Feast of Falsehood Following the Field of Falsa

> see English translation

Het zijn spannende dagen voor Asia Bibi. Deze Pakistaanse vrouw werd in 2009 ter dood veroordeeld wegens het beledigen van de profeet Mohammed. Het doodvonnis werd in 2014 in hoger beroep in eerste instantie bevestigd, maar op 31 oktober 2018 sprak het Hooggerechtshof in Islamabad haar vrij. Het nieuws van de vrijspraak leidde tot massale, woedende demonstraties in Pakistan. Haar advocaat vluchtte naar Nederland. Ook Bibi zelf zou al onderweg naar Nederland zijn, of misschien naar een ander land dat haar asiel wil verlenen, maar even later werd dat weer tegengesproken. Volgens berichten van de Pakistaanse regering is ze vrijgelaten en in eigen land ondergedoken.

De uitspraak van het Hooggerechtshof telt 56 pagina’s (1). Op basis daarvan zet ik haar verhaal voor een goed begrip - om te beginnen voor mijzelf - nog eens op een rij. Het vonnis is een mix van Islamitisch recht en ‘westerse waarden’. De eerste bladzijden zijn gevuld met uitvoerige citaten uit de Koran. Het vonnis bevestigt dat het beledigen van de Profeet een zwaar misdrijf is, dat met de dood bestraft moet worden, maar noemt ook tolerantie een basisprincipe van de Islam, evenals vrijheid van denken, geweten en geloof. De Islam garandeert de vrijheid van godsdienst, benadrukken de rechters, en alleen de staat mag iemand vervolgen, op grond van de wet en met een eerlijk proces.

De rechters spreken Asia Bibi vrij van de zware beschuldiging omdat getuigen zichzelf en elkaar tegenspreken en in het kruisverhoor vaak afwijken van hun oorspronkelijke verklaring. Er is grote twijfel of hun verhaal klopt.

Net als bij het Amerikaanse Hooggerechtshof (dat negen rechters telt) mogen de drie Pakistaanse opperrechters een eigen standpunt innemen, een ‘concurring’ (instemmende) of ‘dissenting’ (afwijkende) ‘opinion’ (2). Rechter Nisar schrijft het vonnis (p1-34), dat de andere twee mede ondertekenen. Hij komt in een betoog van 50 punten tot vrijspraak. Maar rechter Khosa doet er daarna nog een schepje bovenop. Hij is het met de uitspraak eens maar schrijft aansluitend nog eens een compleet eigen betoog van 26 punten (p35-56), waarin hij een stevige tik uitdeelt aan de getuigen. Niet alleen is er grote twijfel of en zo ja hóe Asia Bibi zich beledigend heeft uitgelaten, maar de getuigen hebben haar christelijke godsdienst beledigd. De rechter schrijft: “Blasfemie is een ernstig vergrijp, maar het beledigen van de godsdienst van Asia Bibi en het vermengen van waarheid met leugen in de naam van de Profeet is óók blasfemisch.” Hij citeert Shakespeare’s King Lear: de aangeklaagde is “more sinned against than sinning”.

* Ruzie in het Falsa-veld *

Op zondag 14 juni 2009 werkt Asia Bibi op het veld van boer Muhammad Idrees in het dorpje Ittanwali. Ze is een jaar of veertig en woont al haar hele leven met haar familie in het dorp. Het is een christelijke familie en voor zover zij zich kan herinneren zijn er nog nooit conflicten geweest met de moslimbevolking. Asia is ongeschoold, er is geen kerk in het dorp en ze weet eigenlijk niet zoveel van godsdienst af. Ze is getrouwd en heeft twee dochters. Haar man is een arme arbeider. Zelf werkt ze tijdens de oogst als dagloner op het land. Die dag plukt ze Falsa, samen met zo’n dertig andere vrouwen. Falsa (Grewia asiatica) (3) is een bessensoort die veel in Zuid-Azië voorkomt. De eetbare vrucht is iets meer dan een centimeter groot en kleurt paars tot zwart als ze rijp is. Tijdens het plukken krijgen de vrouwen dorst. Asia Bibi biedt aan water voor hun te halen. Maar twee vrouwen willen geen water van een christen aannemen. Hierover ontstaat ruzie en er vallen stevige woorden. De twee heten ook Bibi: Mafia Bibi en Asma Bibi. Ze zijn zussen van elkaar maar niet van Asia. Mafia en Asma volgen koranlessen bij de vrouw van de imam en ze doen daar hun beklag. Dan gaat de imam zich er mee bemoeien.

* Beschuldigingen *

Imam Qari Salaam is degene die een aanklacht indient bij de politie. Hij doet dat pas na vijf dagen en dat is één van de redenen waarom het Hooggerechtshof en met name rechter Khosa twijfelt aan het verhaal. In het Indiase en Pakistaanse recht is het First Information Report (FIR) (4) erg belangrijk. Hoe meer uren en dagen verstrijken tussen de gebeurtenis en de melding, hoe ongeloofwaardiger het wordt. (5)  De getuigen hebben alle tijd gehad om een verhaal te fabriceren.

Voordat de imam naar de politie stapt, wordt in het dorp een openbare vergadering bijeengeroepen. De verhalen hierover lopen sterk uiteen. De getuigen spreken van 100, 200, 250, 1000 of wel 2000 aanwezigen. Dat is lastig in een huis van 5 marla ofwel 125 m2 groot. (6) De bijeenkomst zou in het huis van Asia’s buren zijn geweest of drie huizen verder of weer ergens anders. Asia kwam te voet of werd met de motor opgehaald. Zelfs over datum, uur en duur is men het niet eens. De vergadering zou maar een kwartier hebben geduurd of enkele uren. Eén getuige verklaart dat de bijeenkomst vrijdag 19 juni 2009 om twaalf uur begon en zeker tot half drie duurde, waarna imam Salaam direct naar het politie­bureau ging in een naburige stad om de aanklacht in te dienen. Rechter Khosa vindt die verklaring erg ongeloofwaardig, omdat Salaam en de andere aanwezige imams uit de wijde omgeving dan nooit op tijd terug konden zijn voor het vrijdaggebed dat ze zouden moeten leiden.

Tijdens deze bijeenkomst bekende Asia Bibi de misdaad. Ze zou hebben gezegd dat de Koran een menselijk boek is, dat de profeet Mohammed alleen maar met Khadija is getrouwd om haar rijkdom te roven, dat op zijn sterfbed insecten uit zijn mond en oren kropen. Tegenover de politie en de rechter zou ze later verklaren dat ze onder druk van de menigte heeft toegegeven, maar dat ze zo weinig van de Islam afweet, dat ze deze beledigingen niet eens had kunnen verzinnen. Ze had tijdens de ruzie op het veld misschien wel wat stevige woorden gebruikt, maar op de beschuldiging van blasfemie pleit ze ‘onschuldig’. Ze legt een eed af op de Bijbel, maar komt niet met getuigen om haar te verdedigen.

De drie getuigen tegen haar – imam Salaam en de zussen Mafia en Asma Bibi – spreken tegenover de politie en rechters met geen woord over de ruzie die vooraf is gegaan aan de vermeende beledigingen. De rechtbank roept boer Idrees op als onafhankelijke getuige. Hij is niet bij de ruzie geweest maar heeft er wel van gehoord. Van de andere vrouwen op het veld wordt niemand opgeroepen. Behalve de twee zussen is er dus niemand die de vermeende godslastering kan bevestigen.

* Godslastering bestrijden *

De Pakistaanse opperrechters bevestigen dat op het beledigen van de Profeet de doodstraf staat. In 1923 bracht Mahashe Rajpal een pamflet uit met beledigende opmerkingen tegen de Profeet. Dit bracht een beweging op gang om het boek te verbieden. In reactie daarop nam de Britse regering in 1927 een artikel 295-A in de strafwet op, dat het beledigen van stichters en leiders van godsdiensten verbiedt. Dit stemde niet iedereen tevreden, want niet lang daarna werd Rajpal vermoord. De dader, Ilm-ud-din, kreeg de doodstraf, maar wordt door veel moslims als een voorbeeldige volgeling van Mohammed gezien. (7) Na de onafhankelijkheid in 1947 werd artikel 295-C aan de Pakistan Penal Code (PPC) toegevoegd: iedereen die de heilige naam van profeet Mohammed beledigt, zal worden gestraft met de dood of levenslang. Op grond van dit artikel is ook Asia Bibi vervolgd. In 1991 sprak een sharia-rechtbank zich uit tegen de ‘uitweg’ die dit artikel bood, namelijk levenslang als alternatief voor de doodstraf. Dat zou in strijd zijn met fundamentele principes van de Islam. De Pakistaanse regering verzette zich niet tegen deze uitspraak en het is jurisprudentie geworden dat op het beledigen van de Profeet feitelijk de doodstraf staat.

Het Hooggerechtshof wijst op de inspanningen van de Pakistaanse regering om ook internationaal het beledigen van godsdienst te bestrijden. Op 26 maart 2009 nam de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (UN HRC) op voorstel van Pakistan een resolutie aan die landen oproept wetten aan te nemen tegen het belasteren van religie. De Pakistaanse autoriteiten bewaken en blokkeren zo nodig de inhoud van Facebook, Google, Yahoo, YouTube, Amazon, MSN, Hotmail en Bing. Rechter Nisar somt dit lijstje op om te onderbouwen dat niemand ongestraft de Profeet kan beledigen.

* Eigenrichting *

Daarentegen benadrukt het vonnis dat niemand voor eigen rechter mag spelen. Het is niet aan een individu of de massa, er mag geen parallelle rechtspraak ontstaan, valse beschuldigingen zijn uit den boze, een aangeklaagde is onschuldig tot zijn misdaad rechtsgeldig is bewezen, iedereen heeft recht op een eerlijk proces, alleen de overheid mag vervolgen en veroordelen, binnen de grenzen van de wet en de grondwet.

Rechter Nisar noemt verschillende voorbeelden van eigenrichting om te laten weten hoe het níet moet. Sinds 1990 zijn in Pakistan 62 mensen vermoord na beschuldigingen van blasfemie. In 2017 werd de student Mashal Khan door een woedende menigte op de campus vermoord, omdat hij beledigende inhoud op internet zou hebben gezet. In 1996 werd Ayub Masih gearresteerd, nadat hij door zijn buurman was beschuldigd van blasfemie. Terwijl hij gevangen zat, werd de complete christelijke bevolking van 14 families uit het dorp verjaagd, hun huizen in brand gestoken. Ayub werd neergeschoten in de rechtbank, overleefde, werd in de gevangenis opnieuw aangevallen. In hoger beroep werd hij vrijgesproken, toen bleek dat de buurman de beschuldigingen had geuit om zijn grond te kunnen inpikken.

* Respect voor christelijk geloof *

Rechter Khosa bepleit meer respect voor het christelijk geloof. De beschuldigingen tegen Asia Bibi zijn volgens hem óf volledig verzonnen óf ze is pas uit haar slof geschoten nadat haar religieuze gevoelens werden gekwetst “alleen maar omdat ze in Jezus Christus geloofde”. Volgens de Koran is het geloof van een moslim niet compleet zolang hij niet gelooft in alle boodschappers van God, inclusief Jezus Christus en de Bijbel. Hij citeert Soera Al-An’am vers 108 uit de Koran: “En hoont niet hen die zij in plaats van Allah aanroepen, zodat zij Allah niet uit vijandigheid zonder kennis gaan honen” (vertaling uit Koran.nl). Ook noemt hij het verdrag van profeet Mohammed met de monniken van het klooster Sint Catharina aan de voet van de berg Sinaï in 628. Mohammed draagt zijn volgers op om de christenen te verdedigen, hun geen verplichtingen op te leggen, hen ook niet te verplichten om te vechten of te vertrekken, hun rechters en geestelijken te handhaven en hun kerken te respecteren. De christenen wordt niet gevraagd hun geloof te veranderen en het verdrag garandeert hun rechten op eigendom, werk, veiligheid en vrijheid van godsdienst. Volgens rechter Khosa betreft dit verdrag alle christenen, ook vandaag, en moeten alle moslims zich hier aan houden.

* Feast of falsehood *

Khosa geeft imam Salaam en de zusters Bibi een stevige tik op de vingers en leeft zich volledig uit in een zin vol ‘F-words’: “It appears that after an altercation [woordenwisseling] in the field of Falsa a feast of falsehood has followed”. De getuigen hebben in strijd gehandeld met Soera Al-Baqarah vers 42: “Meng de waarheid niet met leugen en verberg de waarheid niet terwijl je die wel kent” (mijn vertaling uit het Engels).

* Mix van waarden *

Voor ons westerlingen leest het vonnis als een merkwaardige mix van waarden, ook een mix van lyrische en juridische teksten. Ik heb het hier met zo weinig mogelijk eigen commentaar willen verwoorden.

----------

Bron:

(1) Supreme Court of Pakistan Criminal Appeal No.39-L (PDF 56p)

Mst. Asia Bibi (appellant) versus The State etc. (respondent)

Uitleg in Wikipedia:

m.u.v. (5) ipleaders.in

(2) Concurring opinion 

(2) Dissenting opinion 

(3) Falsa (Grewia asiatica) 

(4) First Information Report (FIR) 

(5) How to lodge a FIR? (India) (i-Pleaders, India)

(6) Marla (1 marla = 1 rod = 25,2929 m2) 

(7) Ilm-ud-din

Fotoverantwoording: 
De foto van Asia Bibi is in verschillende media geplaatst, ik heb geen informatie over de fotograaf, uitgever of copyright kunnen vinden. Als deze alsnog beschikbaar komt, dan zal ik dit navenant aanpassen.