Jachtseizoen op pers geopend

Het Witte Huis komt nu met een frontale en georkestreerde aanval op de pers. Onder de de kop "Misleading. Biased. Exposed" en het logo van het presidentieel paleis noemt de dagelijkse nieuwsbrief van het Witte Huis de "media offender of the week": The Boston Globe, CBS News, The Independent, elk met een rood stempel "Exposed" over het log van het nieuwsmedium.

 
De nieuwsbrief gaat verder: "Introducing the White House's NEWEST tool to expose the lies & bias of the legacy media! We're revealing the truth to their baseless claims. Media Bias Offenders Resourse."

Onder een rode knop kan de lezer "Repeat Offenders" inzien, recidivisten. Verder introduceert het Witte Huis in schreeuwende letters een "Media Bias Offender Tipline. We need your help to expose the bias. Time to hold the media accountable! Have an article that needs the truth exposed? Submit it below!"

"If you know of any media outlet misrepresenting the Trump Administration, and skewing the truth, link the article below for our team to review it!"

Let wel, dit gaat niet over het vrije debat. Elke politicus of bestuurder mag de pers tegenspreken als deze zaken anders ziet. Maar hier gaat het om blootstellen en doelgerichte aanvallen, gericht op de legacy media, de traditionele media als kranten en televisie. Die moeten niet meer vertrouwd worden. "Offenders", staat er, overtreders, boeven. Het lijkt onschuldig, maar het ondergraaft de maatschappij en voedt een onbeheerste macht.

White House Media-Bias-Offender-tipline

Houtens debat over asielopvang

Naar aanleiding van de mededeling van het college van Burgemeester en wethouders om af te zien tijdelijke opvang van asielzoekers op de locatie Essenkade hebben de oppositiepartijen gevraagd om een debat in een beeld- en oordeelsvormende vergadering, dat zal plaatsvinden op 2 december 2025 van 21:00 tot 23:00 uur. Ter voorbereiding van dit debat hebben zij een aantal vragen opgesteld. --> Zie links naar stukken en nieuws onderaan dit blog.

Volgens de VVD-fractie heeft deze raadsvergadering een wat vreemd karakter, omdat er alleen gedebatteerd kan worden en geen nieuw besluit genomen. De VVD benadrukt dat het besluit van het college om het onderzoek naar tijdelijk opvang stop te zetten een collegebevoegdheid is. Voor de VVD had dit debat niet gehoeven. 

Mijn commentaar. Volgens mij is een debat over het collegebesluit om niet langer te kijken naar tijdelijke asielopvang helemaal niet zo vreemd. Wel vraag ik mij af waarom dit een 'beeld- en oordeelsvormende vergadering' wordt genoemd - met vragen aan de raad (!) en niet aan het college - in plaats van zoals gebruikelijk een 'interpellatiedebat' (ook wel 'spoeddebat' geheten), waarin raadsleden vragen stellen aan het college. Een interpellatie (vragendebat) ligt voor de hand, omdat het college kennelijk - mogelijk op goede gronden - niet langer de aangenomen motie 29 van 13 juni 2024 uitvoert, waarin het college wordt opgedragen in gesprek te gaan met het COA over tijdelijke opvang ter overbrugging van de periode waarin wordt gewerkt aan structurele opvang van vluchtelingen. Deze motie zou zijn afgehandeld met de raadsinformatie van 28 maart 2025, waarin het college aangeeft dat uit een inventarisatie drie zoeklocaties zijn voortgekomen: De Molen 48 (Grontmij), Hofspoor 1-9 (Rabo) en Essenkade 2 (Wegener). Nu alle drie locaties zijn afgevallen voor tijdelijke asielopvang is het niet onlogisch om na te gaan of en hoe de motie 'Vluchtelingen kunnen niet wachten' nog wordt uitgevoerd. Als daar onduidelijkheid over is, kan de raad desgewenst in een nieuwe motie of anderszins daar uitspraak over doen. Op 9 december is er weer een reguliere besluitvormende raad. 

Brondocument  * * *  Agenda en stukken raadsvergadering

Aan: beeld- en oordeelsvormende vergadering

Van: de fracties PvdA, D66, HA!, CU en CDA

Betreft: stopzetten onderzoek tijdelijke opvang Essenlocatie

Aanleiding

In de Raadsinformatiebrief van 12 november 2025 ‘Voortgang opvang asielzoekers op de Essenkade 2’ deelt het college haar besluit over het stopzetten van het onderzoek naar tijdelijke opvang op de Essenkade. Het college geeft aan (1) dat ze voorzieningen en veiligheid op een tijdelijke opvang niet kunnen realiseren. (2) Dat uit de participatie is gekomen dat inwoners geen tijdelijke, of helemaal geen, opvang van vluchtelingen willen. En (3) dat er onzekerheid en onduidelijkheid is vanuit het rijk over de opvang van vluchtelingen. Dit besluit is verassend en roept diverse vragen op. In de bijpraat met het college op 18 september, in aanwezigheid van COA, werd een tijdelijke opvang op de Essenkade nog als een goede manier gepresenteerd om invulling te geven aan de aangenomen raadsmotie van 13 juni 2024 ”Vluchtelingen kunnen niet wachten”.

Doel van agendering

De agenderende fracties hebben als doel het gesprek te voeren, en informatie te vergaren, over het besluit van het college tot het stopzetten van het onderzoek naar tijdelijke opvang op de Essenkade. De urgentie om bij te dragen aan de opvangcrisis in Nederland is immers onverminderd hoog en het realiseren van een duurzame opvang gaat in Houten nog enkele jaren in beslag nemen. Met deze agendering willen wij het gesprek voeren hoe wij als Houten een bijdrage kunnen blijven leveren aan de (tijdelijke) opvang van vluchtelingen. 

Vragen aan college

1. Wat is er aan informatie tot u gekomen, en door wie, waardoor het beeld dat een tijdelijke opvang op de Essenkade een goede en realistische oplossing zou zijn is

gekanteld sinds de bijpraat in september? Specifiek gericht op:

- Aard van de tijdelijke huisvesting (gebouw)

- Omvang van de tijdelijke opvanglocatie

- Mogelijke veiligheidsvoorzieningen op de locatie (door COA)

- Mogelijke veiligheidsmaatregelen buiten de locatie (door gemeente)

- Overige voorzieningen nodig voor tijdelijke opvang (COA en gemeente)

2. Deelt het COA de bezwaren van het college en staat ze daarmee achter het besluit van het college?

3. De gesprekken met COA zouden een concrete planning opleveren voor de realisatie van opvang op deze locatie. Hoe ziet die eruit?

4. Welke risico's loopt de gemeente door niet te voldoen aan de opgave uit de spreidingswet en hoe heeft het college deze risico’s meewogen in dit besluit?

5. Welke sancties of (dwang-)middelen hebben het COA en de overheid om ons te laten voldoen aan de spreidingswet?

6. Hoe heeft u de voor- en tegenstemmen over opvang uit de participatie tegen elkaar afgewogen in dit besluit?

7. Wat maakt dat u nu anders kijkt naar de (intrinsieke en wettelijke) verplichting van Houten om vluchtelingen op te vangen en solidair te zijn naar andere

gemeentes ten opzichte van de onzekerheden op landelijk niveau?

8. Hoeveel kosten zijn er sinds 2021 gemaakt om in Houten tot een duurzame vluchtelingenopvang te komen?

9. Welke invulling gaat u nu geven aan de aangenomen motie ”vluchtelingen kunnen niet wachten” waarin het college wordt opgeroepen:

a. Te inventariseren welke locaties en opvangmogelijkheden op korte termijn te realiseren zijn in Houten voor (crisis-)noodopvang van vluchtelingen; en

b. daarover in gesprek te gaan met het COA ter overbrugging van de periode waarin wordt gewerkt aan de realisatie van een meer structurele opvang van vluchtelingen in Houten.

Vragen aan fracties

10.Welke mogelijke bezwaren of zorgen zijn er bij fracties ten aanzien van tijdelijke opvang, zodat de raad samen op zoek kan gaan naar oplossingen hiervoor?

11. Zouden fracties een tijdelijke noodopvang, met voldoende voorzieningen, een goede optie vinden om naar duurzame opvang toe te groeien in Houten?

12.Wilt u als raad in overleg met COA een bezoek te brengen aan een tijdelijke opvanglocatie in de regio?

13. Hoe zien we toekomstige besluitvorming (gezien de genoemde 6 maanden) over dit onderwerp in een periode dat collegevorming plaatsvindt in Houten?

>>> zie over asielopvangdebat ook go.stylo.nl/flex

Bronnen: 

Raadsstukken

13-06-2024 Motie 029-2024 'Vluchtelingen kunnen niet wachten'

13-06-2024 Uitslag en afhandeling motie 029-2024 'Vluchtelingen kunnen niet wachten'

21-01-2025 Raadsvergadering agpt 4 Invullen restopgave Spreidingswet 

28-03-2025 Raadsinformatiebrief Restopgave asiel

12-11-2025 Raadsinformatiebrief Voortgang opvang asielzoekers op de Essenkade 2

17-11-2025 Vragen aan de beeld- en oordeelsvormende vergadering over stopzetten onderzoek tijdelijke opvang Essenlocatie --- zie hier/gemeente of hier/eigen archief

02-12-2025 Agenda en stukken raadsvergadering 02-12-2025

VVD

30-11-2025 VVD Houten

Extra raadsvergadering over stopzetten onderzoek naar tijdelijke opvang aan de Essenkade

Media

Houtens Nieuws 't Groentje 12-11-2025 Er komt geen tijdelijke opvang van asielzoekers in Houten, misschien wel een duurzame

Gemeente Houten 12-11-2025 Geen tijdelijke opvang voor vluchtelingen aan de Essenkade

Het college van burgemeester en wethouders heeft dinsdag 11 november 2025 besloten geen medewerking te verlenen aan een tijdelijke opvanglocatie van 2 tot 2,5 jaar aan de Essenkade.

Omroep Lekstroom 

12-11-2025 Tijdelijke opvang asielzoekers aan de Essenkade gaat niet door

12-11-2025 Actiegroep Geen AZC blij verrast, al zijn de zorgen nog niet helemaal weg

13-11-2025 Voorstanders AZC teleurgesteld: 'Snel meer plek nodig'

13-11-2025 Coa baalt, maar: 'Duurzame opvang Essenkade blijft het plan'

13-11-2025 'Niet het gevoel dat de gemeente ons écht serieus neemt'

AD 25-11-2025 Oppositie eist in extra raadsdebat tekst en uitleg over afblazen tijdelijk AZC in Houten: 'Gebrek aan politieke moed'

Utrecht draait provincie van het slot en boeren de nek om

UTRECHT 27-11-2025 - De provincie Utrecht maakt vandaag het Ontwerp-Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG) openbaar: een samenhangend en geborgd pakket aan maatregelen voor natuur, water, bodem, klimaat en landbouw voor de periode 2026–2035. Utrecht is daarmee de eerste provincie die met een uitgewerkt en integraal maatregelenpakket komt dat het bereiken van landelijke doelen daadwerkelijk mogelijk maakt en daarmee, vanaf 2027, de vergunningverlening weer op gang kan brengen.

Gedeputeerde Mirjam Sterk (Natuur en Landbouw, Transitie Landelijk Gebied) benadrukt dat de provincie moeilijke keuzes niet langer kan uitstellen. “We zien dat agrariërs, bedrijven en inwoners al jaren vastlopen en de gevolgen zich opstapelen. Zonder natuurherstel loopt de energietransitie nog verder vast, kunnen we geen vergunningen verlenen, geen woningen bouwen voor al die mensen die een huis zoeken en ondernemers geen perspectief bieden. Daarom moeten we nu keuzes maken, soms ook lastige.”

Zie Provincie Utrecht 27-11-25 Utrecht komt met plan om provincie van het slot te krijgen

Volgens LTO Noord draait de provincie met dit programma de boeren de nek om. De land- en tuinbouworganisatie vindt het programma onacceptabel en komt in reactie met onderstaand afwijzend persbericht. 

Persbericht   LTO Noord: Provincie Utrecht draait boeren eigenhandig de nek om Utrechts Programma Landelijk Gebied van Provincie Utrecht (UPLG) onacceptabel LTO Noord reageert met verbijstering op het definitieve plan van de Provincie Utrecht dat de toekomst van het landelijk gebied in Utrecht vorm moet geven. Honderden boeren in de provincie krijgen deze dagen een brief met uitleg van de Provincie Utrecht op de mat. Het mag duidelijk zijn dat de gevolgen daarvan voor de agrarische sector groot zijn. LTO Noord heeft de plannen ingezien stelt vast dat, ondanks onze intensieve inzet en inbreng de afgelopen jaren, vrijwel niets van de visie van LTO Noord is meegenomen. Voor LTO Noord is dit onacceptabel. Het plan loopt vooruit op landelijke besluiten rondom belangrijke dossiers als stikstof, ammoniak en water- en bodemkwaliteit.  Provinciaal voorzitter Utrecht Jeroen van Wijk van LTO Noord: ,,Wat hier gebeurt is ongekend. De Provincie Utrecht wil een provinciale totaaloplossing voor een probleem dat landelijk moet worden aangepakt. In Utrecht gaan de boeren hiervoor de volle mep betalen.” Landbouw ondergeschikt aan natuur  LTO Noord ziet dat landbouw ondergeschikt aan de natuur wordt gemaakt. Van Wijk: ,,Concreet voorbeeld: een natura 2000 gebied in Utrecht voldoet niet aan de habitatrichtlijn. De oplossing in dit plan is dat 80 hectare landbouwgrond rondom dit gebied wordt opgeofferd om aan die habitatrichtlijn te voldoen. Dat is voor mij een brug te ver.” Het Utrechts Programma Landelijk Gebied is de provinciale vertaling van landelijke opgaven die moeten zorgen voor verbeteringen in natuur, water- en bodemkwaliteit, klimaatadaptatie en broeikasgas- en stikstofreductie. LTO Noord ziet dat de Utrechtse uitwerking ver vooruitloopt op landelijk beleid dat in de maak is.  Provinciaal voorzitter Jeroen van Wijk: ,,Onbegrijpelijk. Wij willen een landelijke lijn, een gelijk speelveld in heel Nederland en geen paniekvoetbal op provinciaal niveau. Het bouwstenenplan dat LTO samen met onder meer de provincies heeft ingebracht bij de commissie Schoof moet leidend zijn.” Donker scenario De Utrechtse plannen schetsen voor de agrarische sector in de provincie Utrecht een donker toekomstscenario: - LTO Noord ziet niet hoe in dit programma een passende en duurzame oplossing wordt geboden voor legalisatie van PAS-melders, interimmers en andere onterecht onvergunden. Dit plan biedt geen enkele zekerheid. - De ‘stikstofzones’ van 250 meter rondom de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden waarin niet tot nauwelijks meer bemest mag worden betekenen het doodsvonnis voor de agrariërs in die zones. Het bedrijven van landbouw wordt daar niet meer mogelijk. -Vergaande vernatting van de veengebieden is desastreus voor het toekomstperspectief van de boeren en tuinders in die gebieden. De Provincie Utrecht kiest hiermee bewust voor verregaand beperken van de agrarische bedrijfsmogelijkheden en voor veenweidelandbouw zonder (bewezen) verdienmodel. Conflicterend beleid  Voorzitter Dirk Bruins van LTO Noord ziet dat er meer provincies bezig zijn met eigen beleid om van het stikstofslot af te komen. ,,Maar de manier waarop Utrecht dit uiteindelijk wil oplossen is rigoureus. Dit raakt verschrikkelijk veel bedrijven in meer of mindere mate. Daarnaast heb ik zorgen over conflicterend beleid met het Rijk nu er een nieuw kabinet aankomt.” Betrouwbare overheid Bruins wijst ook op het onderzoek dat de Nationale Ombudsman doet naar de betrouwbaarheid van handelen van de overheid tegenover boeren: ,,We krijgen al jaren te maken met veel en vaak veranderende regels. Dat zorgt dat voor onzekerheid, frustratie en stress bij boerengezinnen. Behalve de ombudsman schijnt niemand zich dat aan te trekken. Ook niet op het provinciehuis van Utrecht.” LTO Noord beraad zich op de volgende stappen. Jeroen van Wijk: ,,Laat duidelijk zijn dat dit een plan is van de Provincie Utrecht. We zijn buitenspel gezet ondanks lange intensieve gesprekken die constructief leken. Dat is heel zuur. Conclusie is dat de belangen van de agrarische sector onzichtbaar zijn voor de Provincie Utrecht.”

Cows to South Africa

Thursday November 20th, 2025, I went to a lecture in the Frisian provincial archive and library Tresoar by the author Froukje Santing about her book 'Pake en zijn vee, een reis naar Zuid-Afrika in 1911' (Granddad and his cattle, een trip to South-Africa in 1911). I catalogued the book for my library, and added my notes about the lecture. In this blog I add an English translation of my notes. 

Publisher's information (translated from Dutch): In her grandmother's attic, Froukje Santing discovered that her grandfather, Gerben (1883-1942), had left for South Africa at the beginning of the twentieth century. What possessed a poor farm hand from Southwest Friesland to travel to the Cape with Frisian breeding cattle? A hundred years later, she retraces his steps, uncovers a lost family history, and more. "Pake and his Cattle" tells the intriguing story of international agricultural ties between Friesland and South Africa in the aftermath of the Boer War (1899-1902), demonstrating the importance of the renowned Frisian breeding cattle worldwide. Froukje Santing (born 1956) studied World Religions in Leiden and Islam in the Modern World at the University of Amsterdam. She lived in Turkey for seventeen years, where she worked as a correspondent for NRC Handelsblad and Radio 1 Journaal. She currently works as a writer and journalist for De Groene Amsterdammer, among others, and for many years was vice-chair of PEN Netherlands, the writers' organization that advocates for endangered writers worldwide.

Lunch lecture by Froukje Santing at Tresoar in Leeuwarden on 20/11/25

Grandfather Gerben Heslinga, born in 1883, died in the cold winter of 1942. During an exhibition of personal letters at the Fries Museum at Leeuwarden, Froukje Santing recalls a notebook or booklet in her grandmother's attic in Oosterwierum (Friesland) with the inscription "Boerenoorlog 1903."  (Boer War). She investigates and discovers that her grandfather Gerben traveled to South Africa as a milking hand in 1911 and returned via Southampton and Germany in 1914. On the archives website AlleFriezen.nl, she finds his government registration card with registration of his departure and return. With great difficulty, she found a 1912 file in the archives of the former municipality of Baarderadeel (Mantgum), titled "Statement of Relocations to Other Countries 1911," which stated that her grandfather had left for South Africa in 1911 to "improve his position" and had left no debts. He departed from Southampton by ship on November 4, 1911, and returned to Southampton by ship on April 22, 1913.

The Frisian Studbook (pedigree) was established in 1879, and from 1881 onward, Frisian pedigree cattle were exported to South Africa. During the Boer War, these exports stalled, but after the war ended in 1902, exports peaked again. Major exporters were the Schaap and Kuperus companies. Advertisements appeared in Frisian magazines for livestock assistants to accompany these exports and care for the animals or to provide instruction to farmers in South Africa. The focus in the Netherlands is primarily on the defeated republics Oranje Vrijstaat (Orange Free State) and Transvaal.

Froukje Santing runs into problems with her archival research, and no one in her family knows anything about her grandfather's journey to South Africa. She decides to travel to South Africa herself. Based on various documents (including an export receipt from the Schaap company in 1905, a dissertation by a South African woman on Frisian breeding cattle, and farm names), she maps out a route past farms in South Africa. (Schaap 1905: Cape Town - Port Elizabeth - to Oranje Vrijstaat and Transvaal). She calls a whole string of travel agencies, but no one can help her until a Dutch travel agency number is answered in Pretoria by a Frisian woman who moved to South Africa ten years ago. She arranges a car and driver and books overnight stays in remote locations. A journey that lasts about a month. However, she can find no evidence that her grandfather Gerben ever visited any of those farms. Emotionally, she comes closest to the story through an old, neglected cow shed from 1902, where she takes photographs. In her book, she describes various stories from her visits to the farms. Upon invitation, she makes a short detour and meets two sisters who own a large farm (plaas) in Volksrust.

Empty-handed, she returns to the Netherlands and faces the choice of abandoning her project or, based on the information she has gathered, telling the general story of the dairy farmhands and the Frisian cattle that left for South Africa shortly after the Boer War. She thinks about it for nearly a year. She decides to accept an invitation from the two women in Volksrust, returns to South Africa, and stays there for about seven weeks. She decides to tell the story of the larger history.

Following her lecture, the author answers a few questions from the audience. She talks about the fear and unrest among white farmers due to the robberies and farm murders. In Volksrust, she was instructed to lock her bedroom and not to come out if a robbery occurred. The farm is secured with gates and access codes. The two sisters inherited the 1,282-hectare farm. They have stopped farming and no longer own livestock, but have leased 1,000 hectares of their farm and another 1,000 hectares of their other nearby farm to a larger company. Based on the 2,000 hectares of leased land to a larger company, one sister works as a manager. The other sister runs a goat farm. To survive on a farm, you need at least 1,000 head of cattle. The farms, fields, and houses are very large, but income is scarce.

She stayed in Volksrust during the summer, but temperatures in this area fluctuate from 5 to 18 degrees Celsius, with heavy rains and even hailstorms, which sometimes damage crops (like maize).

Someone in the audience asks if her grandfather was involved in the church and whether anything about him can be found in the church archives. Froukje Santing points out that her grandfather was only in South Africa for a short time, perhaps even wandering around there, never settling, a "passerby." He traveled on a passenger ship without livestock; she suspects he did have a contract to work at a specific farm. Some farm hands also left with a small travel allowance but had to find work there. Wages were sometimes paid in a gradual buildup of land ownership, but that was only useful for farmers/hands who wanted to stay and eventually build their own farms. She also points out that emigration to South Africa was not large-scale; many more Dutch people left for Canada and the US, where Frisian and Dutch communities emerged. Such Frisian communities are not found in South Africa. Moreover, the South African archives are not very good.

Things happen

TRUMP'S JACHT

New York Times: Trump Praises Saudi Prince and Dismisses Question About Killing of Journalist

Hosting Crown Prince Mohammed bin Salman, President Trump brushed off the murder of Jamal Khashoggi by Saudi agents, saying, “Things happen.” Fighter jets and investment deals are on the leaders’ agenda today

Kroonprins Mohammed bin Salman van Saoedi Arabië is op bezoek in het Witte Huis. Trump prijst de prins en wuift vragen van journalisten over de moord op een journalist weg. Op 2 oktober 2018 werd Jamal Khashoggi in de Saoedische consultaat in Instanboel) vermoord.

Naar aanleiding van Trump en Khashoggi heb ik mijn blog van 3 december 2018 nog eens teruggelezen: Trump's jacht. Voor wie zin heeft in een 'long read' over... ja, waarover eigenlijk? Over George H.W. Bush, over Donald J. Trump en een interview met de Playboy in 1990, hoe ik in 2012 Trump al eens heb geretweet op Twitter, hoewel ik absoluut geen idee had wie hij was, over Adnan Khashoggi, een oom van de in 2018 vermoorde Jamal, over Khasshoggi's Ship, waarover de rockband Queen zingt en dat een rol speelde in de James Bondfilm Never Say Never Again, het schip dat Trump kocht van de failliete Khashoggi, liet opknappen in Makkum en toen hij de rekening niet kon betalen hij dan maar besloot de Friese werf op te kopen en door te verkopen aan Damen Shipyards. Zelfs mijn huisgenoot Foday komt in het verhaal voor als bruggenbouwer bij Fead Ships, waar ook de Makkumer werf toe behoort. En de Lockheed-affaire, die onze prins Bernhard uit zijn uniform stripte, komt voorbij omdat oom Khasshoggi daarin een grote rol speelde.

Trump: "Het zijn requisieten voor de show."
Playboy: "En wat is de show?"
Trump: "De show is 'Trump' en hij is overal uitverkocht. Ik heb er lol aan gehad en ik zal er lol aan blijven beleven. Ik denk dat de meeste mensen er van genieten".

Zie Styloblog Trump's jacht, met links naar diverse bronnen


YouTube - Queen: Khashoggi's Ship

Amerikaanse bisschoppen: steun immigranten

Naar mijn indruk heeft de verklaring van de Amerikaanse bischoppenconferentie in Baltimore over immigratie te weinig aandacht gekregen. 

Op 12 november gaven de Amerikaanse bisschoppen een speciale verklaring uit, waarin ze hun zorgen uitten over de omstandigheden van immigranten in de Verenigde Staten in het huidige politieke klimaat. De bisschoppenconferentie nam de verklaring aan met 216 stemmen voor, vijf tegen en drie onthoudingen. 

De volledige verklaring is hier te lezen. 

De bisschoppen verklaren verontrust te zijn over het immigratiebeleid. Ze maken zich zorgen over de omstandigheden in detentiecentra, het gebrek aan toegang tot pastorale zorg en het schenden van de bijzondere status van kerken, ziekenhuizen en scholen. Ze vinden het droevig te zien dat ouders bang zijn om opgepakt te worden als ze hun kinderen naar school brengen. 

Ondanks alle barrières en vooroordelen hebben generaties van immigranten een enorme bijdrage geleverd aan het welzijn van het land, aldus de bisschoppen. "Wij als katholieke bisschoppen houden van ons land en juist daarom voelen we ons genoodzaakt onze stem te verheffen ter verdediging van de door God gegeven waardigheid". 

De katholieke leer roept naties op om de fundamentele waardigheid van alle mensen te erkennen, ook die van immigranten. De bisschoppen pleiten voor een zinvolle hervorming van de immigratiewetten en procedures. Menselijke waardigheid en nationale veiligheid staan volgens de bisschoppen niet met elkaar in conflict. 

De bisschoppen erkennen dat landen de verantwoordelijkheid hebben hun grenzen te reguleren en een rechtvaardig en ordelijk immigratiesysteem in te voeren, in het algemeen belang. Zonder dergelijke processen lopen immigranten het risico slachtoffer te worden van mensenhandel en andere vormen van uitbuiting. De bisschoppen verzetten zich tegen willekeurige massadeportatie. Zij pleiten voor een zinvolle hervorming van het immigratiebeleid in goede dialoog. 

De leer van de Kerk berust op de fundamentele zorg voor de mens, geschapen naar het beeld en de gelijkenis van God (Genesis 1:27). De prioriteit ligt bij de meest kwetsbaren: de weduwe, de wees, de arme en de vreemdeling (Zacharia 7:10). Jezus werd omwille van de mensen arm (2 Korintiërs 8:9) en wordt in "de minste van dezen" gevonden (Matteüs 25). De zorg voor de naaste en en immigranten is een antwoord op Gods opdracht om lief te hebben zoals Hij ons heeft liefgehad (Johannes 13:34).

"Aan onze broeders en zusters, immigranten, wij staan ​​u bij in uw lijden, want wanneer één lid lijdt, lijden alle leden. U bent niet alleen!"

De bisschoppen zien met dankbaarheid dat veel geestelijken en kerkleden al immigranten begeleiden en helpen bij het vervullen van hun basisbehoeften. Zij dringen er bij iedereen van goede wil op aan om dergelijke inspanningen voort te zetten en uit te breiden.

Zoeken naar gas in Utrecht

Terwijl in Groningen weer de grond schudt, vechten ook Houten en andere Utrechtse gemeenten tegen gasboringen. 

Donderdag 20 november behandelt de Raad van State in een zitting het beroep van Vermilion Energy Netherlands BV tegen de provincie Utrecht en een groot aantal Utrechtse gemeenten. Het bedrijf vraagt in kort geding een voorlopige voorziening om weer naar gas in de regio te mogen speuren. 

In 2022 heeft de rechbank in Utrecht een streep gezet door een besluit van de minister van Economische Zaken, waarin de minister op verzoek van Vermilion een oude en al bijna vergeten vergunning uit 2007 verlengde. Daarmee kon het bedrijf op zoek naar koolwaterstoffen (gas en olie) in de Utrechtse grond. De Stichting Laat Woerden Niet Zakken rook gas en trok aan de bel. Dit schudde de provincie Utrecht en gemeenten wakker, die met succes bij de rechter aanklopten om de vergunning te vernietigen. In afwachting van een definitieve uitspraak van de Raad van State vraagt het bedrijf nu om een voorlopige voorziening. 

----------

Betrokken partijen: Vermilion Energy versus Provincie Utrecht, de gemeenten Bunnik, Houten,  Nieuwegein, Oudewater, Stichtse Vecht, Utrecht, Vijfheerenlanden, Wijk bij Duurstede, Woerden, IJsselstein en de minister van EZK. 

Ik heb een dossier Gasboringen Utrecht opgesteld met achtergrondinformatie. 

Blauwdruk voor democratisch Israël-Palestina

 "How to end Israeli apartheid" door Jonathan Adler, in +972 Magazine 05-11-2025

Samenvatting: Een blauwdruk voor democratie in Israël-Palestina

Dit artikel is een interview met Michael Schaeffer Omer-Man en Sarah Leah Whitson, auteurs van het nieuwe boek “From Apartheid to Democracy: A Blueprint for Peace in Israel-Palestine.” Het boek biedt een gedetailleerde routekaart voor een overgang van de huidige 'één-staat realiteit' van bezetting en apartheid naar een democratische toekomst in Israël-Palestina.

Hoofdpunten van de blauwdruk

De auteurs stellen dat de status-quo van permanente bezetting, apartheid en belegering na de gebeurtenissen van 7 oktober 2023 onhoudbaar is geworden. Ze beargumenteren dat het decennialange streven naar een twee-statenoplossing via het Oslo-proces is mislukt.

De door hen voorgestelde blauwdruk heeft twee kritische elementen die de mislukte aanpakken uit het verleden omkeren:

1. Prioriteit voor het beëindigen van misdaden: Het plan stelt dat de Israëlische bezetting en apartheid onmiddellijk moeten eindigen, los van de discussie over toekomstig bestuur. Misdaden kunnen niet worden onderhandeld.

2. Democratische toekomst: Na de overgangsperiode moet de beslissing over toekomstig bestuur democratisch genomen worden door alle mensen tussen de rivier en de zee (de Jordaan en de Middellandse Zee), zonder aangewezen vertegenwoordigers voor Joods-Israëlische en Palestijnse blokken.

Driejarig transitieplan

Het plan voorziet in een driejarige overgangsperiode onder een tussentijdse regeringscoalitie (caretaker government).

• Bestuur: De overgangsregering neemt de bevoegdheden over van zowel de Israëlische regering als de Palestijnse Autoriteit om alle gebieden te besturen. Het zal vertegenwoordiging hebben in ministeries, de rechterlijke macht en de veiligheidsdiensten op basis van een consociationeel model.

• Afbraak van Apartheid: De primaire taak van deze regering is het afschaffen van alle wetten die apartheid en bezetting ondersteunen (zoals hervorming van het bevolkingsregister).

• Veiligheid: De overgangsregering moet de veiligheidsdiensten samenvoegen onder één centraal commando en onregelmatige milities ontwapenen, met opties voor re-integratie (Desarmement, Demobilisatie en Re-integratie – DDR). De beslissing om, bijvoorbeeld, controleposten te handhaven tijdens de transitie (voor veiligheidsscreenings), terwijl tegelijkertijd de vrijheid van verkeer in wetgeving wordt vastgelegd, is een "compromis" dat iedereen ontevreden zou laten.

• Justitie: Er wordt een Ministerie van Justitie opgericht dat de bestaande rechtbanken blijft runnen. De auteurs stellen dat een definitief kader voor transitionele justitie (zoals waarheidscommissies) pas kan worden bepaald na het vaststellen van het politieke raamwerk.

Rol van de Internationale Gemeenschap

De auteurs erkennen dat het onwaarschijnlijk is dat Joods-Israëliërs vrijwillig hun macht zullen opgeven. Zij stellen dat internationale druk essentieel is om de bezetting onhoudbaar te maken, vooral in de nasleep van de 'genocide in Gaza' en de toenemende internationale isolatie van Israël.

Zij hopen dat hun blauwdruk een alternatief beleidsvisie biedt om de huidige sancties, boycots en desinvesteringen te sturen. Hoewel er op dit moment misschien geen onmiddellijk "venster van opportuniteit" is in de hoogste beleidskringen, geloven zij dat het normaliseren van nieuwe ideeën binnen het bredere buitenlandbeleid cruciaal is om toekomstige leiders en denktanks te bereiken.

Hoe vorm je een regering in Nederland en in Duitsland?

Er volgde een reactie uit Duitsland op mijn blog Winnaar 07-11-2025, waarop ik weer heb gereageerd. Een vergelijking van het Nederlandse en het Duitse politieke systeem. In mijn blog besprak ik dat partijen bij de verkiezingen zetels kunnen winnnen ("winnaar") en verliezen, maar dat "de grootste" geen categorie is in het Nederlandse staatsrecht en de nummer 1 daarmee nog geen "winnaar" is. De grootste partij in de Kamer mag sinds een aantal jaren wel het initiatief nemen bij de formatie, al is dat in geen enkele wet of reglement vastgelgd. 

De reactie uit Duitsland: 

Bij ons in Duitsland wordt er helemaal niet gekeken naar wie de grootste fractie heeft, maar alleen wie een meerderheid kan organiseren. Decennialang waren er eigenlijk alleen maar CDU/CSU, SPD en FDP in het parlement. Feitelijk heeft de FDP als kleinste partij toen besloten met wie ze in de regering zou gaan. Bij de vorming van de “verkeerslichtregering” (rood, geel, groen) vier jaar geleden was het vergelijkbaar: de Groenen en de FDP (geel) hebben zich verenigd en onderzocht of ze liever met de CDU/CSU (zwart) of met de SPD (rood) wilden regeren – beide waren mogelijk geweest. Zonder de beiden was geen meerderheid mogelijk, tenzij je met de AFD (vergelijk de PVV) wilde regeren. Tot nu toe heeft echter altijd de grootste fractie de bondskanselier geleverd. Er bestaat echter geen wet hierover.

Mijn vervolgreactie: 

Dank voor de toelichting en vergelijking. In Nederland was het de gewoonte dat het staatshoofd direct na de verkiezingen enkele vaste adviseurs (waaronder de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer) en daarna één voor één alle fractievoorzitters uitnodigde op het paleis en om hun mening vroeg. Een korte samenvatting van die adviezen werd na elk bezoek openbaar gemaakt, maar de fractievoorzitters konden in de vertrouwelijkheid van het paleis ook al wat meer bespreken, bijvoorbeeld hun tweede voorkeur of hoever ze bereid waren te gaan.. Als uit de adviezen een duidelijke meerderheid naar voren kwam, dan benoemde het staatshoofd een formateur die de opdracht kreeg een regering te vormen "die kan rekenen op een vruchtbare samenwerking met de Staten-Generaal" (beide kamers van het parlement). Als het niet direct duidelijk was, dan werd er eerst een informateur aangewezen (of twee of drie, bijvoorbeeld ervaren oud-politici uit de tegenovergestelde partijen die zouden moeten gaan samenwerken).

In 2012 is besloten (en bij de troonswisseling van 2013 in werking getreden) dat het staatshoofd deze rol niet langer toekomt en dat de Tweede Kamer zélf het formatieproces aanstuurt. Daarbij is gezocht naar een objectief criterium over wie het initiatief mag nemen, de grootste, al staat dat nergens geschreven.

Hier doorheen speelt de 'amerikanisering' van de politiek. Kiezers en media kijken steeds meer naar de persoon en zien (naar mijn mening ten onrechte) de verkiezingen voor de Tweede Kamer als een verkapte verkiezing voor een minister-president. Daar ben ik erg kritisch op, ook op de NOS, die in de berichtgeving deze indruk versterkt. In Nederland had de minister-president traditioneel weinig macht, hij kan bijvoorbeeld zelf geen ministers aanstellen of ontslaan en moet zich ook niet teveel met de dossiers van de vakministers bemoeien (alleen coördineren en knopen doorhakken), hij is primus inter pares, eerste onder zijn gelijken. De minister-president krijgt in de loop van de jaren wel steeds meer macht, deels door de versnippering (dus minder macht bij de grotere partijen), zijn mandaat bij de Europese Raad van regeringsleiders, topoverleg waarin hij zelfstandig beslissingen moet kunnen nemen en door de genoemde 'amerikanisering', waardoor 'het volk' hem steeds meer persoonlijke macht gaat toekennen.

Winnaar

Het NOS Journaal beweert dat D66 nu formeel door de Kiesraad tot winnaar van de verkiezingen is uitgeroepen. Wat een onzin!

De Kiesraad heeft de officiële uitslag van de verkiezingen vastgesteld en bekendgemaakt en daaruit kan worden afgeleid dat D66 (+17), CDA (+13), JA21 (+8), FvD (+4) en 50+ (van 0 naar 2) zetels hebben gewonnen, PVV (-11), VVD (-2), GL-PvdA (-5), BBB (-3), SP (-2), Volt (-1) en NSC (van 20 naar 0) zetels verloren en de SGP, PvdD, SGP, CU en Denk gelijk zijn gebleven.

"De grootste" is geen categorie in het Nederlandse staatsrecht en de grootste "de winnaar" noemen is een term gejat van een ander kiesstelsel van een ander land.

Stel de PVV was twee zetels hoger uitgevallen (28) en D66 twee zetels lager (24). Dan was nog steeds D66 winnaar in deze verkiezingen en PVV verliezer. Nu zijn ze gelijk geëindigd, beide met 26 zetels. In de Kamer hebben ze evenveel zetels en evenveel formele macht. Als D66 zich de grootste fractie mag noemen in de Tweede Kamer, dan de PVV ook.

Met enige moeite leg ik aan mijn buitenlandse vrienden uit dat D66 en PVV in de Kamer even groot zijn en dat "die Rechten" PVV, JA21 en FvD bij deze verkiezingen niet hebben verloren maar een zetel hebben gewonnen, van 40 naar 41 op een totaal van 150 zetels.

In de relatief recente parlementaire geschiedenis is de gewoonte ontstaan dat de grootste partij het initiatief neemt bij de kabinetsformatie. Het staat in geen enkele wet en zelfs niet in het Reglement van Orde van de Kamer. In dat reglement staat wel dat de Tweede Kamer na de verkiezingen een verkenner, later een eventuele informateur en een formateur aanwijst. De gewoonte om de grootste hierbij het voortouw te laten nemen, heeft dus wel enig nut, omdat je hier dan niet meer stel op sprong na de verkiezingen over hoeft te steggelen, nu het politiek neutrale staatshoofd en diens vaste adviseurs in dit proces terzijde zijn geschoven.

Dus stel dat de PVV net iets meer stemmen had gekregen dan D66. Dan had Wilders als grote verliezer met de meeste stemmen als eerste zich voor een week in een kantoortje mogen opsluiten en één voor één de andere fractievoorzitters mogen ontvangen om hun luide "nee, nee, nee!" aan te horen, waarna de directeur van de NS alsnog met enige vertraging het vertreksein had kunnen geven.

De meest aannemelijke uitkomst van de coalitieonderhandelingen is dat we een regering krijgen onder leiding van minister-president Rob Jetten. Daarvoor zal hij eerst een meerderheid achter zich moeten zien te krijgen. Als Geert Wilders 30.000 stemmen meer had gekregen en de grootste was geworden, dan was nog steeds de meest aannemelijke uitkomst dat we een kabinet-Jetten krijgen. Want ook hij zou een meerderheid achter hem moeten zien te krijgen en die kans heeft hij eerder dit jaar vooralsnog verspeeld. Maar als intussen Laurens Dassen van de enige eenmansfractie Volt met een geniaal plan komt waar hij een meerderheid achter weet te krijgen, dan kunnen we ook nog een kabinet-Dassen krijgen. Theoretisch, ik weet het. Maar mijn punt is: het gaat uiteindelijk om wie en wat de meerderheid teweegbrengt. Zo werkt democratie.

Verder zal de voorzitter van de Tweede Kamer in het principe van 'de grootste mag eerst' aanleiding zien om in voorkomende gevallen als de fracties op volgorde van grootte het woord mogen voeren en de grootste twee fracties even groot blijken te zijn, het aantal kiezers achter deze zetels mee te laten tellen. Dus de woordvoerder van D66 mag dan straks als eerste het woord voeren en daarna die van de PVV in plaats van andersom. Gewoonlijk een verschil van een minuut of tien.

Dat is het wat de NOS (maar zo niet de Kiesraad) "de winnaar van de verkiezingen" noemt.

Windfonds Goyerbrug

Start participatietraject uitwerking windfonds Goyerbrug

De gemeente Houten start binnenkort een participatietraject voor de uitwerking van het Windfonds Goyerbrug. Dit deelt het college van B&W van Houten op 7 november mee. Een belangrijk uitgangspunt is dat - binnen de door de gemeenteraad vastgestelde kaders - omwonenden en belanghebbenden uit de buurgemeenten worden betrokken bij de verdere invulling van het fonds. Via lokale nieuwsberichten in Houten en omliggende gemeenten roept de gemeente daarom inwoners en ondernemers binnen drie kilometer van het windpark op om mee te denken over de voorwaarden en vormgeving van het fonds. De oproep richt zich op inwoners en ondernemers uit Schalkwijk, ’t Goy, Cothen, de noordrand van Culemborg en het bedrijventerrein Wijk bij Duurstede. Met een straal van drie kilometer rond het windpark voldoet de gemeente ruim aan de jurisprudentie, die voor participatie een richtafstand van 10 keer de ashoogte aangeeft.

Bron: Mededelingen College B&W Houten

Het Windfonds is een fonds om de lusten en lasten van de windmolens te delen met de directe omgeving. Het geld is bedoeld voor lokale projecten die de leefbaarheid en duurzaamheid in de directe omgeving van het windpark ten goede komen.

Open stemhokjes

Toen ik binnenkwam bij het stembureau kon ik meteen precies zien op wie de drie kiezers op dat moment in het stemhokje hun stem uitbrachten. Ik heb dit direct gemeld bij het stembureau en nog voor het sluiten van de stembussen een brief gestuurd aan de burgemeester. 

--------------------

29/10/25 Aan de Burgemeester van Houten

Geachte Burgemeester,

 
Vandaag heb ik gestemd op stembureau Het Kruispunt aan het Spoor. Bij binnenkomst en achter aansluitend bij de rij viel mijn oog direct op de drie stemhokjes. De stemhokjes waren helemaal open, naar het publiek gericht en vanwege de enorm grote stembiljetten kon ik precies zien op wie (althans op welke lijst) de drie stemmers op dat moment hun stem uitbrachten. Er was zelfs geen poging gedaan om het uitbrengen van de stem af te schermen voor het oog van de aanwezigen. Bij het wachten in de rij heb ik mijn ogen afgewend, om niet het stemgedrag van iedereen te zien. Ik heb hier direct een opmerking over gemaakt bij het stembureau. De voorzitter zou aantekening maken van mijn waarneming. De voorzitter liet weten dat men te allen tijde zicht moet houden op wie zich in het stemhokje bevindt en dat afscherming daarom niet mogelijk is. Bij het stemmen voelde ik mij erg ongemakkelijk. Ik herinner mij dat in mijn jonge jaren de stemhokjes halve gordijntjes hadden, zodat het stemproces zelf was afgeschermd. Ook moet het mogelijk zijn om het stemlokaal zo in te richten dat het uitbrengen van de stem niet openlijk in het zicht van iedereen plaatsvindt. 

Ik verzoek u als plaatselijk verantwoordelijke voor een goed verloop van de verkiezingen ervoor te zorgen dat voortaan het stemgeheim weer in acht wordt genomen en gewaarborgd. Dit moet mogelijk zijn door de open zijde van de stemhokjes niet op de zaal te richten en het liefst door het invoeren van gordijntjes (het blijft altijd zichtbaar dat een persoon zich in het hokje bevindt). Als het inderdaad zo is dat er te allen tijde moet worden meegekeken bij het uitbrengen van de stem, zoals de voorzitter van het stembureau aangaf, dan moet de wet misschien worden aangepast.

Voor zover ik weet, dient het stemlokaal zo ingericht te zijn dat het stemgeheim is gewaarborgd. Kieswet art. J15: “Het stemlokaal is zodanig ingericht dat het stemgeheim is gewaarborgd”.

Art. J16: “De toegang tot de stemhokjes moet zichtbaar zijn voor het publiek.”
(Er staat niet dat het publiek moet kunnen meekijken in het stemhokje!).

Art. J19 “Bij Algemene Maatregel van Bestuur kunnen nadere regels worden gesteld betreffende de inrichting van het stemlokaal.”

Het voorschrift dat de toegang tot de stemhokjes zichtbaar moet zijn, is m.i. bedoeld om te zien dat de persoon die het stembiljet in ontvangst heeft genomen, ook degene is die het hokje binnen gaat en om te voorkomen dat er zich onbevoegde of meerdere personen in het hokje bevinden en om onregelmatigheden te voorkomen. Het betekent niet dat het stembureau of het publiek openlijk moeten kunnen zien hoe degene in het stemhokje zijn stem uitbrengt. Als de stembiljetten zo groot zijn dat ze het stemgeheim onbedoeld onthullen, dan is dit in strijd met de vereiste dat de stemhokjes zó opgesteld moeten zijn dat men niet kan zien wat iemand stemt (...). 

--------------------

30/11/25 Op Facebook lees ik verschillende commentaren van mensen die hetzelfde ervaren hebben in andere stemlokalen. 

--------------------

3/11/25 De projectleider van de verkiezingen laat mij namens de gemeente Houten weten: 

"Hartelijk dank voor uw brief waarin u uw zorgen uit over het waarborgen van het stemgeheim tijdens de Tweede Kamerverkiezingen op stembureau (...) Wij waarderen het zeer dat u de moeite heeft genomen om dit onder onze aandacht te brengen. Wij begrijpen uw opmerking over de combinatie van de opstelling van de stemhokjes en de grootte van de stembiljetten. Wij willen u informeren dat de voorzitter van het betreffende stembureau hierover ook een aantekening heeft opgenomen in het proces-verbaal. Het stemgeheim is een fundamenteel onderdeel van het verkiezingsproces en wij nemen signalen hierover dan ook uiterst serieus.Bij de komende verkiezingen zullen wij de opstelling van de stemhokjes aanpassen, zodat het stemgeheim beter gewaarborgd is."

--------------------

In het proces-verbaal van 'mijn' stemlokatie lees ik de volgende opmerking: "Meerdere kiezers gaven aan dat te zien was naar welke kant hun lijf/aandacht ging op het moment dat zij in het stemhokje stonden. Zij vreesden dat daaruit te herleiden was waarop zij hebben gestemd."

Overigens heb ik wel iets meer gemeld dan "vrees". Op het moment dat ik het stemlokaal binnenstapte en nog bij de ingang stond, kon ik van drie mensen zien op welke lijst zij hun stem uitbrachten (niet hun "lijf/aandacht" maar hun hand met het rode potlood op het stembiljet). Ik heb dit direct gemeld, nog voordat ik mij bij de rij heb aangesloten om zelf te gaan stemmen. Maar ik ben blij met de maatregelen die genomen worden, zodat dit bij volgende verkiezingen niet weer voorkomt. 

Zie: Uitslagen en processen-verbaal gemeente Houten

--------------------

Waarom hangen er geen gordijntjes voor het stemhokje? 

Vroeger hingen er halve gordijntjes voor het stemhokje, herinner ik mij nog wel. Dat is aan het eind van de jaren '80 afgeschaft. Waarom hangen er geen gordijntjes voor het stemhokje? De Kiesraad noemt deze vraag op zijn website, maar geeft er geen antwoord op. Althans na het lezen van het antwoord, heb ik nog steeds geen idee waarom niet. Terecht wijst de Kiesraad erop dat de leden van het stembureau en de aanwezige kiezers zicht moeten hebben op de toegang tot de stemhokjes. Zo staat het in de wet (Kieswet art. J16). Om te voorkomen dat meerdere mensen in een stemhokje staan, er sprake is van dwang, iemand met een ander papier het stemhokje uitkomt dan er in gaat of wat dan ook. Maar als je waterdicht wilt controleren dat niemand iets onrechtmatigs doet, dan moet je het stemgeheim opheffen en een ambtenaar zetten naast elke kiezer die zijn stem uitbrengt. Liever niet. Maar nu kijkt de hele rij mee. Ook dat heb ik liever niet. 

Halve gordijntjes - zoals vroeger - zorgen voor het harmonisch samengaan van art. J15 (stemgeheim) en J16 (zichtbaarheid). 

De Kiesraad geeft aan dat stemhokjes op minimaal twee meter van de wachtende kiezers moet staan. Ik weet niet waar dat op is gebaseerd (Algemene Maatregel van Bestuur, stembureauinstructies?). Die afstand van twee meter is - neem mij niet kwalijk dat ik het zeg - echt onzin. Voor het bepalen van mijn stem heb ik voor mijn gang naar de stembus de kandidatenlijsten goed bestudeerd, ik weet dus welke partij wáár op het stembiljet staat en met hoeveel kolommen. Ik kan van vijf meter afstand of meer - zoals gezegd vanaf het moment dat ik het stemlokaal binnenstapte - prima zien op welke lijst iemand stemt. 

De huidige opstelling waarmee iedereen kan meekijken in het stemhokje leidt precies tot het tegendeel van wat de wet beoogt. Vreemde ogen dwingen: iemand die kwaad wil, kan gewoon meegaan naar het stembureau en op grote afstand 'controleren' of de afhankelijke persoon wel een stem naar zijn smaak uitbrengt. Dat zal gelukkig niet zo vaak voorkomen. Iets anders: één van de personen van wie ik kon zien op wie hij zijn stem uitbracht, stemde op een partij die ik verafschuw. Ik ken deze persoon niet, maar wat als het een bekende was, wat doet dat ons? 

In het stembureau waar ik stemde had de hele rij vrij zicht op het uitbrengen van de stemmen. Niet lichaamstaal of aandacht, gewoon de lijst, het potlood en de hand die de stem uitbrengt. Dat moet echt anders. 

Kiesraad: Waarom hangen er geen gordijntjes voor het stemhokje?

--------------------

Lees ook mijn blog van 1 mei 2014 over stemfies en stemgeheim: Vreemde ogen