Op de helft

>>> Deutsche Übersetzung * English translation

Toen ik, van 1994 tot 1996, in Bonn woonde, kwam vaak ter sprake hoe lang het proces van Duitse eenwording nog zou duren. Na vijf jaar solidariteitstoeslag, de extra belasting om de annexatie van Oost-Duitsland te kunnen betalen, moesten de Ossies maar eens op eigen benen leren staan. Zelf vond ik dat de ‘reparatie’ van het kapotte Europa wat mocht kosten, trouwens ook voor Nederland. Die eenwording is heel wat waard. Overigens wist ik toen nog niet dat de West-Duitse geldkraan al jaren eerder open stond en de invloed van Bonn op de ontwikkelingen in het Oosten al lang voor de Val van de Muur was begonnen.

Wat mij opviel, was dat de West-Duitsers alle veranderingen van de Oost-Duitsers verwachtten. De Ossies liepen immers achter en moesten nog leren als westerling te leven, eerst maar eens leren werken voor hun geld. Daardoor ontging het de Wessies dat ook hun eigen wereld veranderde. De harde hand van Thatcher of de ‘zachte hand’ van het Wassenaars akkoord van Lubbers en Kok, het leek aan Duitsland volledig voorbij te gaan. Door de fixatie op de ànderen die moesten veranderen, kon Kohl hervormingen jarenlang voor zich heen schuiven.

In gesprekken over hoe lang de Duitse eenwording zou duren, antwoordde ik resoluut “veertig jaar”. Ik kon natuurlijk makkelijk iets roepen, want hoe kan je eenwording meten en hoe kan je zoiets voorspellen. Het antwoord haalde ik eenvoudigweg uit de Bijbel. De Israelieten zwierven na hun bevrijding uit Egypte veertig jaar door de woestijn. Het volk morde en wilde terug naar de zekerheid van vroeger, durfde het nieuwe land niet aan. De generatie die de bevrijding meemaakte, zou het beloofde land niet zien. Dat was gegeven aan hun kinderen.

De Duitse scheiding had veertig jaar geduurd, de eenwording zou naar mijn idee een zelfde tijd vergen. De beweging die de bevrijding tot stand brengt, kan daar zelf nooit voluit de vruchten van plukken. Daar gaat een generatie over heen, “veertig jaar”. We zijn nu op de helft.