Onderzoek fruitteelt?
Voor Omroep Houten volg ik al enige tijd het verloop van dit onderzoek. Voor Houten en omgeving is vooral de fruitteelt van belang. Aan de Tweede Kamer is toegezegd dat in een volgende fase wordt gekeken naar fruitboomgaarden, maar dat de invulling anders kan zijn dan bij de bollenteelt. Volgens het RIVM kunnen de gegevens voor de bollenteelt niet een volledig antwoord geven op vragen over mogelijke blootstelling in de fruitteelt. Deze fasering is bij de opzet van het onderzoek in 2015 besproken met de klankbordgroep, waarin ook de fruitsector is vertegenwoordigd. De klankbordgroep was teleurgesteld dat het onderzoek in de fruitteelt langer op zich zou laten wachten, maar kon uiteindelijk toch instemmen met de gefaseerde opzet. De klankbordgroep sprak het vertrouwen uit dat de kwaliteit van het onderzoek ook met de fasering overeind zou blijven. De Gezondheidsraad adviseerde in 2014 om te beginnen met een onderzoek naar de blootstelling en daarna op basis van de uitkomsten verder te kijken naar de gezondheidseffecten. (2)Het onderzoek kent dus afzonderlijke fases en aspecten: 1) blootstelling; 2) gezondheid; a) bij de bollenteelt, b) bij de fruitteelt. Het nu gepubliceerde onderzoek bevat alleen nog maar de blootstelling aan omwonenden van de bollenteelt.
Geen onderzoek fruitteelt?
Op 7 maart 2019 sprak ik met woordvoerder Harald Wychgel van het RIVM. Hij vertelde mij dat er nog geen onderzoek naar de fruitteelt gepland is en hij liet in het midden of dit onderzoek er zou komen. Ik heb de Nederlandse Fruitteelt Organisatie NFO tot vier keer toe om een reactie gevraagd, maar deze organisatie zwijgt tot nu toe. Wel gaf de NFO woensdagavond laat een persbericht (3) uit naar aanleiding van nieuwe publicaties van Zembla. NFO spreekt van "tendentieuze berichtgeving". Uit eerder onderzoek blijkt dat omwonenden van agrarische percelen juist gezonder zijn, aldus NFO (4).
Hogere concentraties
Zembla komt later deze maand met een uitzending over dit onderwerp, maar bracht woensdag 10 april al wel het nieuws naar buiten (5). Volgens Zembla blijkt uit het onderzoek dat bij omwonenden van bollenvelden hogere concentraties bestrijdingsmiddelen in de lucht en in huisstof worden aangetroffen dan bij mensen die verderop wonen. Volgens het RIVM overschrijden de gemeten gehalten in lucht en urine niet de bestaande risiconormen. Maar mogelijk staan omwonenden aan een stapeling van meerdere bestrijdingsmiddelen bloot. Volgens het RIVM is de totale blootstelling nog onbekend. Om uitspraken te kunnen doen over de gezondheidsrisico's moet dat eerst worden uitgezocht, zegt het RIVM tegenover Zembla.
Minister: "radicaal anders"
Minister Carola Schouten zegt in Zembla dat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen "radicaal anders" moet. Zij wil dat er drastisch minder bestrijdingsmiddelen worden gespoten. Ze merkt dat de discussie zich verhardt en dat partijen tegenover elkaar komen te staan.
Convenant met fruittelers
De gemeente Houten heeft veel te maken gehad met de belangentegenstelling van fruittelers en omwonenden. De gemeente heeft in de bestemmingsplannen voor het buitengebied een 'spuitvrije zone' opgenomen aan de randen van boomgaarden, maar stootte verschillende keren het hoofd bij de Raad van State. Omwonenden wilden verdergaande maatregelen, maar binnen de ruimtelijke ordening zijn de juridische mogelijkheden om eisen op te leggen aan fruittelers beperkt, zeker als het gaat om de bestaande boomgaarden. Het grootste probleem is het verwaaien ofwel de 'drift' van het landbouwgif. De gemeente heeft met de NFO afdeling Zuid-Oost Utrecht en LTO Noord afdeling Bunnik/Houten een 'convenant driftreductie' afgesloten (6). De fruittelers beloven de spuitdrift te voorkomen door goede spuitdoppen, gericht spuiten, afstand houden en afschermen, bijvoorbeeld door windhagen rond de boomgaard of door een meerijdende tunnel tijdens het spuiten. Ook zijn afspraken gemaakt over een goede communicatie met omwonenden, bijvoorbeeld door tijdig te laten weten wanneer de fruitteler gaat spuiten.
Gemeente in overleg met fruittelers
Het convenant van de gemeente Houten met de fruittelers is afgesloten voor vijf jaar vanaf de datum van ondertekening, 22 augustus 2015. De partijen zullen een half jaar voor het aflopen van de termijn weer met elkaar overleggen over verlenging. Verder spraken zij af dat als op grond van veranderde beleidsinzichten aanvulling, wijziging of beëindiging van dit
convenant nodig is, de partijen hierover in overleg zullen treden. "Dit is in ieder geval aan de orde bij het
verschijnen van de kabinetsreactie op het blootstellingsonderzoek door RIVM naar aanleiding van
het advies van de gezondheidsraad.", aldus het convenant.----------
Aanvulling 1 (11-04-19 12:00 uur). Vanmorgen heb ik de gemeente Houten gevraagd om een eerste reactie van wethouder Hilde de Groot (milieu, RO buitengebied). Is het uitkomen van het rapport voor haar ook aanleiding om tussentijds in overleg te treden met de convenantpartners?
Reactie gemeente Houten (12-04-19 12:45 uur). Het College van B&W volgt het onderwerp met grote belangstelling. Helaas geeft dit onderzoek nog geen antwoord op vragen die hier lokaal leven, omdat alleen de omgeving van bollenvelden is onderzocht en geen fruitboomgaarden. De woordvoerder kon nog geen antwoord geven op de vraag of dit onderzoek aanleiding is om in overleg te treden met de partners van het convenant, hij komt daar nog op terug.
(25-04-19 18:00 uur) Op de dag van de Zembla-uitzending is nog geen inhoudelijke reactie van de gemeente ontvangen.
Op 02-05-19 meldt de woordvoerder van de gemeente mij het volgende:
Er is nog geen besluit genomen over (tussentijds) overleg met convenantpartners.
De wethouder bespreekt dit binnenkort met de betrokken beleidsmedewerkers.
Aanvulling 2 (11-04-19 18:00 uur) Om vijf voor zes werd ik gebeld door Siep Koning van de NFO en lid van de klankbordgroep van het onderzoek. Hij legde uit dat was afgesproken om hierover niet te communiceren tijdens het onderzoek. Nu het rapport vandaag is verschenen, hebben LTO, KAVB en NFO vanmiddag in een gezamenlijke persverklaring (7) gereageerd:
"Uit het blootstellingsonderzoek blijkt dat er geen sprake van gevaar voor de gezondheid is. De teruggevonden residuen van gewasbeschermingsmiddelen blijven ruim onder de vastgestelde risicogrenzen, constateerden zowel het RIVM als het Ctgb", aldus de persverklaring.
De drie organisaties benadrukken in hun verklaring het belang van een goede communicatie, met omwonenden en anderen. "Het optreden van het RIVM in de afgelopen maand, waarbij informatie is gelekt en het RIVM meewerkte aan tendentieuze berichtgeving, maakt dit des te meer duidelijk."
Ook in het persbericht (zie 3) van woensdagavond, kort vóór het uitkomen van het rapport en in reactie op de berichtgeving van Zembla, krijgt het RIVM er van langs: "De berichtgeving van vandaag was een fout van het RIVM. LTO Nederland, KAVB en NFO zijn zeer teleurgesteld dat er zo slordig over dit belangrijke onderzoek wordt gecommuniceerd."
Aanvulling 3 (01-05-19)
LTO reageert niet op mijn verzoeken om commentaar, uitleg of vervolgstappen.
Zembla geeft een toelichting op de weigering van de sector om de pers te woord te staan:
https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/zembla-analyseert-dubieuze-factcheck-van-boerenorganisatie-lto
----------
Voetnoten
(1) Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO)
* Samenvattend rapport
* Brief regering
* Advies Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden)
* Modellen
(2) https://www.bestrijdingsmiddelen-omwonenden.nl/vervolgonderzoek
(3) https://www.nfofruit.nl/nieuws/omwonendenonderzoek-uitkomsten-geruststellend-communicatie-zeer-teleurstellend/
(4) https://www.rivm.nl/nieuws/geen-duidelijke-verbanden-tussen-gezondheid-omwonenden-en-nabijheid-landbouwpercelen
(5) https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/minister-schouten-gebruik-gewasbeschermingsmiddelen-moet-radicaal-anders
(6) https://www.houten.nl/uploads/tx_pagefiles/Convenant_driftreductie_02.pdf
(7) http://www.lto.nl/pers/persberichten/10898241/Reactie-blootstellingsonderzoek-omwonenden
Overige bronnen:
https://www.bestrijdingsmiddelen-omwonenden.nl/
Nota Gewasbestrijdingsmiddelen & Ruimtelijke Ordening (Houten, 02-07-15)
Mijn verslag van een informatieavond over de nota:
http://blog.stylo.nl/2015/01/gewasbescherming.html
Raadsvragen over de spuitzone, mijn verslag in Trefpunt 13-02-13:
http://blog.stylo.nl/2013/02/spuitzone.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten