Onlangs was er #ophef op Twitter (een paar boze tweets heten tegenwoordig trouwens al gauw ophef) naar aanleiding van een uitspraak van Thierry Baudet over het Neurenberg-tribunaal. Hij noemde het tribunaal "illegitiem" en zei: "Je moet niet met terugwerkende kracht mensen berechten". Onder andere D66-lijsttrekker Sigrid Kaag sprak hier schande van. De opwinding is begrijpelijk omdat er rond Baudet een zweem hangt van antisemitisme en discriminatie. Hij neemt daar geen afstand van, wuift het weg en doet ook zelf dubieuze discriminerende uitspraken en leidt zijn partij in troebel vaarwater. Toch was de reactie van Kaag en anderen te simpel.
Met zijn uitspraak nam Baudet dit keer nu eens wél afstand van aanhangers die vinden dat de huidige heersende politici - de regering Rutte en het "partijkartel" - strafrechtelijk moeten worden vervolgd in een soort tribunaal. Dat is een gedachte die in de sociale media 'op rechts' alom te vinden is. Het doet denken aan het "lock her up!" dat presidentskandidaat Donald Trump in 2016 vrijelijk door zijn aanhangers liet scanderen over zijn tegenkandidaat Hillary Clinton . Het was toen wel duidelijk dat Trump weinig op had met een échte democratie. Baudet nam in dit geval wél afstand van het idee van het berechten en verwijderen van je tegenstanders en antwoordde dat hij geen voorstander is van strafrecht met terugwerkende kracht. "Ik beschouw het Neurenberg-tribunaal ook als illegitiem", zei hij. "Wat je gewoon moet doen, is via democratische weg dit regime wegstemmen".
Of hij het woord "illegitiem" juridisch correct gebruikte en of zijn voorbeeld van het Neurenberg-tribunaal gelukkig gekozen was, valt te bezien, maar het is wel zo dat er voor, tijdens en na het Neurenberg-tribunaal veel discussie is geweest of je als overwinnaar de verslagen vijand mag berechten op basis van je eigen rechtssysteem in plaats van op de bestaande wetten waaronder de beklaagden werkten. Maar deze beklaagden hadden hun daden uitgevoerd onder de eigen kwaadaardige wetgeving van de nationaal-socialistische dictatuur. Het tribunaal in Neurenberg heeft in elk geval nieuwe normen opgeleverd voor de aanpak van met name misdaden tegen de menselijkheid.
Met zijn uitspraak nam Baudet dit keer nu eens wél afstand van aanhangers die vinden dat de huidige heersende politici - de regering Rutte en het "partijkartel" - strafrechtelijk moeten worden vervolgd in een soort tribunaal. Dat is een gedachte die in de sociale media 'op rechts' alom te vinden is. Het doet denken aan het "lock her up!" dat presidentskandidaat Donald Trump in 2016 vrijelijk door zijn aanhangers liet scanderen over zijn tegenkandidaat Hillary Clinton . Het was toen wel duidelijk dat Trump weinig op had met een échte democratie. Baudet nam in dit geval wél afstand van het idee van het berechten en verwijderen van je tegenstanders en antwoordde dat hij geen voorstander is van strafrecht met terugwerkende kracht. "Ik beschouw het Neurenberg-tribunaal ook als illegitiem", zei hij. "Wat je gewoon moet doen, is via democratische weg dit regime wegstemmen".
Of hij het woord "illegitiem" juridisch correct gebruikte en of zijn voorbeeld van het Neurenberg-tribunaal gelukkig gekozen was, valt te bezien, maar het is wel zo dat er voor, tijdens en na het Neurenberg-tribunaal veel discussie is geweest of je als overwinnaar de verslagen vijand mag berechten op basis van je eigen rechtssysteem in plaats van op de bestaande wetten waaronder de beklaagden werkten. Maar deze beklaagden hadden hun daden uitgevoerd onder de eigen kwaadaardige wetgeving van de nationaal-socialistische dictatuur. Het tribunaal in Neurenberg heeft in elk geval nieuwe normen opgeleverd voor de aanpak van met name misdaden tegen de menselijkheid.
In de NRC van 25 februari 2021 stelt Marietta van der Tol in een goed onderbouwd betoog dat 'Neurenberg' wel degelijk geschikt was om de nazi's te berechten en dat er ook in die tijd al normen golden waar de beklaagden op konden worden aangesproken.
Kritiek op de uitspraak van Thierry Baudet was dus wel degelijk terecht, maar was veelal eenzijdig en weinig doordacht, wél gevoed door het twijfelachtige voetspoor van het Forum van Democratie maar niet gericht op de context waarin hij zijn uitspraak deed en waarin hij wel een punt had. Juist bij dubieuze uitspraken is het nodig om scherp te zijn in de kritiek.
Bij de woorden van Baudet moest ik meteen denken aan wat verzetsman Siewert Bruins Slot, leider van de verzetskrant Trouw en de ARP, schreef in zijn memoires En ik was gelukkig... (p123/124):
"Ik vind de Neurenberger processen na de oorlog evenmin rechtspraak. Want de grondslagen voor alle strafrechtspraak zijn: Een competente rechter, en 'Geen straf, zonder een daaraan voorafgaande wettelijke strafbepaling'. En die waren er in de oorlog en ook in Neurenberg niet. Neurenberg was geen rechtspraak, maar de liquidatie door de overwinnaar, geen rechter van gruwelijke, goddeloze vijanden.
Wat zouden die woorden een #ophef geven op Twitter.
---
Bronnen:
* NOS 22-02-21: Ophef over Neurenberg-voorbeeld Forum-leider Baudet
* NRC 25-02-21: 'Neurenberg' was wel degelijk geschikt om nazi's te berechten
Geen opmerkingen:
Een reactie posten