Happy Newyear?

Rest In Peace
Isata Sesay (21/9/1983-1/1/2016)
Winnie Trye (3/11/1933-2/1/2016)

Met verslagenheid. Zaterdagmorgen 2 januari 2016 werd ik gewekt door het piepje van Facebook Messenger op mijn telefoon. Het was de twintigjarige neef en pleegzoon van mijn beste vriendin in Sierra Leone met het droeve nieuws dat zij de voorgaande avond om elf uur in het ziekenhuis in Freetown is overleden. Ze was nog maar 32 jaar en laat een twaalfjarige zoon achter en de berooide familie bij haar in huis voor wie zij zorgde met de ondersteuning van een welgestelde vriend.

Terwijl ik nog online in gesprek was en de tranen over mijn wangen liepen, ging de telefoon. Het was een Sierra Leoonse vriendin, die mij vertelde dat die nacht haar Oma Winnie, die ik goed ken, in haar huis in Freetown is overleden op de gezegende leeftijd van 82 jaar.

Twee sterke, zorgzame vrouwen in Freetown waarvan ik hield. Sinds 2000 verhuur ik een kamer, bij toeval aan jonge mannen die vanwege de burgeroorlog in Sierra Leone naar Nederland gekomen zijn. Mijn eerste huurder Abdul kreeg kort nadat hij bij mij kwam wonen verkering met Nyanda en zij hebben inmiddels een gezin met drie kinderen. Hun oudste dochter Winnie werd in 2003 geboren en is genoemd naar haar overgrootmoeder, waarvan toen nog niet bekend was of en hoe ze door de oorlog gekomen was. Bij toeval werd ze teruggevonden en in 2006 kon de familie worden herenigd. Op verzoek van Abdul regelde ik een formele uitnodiging, garantstelling en verzekering en konden oma Winnie en Neneh, het toen dertienjarige zusje van Nyanda, voor een paar maanden naar Nederland komen. Een emotioneel weerzien voor hen en ook ik heb bijzondere herinneringen aan het bezoek van oma Winnie aan mijn huis. Zij had toen al last van een trombosebeen en nadat in 2010 mijn broer overleed, gingen zijn krukken en wandelstok naar haar. 

In 2014 bezocht ik Oma in haar eigen huis in Freetown en kon ik haar alles vertellen over haar jongste achterkleindochter die net daarvoor in Nederland geboren was.

(Op de foto ben ik met Oma in gesprek op haar veranda en bekijkt ze de babyfoto's die ik haar cadeau gaf.) 

De plotselinge dood van mijn goede vriendin Isata laat mij in verbijstering achter. Ik heb sinds jaar en dag bijna dagelijks online contact met haar en in januari 2014 heb ik haar meerdere keren in het echt ontmoet. Hoewel onze vriendschap heel persoonlijk was, heb ik haar al lang vóór die ontmoeting laten weten niet in te zijn voor een relatie. Ik was mij er van bewust dat ik mij niet aan de verantwoordelijkheid voor haar familie zou kunnen en willen onttrekken, bovendien zou afstand, cultuurverschil en immigratie­wetten ons hopeloos in de weg staan. Dat kon ik allemaal niet op mij nemen. 

Maar onze vriendschap ontwikkelde zich sterk en ze vertrouwde mij alles toe en ze wierp ook een ander licht op mijn leven. Ze stuurde me altijd foto's, van elke verjaardag, feestje of bezoek aan het strand. Op vrijdag stuurde ze vaak een foto van hoe ze naar kantoor ging. Zoals hier Casual Friday kent men daar African Friday, waarin men in traditionele Afrikaanse kledij naar het werk gaat of een daarop gebaseerd modern eigen ontwerp. Ik kreeg los van elkaar contact met verschillende gezinsleden en allemaal vroegen ze mij om raad of namen ze mij in vertrouwen. De toen elfjarige zoon hielp ik op zijn eigen verzoek een aantal keren via Whatsapp met zijn huiswerk. Wat moet er nu van het gezin worden? Sociale zekerheid werkt in Sierra Leone anders dan bij ons. Valt nu met haar in één klap al het inkomen, de AOW voor haar vader, de bijstand voor haar zussen en de studiefinanciering van de kinderen weg? Ze wilde zo graag een eigen gezin en “een man voor mijzelf”, zich losmaken uit het web van opoffering en toch trouw blijven aan haar familie. Na haar operatie, vanwege een veel voorkomende kwaal bij West-Afrikaanse vrouwen, zou ze zonder problemen (meer) kinderen kunnen krijgen. 

Voorafgaand aan de operatie had ze heftige bloedingen, ik ben zo bang dat ze te zwak was voor de operatie, maar op Eerste Kerstdag was ze weer opgeknapt en vrolijk, ze vertelde dat ze met de kinderen naar het strand ging en 's avonds kreeg ik zoals gebruikelijk weer een hele serie foto's (zie foto van haar op de motor in gele jurk). Op 29 december volgde eindelijk de operatie. Ook daarna heb ik haar elke dag een appje gestuurd en aan de blauwe vinkjes kan ik zien dat die gelezen werden, maar ik weet niet door wie. Ze is nog wel bij kennis geweest maar was erg zwak. Op de avond van de eerste januari is ze overleden. Dit verhaal is een wankel evenwicht tussen het respecteren van privacy en mijn behoefte om het hele verhaal te vertellen en het uit te schreeuwen dat ik de dood, die ook dit jaar weer rondwaart, zó verschrikkelijk zat ben.

1) Grandma Winnie Trye with my photos of her newborn great-granddaughter;

2) Isata (leaning against the wall) behind her house with her sisters (Jan. 2014); 

3)  Me and Isata in her house with her son between us (with his arm resting on my leg) 

4) Christmas 2015 at the beach, only a few days before she passed away.

Note. She is known as Isatu, with her permission I called her Isata, by her originale name.