezette tijden kwam er een paar uur water uit de kraan en werd de ton weer gevuld. Niemand bekommerde zich er om als de ton overliep en het water doelloos in het afvoerputje wegspoelde. Ook op de stoffige met puin verharde straat stond een kraan altijd open. Als er op gezette tijden water uitkwam, stroomde de jeugd toe met pannen en jerrycans om water in huis te halen. Ondanks de schaarste stroomde het meeste water als een beekje weg tussen het rosse zand en de keien van de straat.

 
Wat mij betreft, laat al het vuurwerk maar zitten. Wat ben ik dankbaar voor de stroom uit het stopcontact, licht in de duisternis en stromend water uit de kraan.