Over de vraag of er een referendum moet komen over Europa ben ik net zo verward als de PvdA nu schijnt te zijn. Ik ben een uitgesproken voorstander van een vertegenwoordigende, parlementaire democratie en tegen referenda. Maar als de bestuurders de beslissing eenmaal uit handen hebben gegeven, moet deze beker dan niet tot het einde toe worden leeggedronken?
Kunnen we stellen dat de regering de wens van het volk heeft uitgevoerd (ik denk: ja, zover de regering kon gaan) of moet het resultaat ook weer aan het volk worden voorgelegd? Zonder referendum zal het gemor niet verstommen.
Dit dilemma toont meteen de onzin aan van referenda. De kiezer kan een besluit blokkeren, maar geen oplossing aanwijzen. Over de vorige verdragstekst is jarenlang in alle openheid gediscussieerd, niet alleen door ministers en parlementariërs, en toen de uitkomst er lag is die in één dag weggestemd. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat de kiezer dit keer anders zal stemmen. Dat luidt dan het einde in van Nederland in Europa.
Vanmiddag heb ik met interesse het advies van de Raad van State gelezen en dat geeft wel enig houvast in mijn verwarring. Bij het grondwettelijk verdrag zouden de bestaande verdragen juridisch worden ingetrokken en vervangen door het grondwettelijk verdrag, met overigens grotendeels dezelfde inhoud. Formeel lag er dus iets nieuws, de 'grondwet'. Nu wordt er wat geknipt en geplakt in de bestaande verdragen, maar ze worden niet vervangen. Terecht zegt de Raad van State dat je er geen gewoonte van moet maken om bij gewone verdragswijzigingen een referendum te houden. In feite hol je door af te wijken van de bestaande, aanvaarde procedures de eigen Nederlandse grondwet uit. Ook is er een verschil tussen bilaterale en multilaterale verdragen. In mijn eigen woorden: als Nederland en België een verdrag willen sluiten om samen te gaan en de Nederlandse bevolking wijst dat af, dan gaat het niet door. Als alle EU-landen een verdrag sluiten en de Nederlandse bevolking stemt tegen, dan haakt Nederland af en trekt de karavaan verder.
Verder wijst de Raad er op dat de Nederlandse regering heeft voldaan aan de opdracht die zij van de kiezers heeft meegekregen door alle federale, rechtstatelijke trekjes uit het verdrag te schrappen. Het advies geeft dus alle redenen om geen referendum te houden.
Als er toch een referendum zou komen, dan zou ik ongezien ja stemmen. Dit is het maximaal haalbare. Van wat ik tot nu toe gezien heb, vind ik het verdrag op enkele punten verbeterd: de bevoegdheden van Europa en de lidstaten zijn duidelijker afgepaald. Op een aantal punten is het verslechterd: het is een nog grotere brei geworden dan het al was en het constitutionele karakter van het verdrag is verdonkeremaand. Een gemiste kans. Vanaf de oprichting van de Europese Gemeenschap is er een constitutionele ontwikkeling, het delen van soevereiniteit, waar Nederland uit volle overtuiging aan mee heeft gewerkt en waarover ook onder de bevolking jarenlang een diep doorleefde consensus heeft bestaan.
In feite verandert er ook weer niet zo heel veel. De bestaande verdragen, de besluitvormingsprocedures en de Europese democratische instellingen worden stukje bij beetje verbeterd. Nederland wordt geen provincie, al is het erg provinciaals geworden, maar neemt op bescheiden wijze deel aan de besluitvorming in Europa. Als we dat willen.
[EINDE]
Lees verder
Geen opmerkingen:
Een reactie posten