Gone with the wind

Voor de redactie van het politieke radioprogramma Daar Hou Ik U Aan van Omroep Houten houd ik een dossier bij over windmolens, zie ook go.stylo.nl/wind

[+] Laatste wijziging 13-10-22 20:30
Aanvulllende reactie SGP, zie aldaar

In het raadsdebat van 22 september 2022, waarin de raad van Houten instemde met het ter inzage leggen van de vergunning voor Windpark Goyerbrug, vroeg Axel Eerdman (HoutensAnders, HA) om een 'windvisie' of 'windkader'. Daarmee kunnen initiatieven voor windmolens volgens vaste normen beoordeeld worden. Wethouder Paul van Ruitenbeek (NatuurlijkHouten, NH) antwoordde dat het College van B&W niet met een windvisie komt, omdat is afgesproken dat er na Windpark Goyerbrug in deze collegeperiode geen nieuw windpark komt. 

Dit trok mijn aandacht, omdat in het coalitieakkoord van ITH, NH, VVD en SGP is afgesproken dat er zo'n windvisie of windkader komt. Voor de duidelijkheid: ik ben hierin zelf volstrekt neutraal, maar leg de opvattingen naast elkaar en een coalitieakkoord heeft nu eenmaal een groot 'Daar Hou Ik U Aan'-gehalte. De windvisie lijkt gone with the wind. 

Coalitieakkoord Houten 2022-2026 (p20): 

"De situatie kan ontstaan dat de Provincie wil dat windmolens in de omgeving van Houten gerealiseerd gaan worden. Het college zal - idealiter in Regionale Energie Strategie (RES) verband - een windkader ontwikkelen dat recht doet aan de belangen van omwonenden, natuur en landschap."

In hetzelfde raadsdebat verwees de fractievoorzitter van de grootste coalitiepartij Willem Zandbergen (ITH) naar de windvisie van de gemeente Amsterdam als voorbeeld van een goed participatietraject, waarbij experts en bewoners met elkaar in gesprek gingen.  

Op zich is het logisch dat als je iets niet van plan bent, je daar ook geen beleid voor hoeft op te stellen. Ook is het lastig om een windvisie op te stellen als de meningen in de raad en coalitie sterk verdeeld zijn. Aan de andere kant heb ik begrepen dat een windvisie of -kader niet alleen een instrument is om windenergie na te streven, maar ook om eventuele initiatieven of ontwikkelingen op voorhand kansrijk en objectief te kunnen inperken, als dat is wat je wilt. Bijvoorbeeld nieuwe aanvragen voor grote of kleine windmolens, aanwijzing van nieuwe zoeklocaties door de provincie, reageren op ontwikkelingen bij buurgemeenten of een positie innemen bij de Regionale Energie Strategie (RES). 

Axel Eerdman (HA) wees op nog een andere aanleiding. Hij verwacht dat het eerste windpark, Windpark Houten, over een paar jaar aan het einde is van zijn levenscyclus en dat er dan een vergunningaanvraag is te verwachten voor vervanging. Dan moet de gemeente Houten kaders hebben om daarover te kunnen beslissen. 

Wethouder: geen behoefte aan windvisie

Om zeker te weten of ik het laten vervallen van een windvisie goed had begrepen, heb ik dit nagevraagd bij de gemeente. De wethouder liet mij via zijn woordvoerder weten: 

"Houten gaat nu geen windvisie ontwikkelen. De omliggende gemeenten hebben geen behoefte aan een windvisie. In dat geval moet Houten zelfstandig een windvisie ontwikkelen. Houten is echter niet van plan in deze coalitieperiode aan een derde windpark te gaan werken. Het college ziet daarom geen redenen om een windvisie te ontwikkelen."

Buurgemeenten: Bunnik geen haast, Wijk bij Duurstede geen voornemen

Dat ook omliggende gemeenten afzien van een windvisie was nieuw voor mij. In de programmabegroting van de gemeente Bunnik is er geld voor gereserveerd. 

Programmabegroting Bunnik 2022-2025 (p25): "Het windkader wordt naar verwachting verder vormgegeven in 2022. Dit geeft gemeente Bunnik vorm, samen met buurgemeenten. Een participatietraject is onderdeel van de uitwerking. Bunnik geeft uitvoering aan het nader onderzoek naar mogelijkheden voor windenergie in het zoekgebied nabij het spoor, de A12 en de kern Bunnik."

Bunnik heeft geen haast gemaakt met de windvisie, in de raad zijn daar een paar keer vragen over gesteld. Het College zegt daarop toe eind 2021 met een startnotitie en participatienota voor het opstellen van een windkader te komen en legt uit:   

B&W Bunnik: "Indien Bunnik geen windkader opstelt, is het in theorie mogelijk dat hogere overheden besluiten nemen over aanvragen voor windenergie in de gemeente Bunnik. Wanneer een partij een aanvraag omgevingsvergunning indient en de gemeente weigert deze in behandeling te nemen, dan kunnen partijen naar de Provincie stappen, voor een beoordeling aan het provinciaal beleid. De Provincie kan dan alleen weigeren op ruimtelijke gronden." (zie bron 2.4)

Maar daarna zijn er verkiezingen gekomen en misschien ziet Bunnik er nu van af. De woordvoerder van Bunnik wijst mij op het coalitieakkoord. 

Coalitieakkoord Bunnik (p5):“Als blijkt dat de gemeente Bunnik windenergie nodig heeft om klimaatneutraal te worden in 2040 dan definiëren wij concrete locaties, op basis van de landelijke normen (zodra bekend) en lokale omstandigheden. Deze locaties worden onderzocht op technische geschiktheid en maatschappelijke haalbaarheid en draagvlak”

Het windkader is dus uit het coalitieakkoord verdwenen. Begrijp ik het nu goed dat Bunnik definitief van een windkader afziet? De woordvoerder moet even intern overleggen en komt dan al snel met een aanvullende reactie. 

Is het windkader uit de programmabegroting geschrapt? Woordvoerder Bunnik: "Nee dit klopt niet. Er zijn geen besluiten geschrapt en er wordt ook niet afgezien van een participatietraject. Ook wordt het niet aan de provincie overgelaten. Trajecten kunnen wel anders lopen dan vooraf voorzien. Er is in 2022 als eerste stap een debatavond voor de oude raad georganiseerd om te praten over mogelijkheden voor windenergie in de gemeente. De nieuwe raad heeft vervolgens gevraagd om een uitvoeringsprogramma Klimaatneutraal 2040. Daarin komt ook de vraag aan bod hoe we verder gaan met het onderwerp wind. Dat is nu de eerste stap. Wanneer de raad besluit dat we hier verder mee gaan, hoort daar ook een windkader met participatietraject bij."

De situatie in Bunnik is anders dan in Houten, dat al jaren een windpark heeft én de aanvraag voor een tweede windpark. Bunnik heeft nog geen windparken, heeft wel te maken met de plannen van Houten en Zeist, de Provincie en de regionale energiestrategie. De gemeente heeft al eens onderzoek laten doen naar plekken waar windmolens zouden kunnen verrijzen, waarvan eentje pal voor de deur van Houten-Oost, waar de nieuwe coalitie van Houten nu woningen wil bouwen. 

[+] Wijk bij Duurstede laat weten geen plannen te hebben voor een windvisie. 

Woordvoerder Wijk bij Duurstede: "Nee. Wij hebben geen windvisie en windkader en er is (op dit moment van schrijven) geen voornemen om dat te doen."

Regionale omgevingsvisie
In 2017 hebben Houten, Bunnik en Wijk bij Duurstede gezamenlijk een omgevingsvisie voor het Krommerijngebied opgesteld. Het streven is om eigen energie binnen de regio op te wekken (off-grid) , maar over hoe dat moet is men het niet eens. 'They agree to disgree'. 

Omgevingsvisie Krommerijngebied 2017 (p76-77): "We hebben een eerste discussiebeeld opgesteld van een off-grid Kromme Rijn voor elektriciteit. Omdat ten aanzien van de plaatsing van windmolens andere processen hebben gelopen in het gebied en daar veel controverse over is, hebben we geen nieuwe windmolens in dit beeld opgenomen. Dit betekent niet dat nieuwe windmolens op voorhand uitgesloten zijn. Wel dat we hier zorgvuldige afwegingen in willen maken." --- "De kans is groot (het moet nog onderzocht worden) dat het einddoel van off-grid alleen gehaald kan worden met nieuwe windmolens. Dit is een controversieel onderwerp in het gebied. Windmolens zijn voor ons niet doorslaggevend voor de offgrid ambitie. Op weg naar het einddoel kunnen vele andere zinvolle stappen genomen worden."

Wat vinden de Houtense coalitiepartijen? 

Dinsdag 27 september presenteerde het Houtens College het collegeprogramma. Daarin geen windkader. Wat vinden de coalitiepartijen daarvan? 

Willem Zandbergen (ITH): "Het coalitieakkoord dat voortvloeit uit het formatieproces is de leidraad voor het college om op basis daarvan tot een uitwerking te komen. Het is aan het college om een collegeprogramma te schrijven. Wij als coalitiepartijen zijn daar bewust niet bij betrokken geweest om de verhouding zuiver te houden. Wij als ITH-fractie gaan ons nu buigen over dit akkoord en dan volgt er een debat met het college. Mogelijk komt daar de windvisie nog aan de orde."

Marian Aanen (NH): "Er zit inderdaad een discrepantie tussen coalitieakkoord en collegeprogramma. Binnenkort bespreken we het collegeprogramma in de fractie – de RTG is op 18 oktober – en dan zal ook het ontbreken daarin van het ontwikkelen van een windvisie aan de orde komen." [+]

Eef Stiekema (VVD): "Wij zijn in voorbereiding van het rondetafelgesprek van 18 oktober het collegeprogramma nog aan het doornemen. Het windkader lijkt inderdaad te ontbreken in het collegeprogramma. De stelling dat een windvisie niet alleen van toepassing is wanneer je windparken nastreeft maar ook gemaakt kan worden om eventuele initiatieven kansrijk te beperken is natuurlijk juist. Ons politieke systeem is duaal, dat betekent dat het collegeprogramma de verantwoordelijkheid is van het college van B&W. Als fractie zullen wij het college houden aan de in het coalitieakkoord gemaakte afspraken." 

Pascal Ooms (SGP): "Over deze vraag denken we nog na. Er komen landelijke normen, ik weet niet of dat een windkader overbodig maakt." -- Aanvullende reactie 13-10-22: "Een windkader kan duidelijkheid geven, maar omdat wij geen nieuw windpark meer plannen, vinden wij het niet nodig. Wij willen wel de zogenaamde boerenmolen, maar daar is geen windkader voor nodig."

Wat is een windkader?
Omdat de vraag in de raad van Axel Eerdman (HA) kwam, heb ik hem om een toelichting gevraagd. Wat is eigenlijk een windvisie of windkader en waarom wil je dat? Hij gaf een uitvoerige uitleg, die ik hier grotendeels weergeef (niet om zijn standpunt uit te dragen!, maar omdat mij hierdoor helder werd wat met een windvisie/kader bedoeld wordt). 

Axel Eerman (HA): "Een windvisie (of -kader) is voor ons het eisenpakket dat je aan een initiatiefnemer kunt voorleggen, voordat hij een vergunningsaanvraag doet. De gemeente heeft dan een kader om de vergunningsaanvraag aan te toetsen dat verder gaat dan de wettelijke standaard, die altijd beperkter is dan wat inwoners willen. Het is dan aan de initiatiefnemer om te bepalen of hij kan voldoen aan de eisen. Het is dus geen vrijblijvend verzoek van de gemeente, dat hij naast zich neer kan leggen als het hem zo uitkomt. Bij Windpark Goyerbrug was bijvoorbeeld het 'draagvlakplan' juridisch niet afdwingbaar en is de initiatiefnemer vrij veel vrijwillig tegemoet gekomen in het overleg met de gemeente.  Uiteraard blijft hij een commerciële partij en geen energiecoöperatie. Dat soort eisen staan niet in de wet, maar kun je als gemeente wel vastleggen. Zo eist Culemborg voor windmolens 50% burgerparticipatie (mede-eigendom) [zie hieronder bron 5.1 - YL]. Houten heeft onlangs een kader voor zonnepanelen ontwikkeld. Daarin zijn afwegingen en prioriteiten te zien en het toont nadien waarom een plan aan een bepaalde partij is vergund door middel van een puntentelling. In 2025 komt de RES 2.0 en we zullen dus op dit moment moeten nadenken over wat we willen en kunnen bieden. We zien het liefst dat de gemeente met zo'n kader komt vóórdat we gebieden gaan aanwijzen die voor windmolens - ruimtelijk - geschikt zouden kunnen zijn. Na het vaststellen van zo'n gebied, kan een initiatiefnemer direct beginnen met een aanvraag. Dan mag de raad de vergunningsaanvraag alleen afwijzen op ruimtelijke gronden. Als de aanvraag er eenmaal is, mag je niet nog even wat spelregels opstellen over participatie, omgang met meet- en evaluatiemomenten, gezondheidszorgen zoals laagfrequent geluid, natuurvereisten, extra isolatie van woningen, winstdelen met omgeving of lokaal eigenaarschap. Alles wat deze ondernemer deed bij Goyerbrug was zijn eigen voorstel, gebaseerd op een onbekende businesscase, en niet vanuit de gemeente, want we kunnen niets eisen zonder kader. In een windkader zou je zaken kunnen afspreken over hoogtes en verhoudingen, waardoor bij het aanwijzen van een windmolengebied deze alleen geschikt worden voor kleinere typen windmolens of strengere geluidseisen. Als je dan in zo'n windvisie alle spelregels duidelijk hebt, dan kan je dat periodiek toetsen aan de realiteit en stand van de techniek en wetenschap, of je nu een plek hebt voor windmolens of niet. Zou je dan gebieden vast gaan stellen of windmolens zijn ineens aan vervanging toe, dan heb je regels waar een initiatiefnemer zich aan moet conformeren. Óf hij moet accepteren dat er geen realistische businesscase te maken is. Daardoor trek je de partijen aan die windmolens exploiteren op een manier die past bij je visie. Die regels moet je dus hebben en die onderstrepen wat mij betreft alles wat er in het dossier rondom de Goyerbrug niet kon en wat er voor/volgens inwoners wel moest zijn."

Bronnen: 

1. Houten

1.1 Coalitieakkoord 2022-2026 Houten (PDF 47p) (zie p..)

1.2 Collegeprogramma 2022-2026 (agenda RTG 18-10-2022)

1.3 Houtens Nieuws 27-05-2021: Voorlopig wijst Houten geen nieuwe locaties aan voor windmolens - "De inbreng van de gemeente Houten aan de Regionale Energie Strategie (RES) zal bestaan uit 100 hectare zonnevelden en twee windparken. Er worden in Houten voorlopig geen nieuwe locaties aangewezen voor windmolens. Dit betekent dat de inbreng is gebaseerd op bestaand beleid en de realisatie daarvan." - "WINDKADER. Met het oog op de toekomst wil de gemeente het vraagstuk rond windenergie samenvatten in een lokaal windkader. Daarvoor wil men een maatschappelijke gespreksronde starten waarin inhoudelijk thema’s worden uitgediept. Daarbij wordt gedacht aan gezondheid, participatie en lokaal eigendom en hoe een business case voor windenergie er op hoofdlijnen kan uitzien. Daarmee verwacht de gemeente een gemeenschappelijk uitgangspunt te creëren voor verdere gesprekken. De uitkomst van die gesprekken moet leiden tot een beleidskader."

1.4 Raadsvragen 22-04-2021 van Wouter van den Berg (SGP) en Marian Aanen (groep Aanen) over regionale energietransitie en beantwoording 02-06-2021: 

"De gemeente Houten, Wijk bij Duurstede, Bunnik en Utrechtse Heuvelrug hebben van december tot en met februari 2021 inwoners en belangenvertegenwoordigers laten meedenken over de vraag: waaraan plekken voor windmolens en zonnevelden in de Kromme Rijngemeenten moeten voldoen. (...) Voor inwoners uit ’t Goy is het verloop van de inspraakronde de directe aanleiding geweest om een burgerinitiatief in te dienen omdat zij bezorgd zijn over de effecten van de energietransitie op het buitengebied en vooral de gezondheid van inwoners. (...) * Vraag 4: Net zoals veel inwoners maakt Stichting Mooi 't Goy zich zorgen over de gezondheidseffecten van windmolens. Bent u bereid hierover een bijeenkomst te organiseren die voor inwoners te volgen is? Antwoord: Daartoe zijn wij zeker bereid. Wij zijn op dit moment het proces voor de totstandkoming van een windvisie aan het vormgeven. Besluitvorming daarover verwachten wij in de volgende bestuursperiode, maar een start in het vierde kwartaal van 2021 kunnen wij ons goed voorstellen. Als start denken wij aan een aantal verdiepende themasessies rond windenergie. Bijvoorbeeld over gezondheid, maar ook over zaken als financiële participatie. (...). * Vraag 9: Over het burgerinitiatief is aangegeven dat dit niet aan de eisen voldoet omdat het lopend gemeentelijk beleid betreft. Wij lezen in het burgerinitiatief dat de initiatiefnemers onder andere voorstellen doen voor beleid m.b.t. de plaatsing van windmolens. Naar ons weten heeft de gemeente Houten geen windkader/windbeleid en is door de wethouder aangegeven dat dit door een volgend college moet worden opgepakt. Kunt u aangeven waarom u dan toch van mening bent dat er sprake is van lopend gemeentelijk beleid?"

>>> (Vreemd genoeg is deze vraag overgeslagen in de beantwoording. Misschien kan nu-wethouder Wouter van den Berg deze vraag zelf beantwoorden. - YL)

1.5 Begroting 2021, Deelprogramma Duurzaamheid en Energietransitie. Doelstelling 1: Energie: De inwoners en bedrijven dragen bij aan de doelstelling om Houten energie-neutraal te maken. Omschrijving prestatie 2021: 1.1 Vaststellen RES 1.0; 1.2 Transitievisie Warmte; 1.3 eerste wijk plan warmtetransitie; 1.4 deelname onderzoek Energiedienstenbedrijf (Klimaatverbond, Energiefonds); zonnevelden op basis van Uitnodigingskader zonnevelden; 1.6 programma U-Thuis, regionaal energieloket, jouwhuisslimmer.nl; 1.7 opzetten Windfonds Goyerbrug; 1.8 Maken van een Windvisie Houten. 

2. Bunnik

2. 1 Coalitieakkoord 2022-2026 Bunnik (PDF 12p)

2. 2 Programmabegroting 2022-20-2025 Bunnik (PDF 103p), zie p25. 

2. 3 Open Huis Bunnik 09-09-2021 over vaststelling RES 1.0: agenda en stukken, inclusief o.a. inspraakreacties en 

2.4 raadsinformatienota met beantwoording van raadsvragen (zie vraag/antwoord 10). 

2.5 Houtens Nieuws 22-06-2021: Bunnikse raad wil niet met orkaankracht windbeleid opstellen, maar doet het rustig aan --- "Wethouder Paul Heijmerink zei dat beleid voor windenergie voor het einde van het jaar ingepland staat. Dat heeft een relatie met de RES 1.0. Pas hierna willen de gemeenten Houten, Wijk bij Duurstede en Utrechtse Heuvelrug samen met Bunnik een windkader gaan maken. De wethouder: ,,We hebben dit jaar de capaciteit niet. We hoeven dit ook niet te overhaasten, de energietransitie is net begonnen."

3. Kromme-Rijngebied

3.1 Omgevingsvisie Kromme Rijngebied, maart 2017 (Houten, Bunnik, Wijk bij Duurstede)

3.2 Verkenning windenergie Kromme Rijstreek (gemeente Utrechtse Heuvelrug, in samenwerking met Bunnik, Houten en Wijk bij Duurstede) [+]

4. Regionale energiestrategie U16

4. 1 Besluitvorming RES 1.0 (stateninformatie Utrecht met overzicht van alle U16 gemeenten) (PDF 1 p)

4. 2 RES in Utrechtse coalitieakkoorden (stateninformatie) (PDF 5p)

4.3 Afwegingskader 'Energie in landschap', gem. Utrechtse Heuvelrug, oktober 2020 (PDF 26p) [+]

4.4 Toets- en afwegingskader voor het grootschalige opwekken van duurzame elektriciteit, gem. Montfoort [zonder datum] (PDF 49p) [+]

5. Culemborg

5. 1 Windvisie Culemborg, september 2017

p22 par. 4.2 Burgerparticipatie: "(...) Deelname van inwoners aan windparken vergroot in hoge mate het draagvlak voor een windpark. Dit is ook de reden dat het college burgerparticipatie in de ontwikkeling, realisatie en exploitatie als voorwaarde stelt voor de realisatie van nieuwe windturbines. We hanteren daarbij een ondergrens van 50 %."

5. 2 Styloblog 24-07-2019: Blik van de buren - Overzicht van zienswijzen van de buurgemeenten Bunnik, Wijk bij Duurstede, Culemborg op het ontwerpbesluit Windpark Goyerbrug. - "De gemeente Culemborg heeft als beleid dat bewoners moeten kunnen participeren in de ontwikkeling, realisatie en exploitatie van windmolens. Culemborg vraagt Houten om te onderzoeken of dit ook bij Windpark Goyerbrug kan, bijvoorbeeld door lokaal, coöperatief eigenaarschap. Culemborg stelt zich op het standpunt dat de grondopbrengst van een windmolen mede ten goede moet komen aan omwonenden, zowel landeigenaren met grond waar geen molen komt als omwonenden zonder eigen grond in het gebied. In de Windvisie Culemborg staat dat alle landeigenaars en pachters in een nader te bepalen straal rond het windpark samen bepalen hoe de grondopbrengst wordt verdeeld en dat omwonenden een bedrag per huishouden ontvangen. Minimaal 20% van de grondopbrengst moet beschikbaar worden gesteld voor omwonenden. Culemborg vraagt of deze manier van 'eerlijk delen' ook bij Windpark Goyerbrug mogelijk is."

6. Amsterdam

6. 1 Windmolens in Amsterdam (website over windbeleid)

6. 2 Signalen uit de stad - over windturbines in Amsterdam, 01-03-2022

In dit document zijn de signalen gebundeld die tijdens het besluitvormingsproces rondom de RES 1.0 zijn meegegeven vanuit de samenleving. (...) Dit document en de handreiking worden door de gemeente gebruikt bij de procedure voor de behandeling van de aanvraag van een vergunning. Dit is naast het bestaande juridische kader waaraan getoetst moet worden en waar onderzoeken voor worden uitgevoerd, zoals het uitvoeren van een Milieueffectrapportage (MER) en een Gezondheideffectanalyse (GEA) voor elk windinitiatief. In dit document hebben de zorgen en aandachtspunten een plek gekregen die tot nu toe vanuit de stad zijn meegegeven tijdens de verschillende gesprek- en participatiemomenten, die plaatsvonden zowel in aanloop naar de RES 1.0 als tijdens de reflectiefase. Met dit document geven we geen duiding of weging aan de verschillende signalen, in het document bestaan perspectieven naast elkaar zonder dat de gemeente daarin prioriteert. Het bevat een inventarisatie van onderwerpen die in ieder geval in het vervolgproces aan de orde komen en van de wijze waarop. Een raadslid of andere betrokkenen kunnen dit document erbij pakken wanneer een (advies)aanvraag of voornemen tot initiatief besproken wordt in de raad. Dit document vormt een achtergronddocument dat geraadpleegd kan worden: zijn alle benoemde thema’s aanbod gekomen in een aanvraag dan wel het proces van een initiatiefnemer? Wat is dit document niet? Dit document maakt geen nieuwe keuzes ten opzichte van de RES 1.0. Dat betekent dat met dit kader niet opnieuw een keuze gemaakt wordt om windzoekgebieden te schrappen of toe te voegen. Het is geen beslisboom waarmee gebieden af kunnen vallen aan de hand van de signalen die meegegeven zijn. Ook bepaalt dit document niet welke inbreng belangrijker of minder belangrijk is. (...)"

6. 3 Windvisie Amsterdam (oude ontwerp-visie, maart 2012). 

7. Overig [+]

7.1 Lokale Energie Monitor 2020 (PDF 131p). Zie o.a. p84e.v. §6.6 Beleidscontext: windvisie en -kaders. "De nationale en regionale afspraken moeten uiteindelijk landen in het lokale beleid van het bevoegd gezag. De provincies of gemeenten zijn het bevoegd gezag voor de vergunningverlening voor windparken (Omgevingswet, ruimtelijke ordening). De provincie geeft aan op welke zoeklocaties windontwikkeling in principe mogelijk is. Afhankelijk van de omvang van een windpark en onderlinge afspraken, besluit de provincie of de gemeente of ze planologisch medewerking verlenen aan een windinitiatief. Om een zorgvuldig besluit te kunnen nemen, stellen de overheden een beleidsvisie en toetsingskader voor windenergie vast. De afgelopen jaren hebben veel gemeenten windvisies en toetsingskaders vastgesteld. Sinds 2015 nemen veel gemeenten daarin ook maatschappelijke voorwaarden op, met name over participatie van omwonenden. De Gedragscode Acceptatie & Participatie Windenergie op Land uit 2014 was daarin richtinggevend voor windenergie. Deze is in november 2020 geactualiseerd. Sinds de ondertekening van het Klimaatakkoord in 2019 en de uitwerking van de Regionale Energiestrategieën wordt steeds vaker het ‘streven naar eigendom van de lokale omgeving’ opgenomen als voorwaarde voor windontwikkeling."

Zie ook eerdere en latere Lokale Energie Monitoren op https://www.hieropgewekt.nl/

[+] = latere aanvullingen op deze pagina