“Rechters omzeilen steeds vaker het verbod om een taakstraf op te leggen aan gewelds- en zedendelinquenten. Dat doen ze door een taakstaf in combinatie met één dag cel te geven.” Dit schrijft het AD vanmorgen (AD 19.1.17). De krant heeft cijfers opgevraagd bij de Raad voor de Rechtspraak en daaruit blijkt dat vorig jaar 622 keer een taakstraf is opgelegd in combinatie met één dag cel. In 2012, toen het “taakstrafverbod” werd ingevoerd, gebeurde dat maar 83 keer. CDA-tweedekamerlid Madeleine van Toorenburg, die meewerkte aan dit verbod, zegt in het AD: “Te veel rechters lijken de wet nu naast zich neer te leggen. Dit ondermijnt het rechtsgevoel van de slachtoffers.”
Uit het bericht (rechters omzeilen een verbod, rechters leggen de wet naast zich neer) zou de suggestie kunnen ontstaan dat rechters zich niet aan de wet houden. Wie het bericht goed leest, begrijpt wel dat dit niet klopt. Er bestaat ook helemaal geen taakstrafverbod, wel bepaalt de nieuwe wet dat ernstige delicten niet alleen met een taakstraf mogen worden afgedaan. Madeleine van Toorenburg heeft in zoverre gelijk dat veel rechters zich kennelijk niet houden aan haar politieke doelstelling en zij mag zich daarover ook uitspreken. Op twitter zegt ze: “Dit ondermijnt het rechtsgevoel van slachtoffers. Een taakstraf past niet bij ernstige (!) gewelds- en zedendelicten”. Dat is een terechte zorg.
Het SGP-tweedekamerlid Roelof Bisschop gaat echter een stap verder – en wat mij betreft té ver. Hij reageert op Twitter met: “Als nota bene rechters op slinkse manier wet & regels omzeilen, wat verwacht je dan van de rest van NL?”. Hij gaat niet op de zaak zelf in, maar opent meteen maar een frontale aanval op de rechtspraak. Hij suggereert dat de rechters zich niet aan de wet houden. Wat niet waar is. Hij vergeet even dat hij zelf kamerlid en dus wetgever is en dat Nederland een onafhankelijke rechtspraak kent. Dit betekent niet dat je geen commentaar mag hebben op een uitspraak, maar het geeft je niet het recht de rechtspraak te ondermijnen. De rechters voeren naar eer en geweten, onafhankelijk en verantwoordelijk, de wet uit die het parlement heeft gemaakt. Daarbij maken ze fouten, maar wie de rechters “op slinkse manier omzeilen van de wet" verwijt (en dat op basis van één statistiek in een krant zonder de rechterlijke oordelen te kennen) moet met betere argumenten komen. Zijn uitspraak vindt bovendien plaats in een politiek klimaat waarin een ander kamerlid die lak heeft aan de rechtstaat (en rechten afhankelijk wil maken van iemands geloof of politieke opvatting) steeds luidere weerklank vindt.
De uitspraak van Roelof Bisschop vind ik onjuist, onwaardig en beangstigend. Ik heb hem dit laten weten en gevraagd of hij niet een rectificatie wil overwegen. Maar hij blijft bij zijn woorden. De suggestie van Roelof Bisschop gaat veel verder dan het artikel in het AD en tast het vertrouwen in de onafhankelijke rechtspraak aan. Het raakt me. Ik ben opgegroeid in Barneveld, waar de SGP de grootste partij is, en ken die partij als gezagsgetrouw en mediamijdend. Beide eigenschappen heeft die partij afgeschud. Zelf kom ik uit een AR-nest - kritischer, activistischer en liberaler dan de SGP - maar als het gaat om 'overheid' en 'gezag' ben ik kennelijk conservatiever dan de Bisschop. Het was denk ik Donner die zei dat als je tegen de instituties gaat schoppen er een moment komt dat ze kapot gaan.
Wat het onderwerp zelf betreft: ik deel de zorg van Madeleine van Toorenburg dat een taakstraf bij ernstige delicten het rechtsgevoel van slachtoffers kan ondermijnen. Dit mag in de aard en zwaarte van de straf tot uitdrukking worden gebracht. Het parlement vraagt hiervoor terecht aandacht. Overigens ben ik het er niet mee eens dat een taakstraf geen straf is, zoals sommigen beweren, en ik vind het ook niet verstandig als mensen die indruk cultiveren. Ook ben ik geen voorstander van minimum straffen, zoals deze wet in feite voorschrijft. Minimum straffen leiden in de praktijk vaker tot vrijspraak. De rechter moet het immers naar eer en geweten voor zijn verantwoording nemen om iemand op te sluiten. Soms is opsluiten niet de beste oplossing. Alleen de rechter oordeelt over de daad en de dader, in volledige onafhankelijkheid, waarbij hij alle aspecten (inclusief de gevolgen voor dader, slachtoffer en maatschappij) in ogenschouw neemt. De wetgever geeft met categorieën van maximum straffen wel de zwaarte van het delict aan en geeft een kader tussen 'niets' en 'maximum'. Maar het is niet verstandig als leden van de wetgevende macht ook het individuele oordeel naar zich toe willen trekken.
De rechterlijke macht reageert vandaag zelf ook op de berichtgeving op rechtspraak.nl
Aanvulling: kamerbrief 16.2.17 van minister Blok (interim Justitie) over taakstraffen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten