Deze week is in Den Haag het proces tegen de van oorlogsmisdaden verdachte Liberiaanse ex-president Charles Taylor begonnen. Ik wil proberen het proces te volgen, via de website van het Sierra Leone Tribunaal en misschien ook bij gelegenheid vanaf de publieke tribune. Door mijn vrienden uit Sierra Leone ben ik emotioneel betrokken geraakt. De verhalen die ik heb gehoord en gelezen, zijn gruwelijk en misselijkmakend. Huizen werden platgebrand, bewoners gedood. Gedrogeerde, jonge rebellen die zwangere vrouwen benaderen met de vraag: "zullen we eens zien of het een jongen of een meisje wordt?" en de buik van de vrouw opensnijden, of vragen "wil je lange of korte mouwen?" en iemands arm voor een deel of helemaal afhakken. Ontvoerde jonge meisjes die als seksslavin of 'bushwife' met de rebellen mee op sleeptouw worden genomen. Meisjes die met de bajonet van het geweer worden besneden, waarna ze herhaaldelijk worden verkracht nog voordat de wond is genezen. Een gevoel van schaamte overvalt me, als ik de verhalen hoor.
Charles Taylor wordt als president van het buurland Liberia gezien als één van de aanstichters van dit kwaad. Hij wilde toegang tot de rijkdom van de diamantmijnen van Sierra Leone. Zijn zaak is in zoverre te vergelijken met die van de Servische president Slobodan Milosovic, dat hij voor zover bekend niet zelf de misdaden uitvoerde, maar daar op de achtergrond wel opdracht toe gaf. De eerste keer dat Charles Taylor door het Sierra Leone Tribunaal werd gedreigd met een aanklacht was enkele jaren geleden (ik denk in 2003), toen hij nog zittend president was. Hij werd gesommeerd om rebellenleider Johnny Paul Koroma uit te leveren. Koroma verborg zich onder Taylors bescherming in het Liberiaanse oerwoud. Eerder had hij in Sierra Leone een coup gepleegd, was enkele jaren staatshoofd en startte de boven beschreven golf van terreur onder de bevolking. Nadat hij door buitenlandse troepen werd verjaagd, vluchtte hij naar Liberia, maar bleef vanuit het buurland zijn rebellie voortzetten. Taylor en Koroma zijn als Milosovic en Karadic. Inmiddels is er al enkele jaren niets meer van hem vernomen. Sommigen zeggen dat hij dood is, maar hij wordt nog steeds gezocht door het tribunaal.
Rond die tijd in 2003 werd ik op een merkwaardige manier bij deze geschiedenis betrokken doordat Koroma's zoon en chauffeur bij mij een kamer huurde. Ook dit is een vluchtverhaal van nog-maar-een-kind: toen hij voor zijn leven vreesde, ging hij er met Koroma's Mercedes vandoor, gaf plankgas tot de grens en kocht de wachters om met een diamant. Op een gegeven moment werd ik gebeld door iemand die beweerde voor de regering van Sierra Leone te werken. Hij bood mij 300.000 dollar voor mijn huurder, zoals Judas 30 zilverlingen kreeg om Jezus te verraden met een kus. Voor wie hier overheen wil bieden: de huurder (het ironische is dat hij maanden huurachterstand had) is al jaren geleden vertrokken en ik kan zelfs niet zeggen of hij nog in het land is. Ik vermoedde dat het ging om een misselijke grap of een impliciete bedreiging en schakelde de politie in. Die was al eerder over de vloer geweest, inclusief de recherche, toen mijn huurder enkele dagen vermist was. Ik waarschuwde mijn andere Afrikaanse huisgenoot om weg te blijven en de politie hield een surveillancewagen in de buurt. 's Nachts om half vier hoorde ik het sonore geluid van een stationair draaiende Mercedes Diesel. Binnen enkele seconden stond ik met knikkende knieën verscholen achter de voordeur. Het bleek een taxi te zijn voor de buurman.
Vorig jaar heb ik namens mijn vrienden een zusje van 13 en oma van 72 uit Sierra Leone uitgenodigd. Een ingewikkelde papierkraam, waarbij de regels tijdens het spel nog veranderden ook. Oma was slecht ter been en ik besloot het meisje mee te nemen de stad Amsterdam in. Zij is vorig jaar bij toeval teruggevonden in een vluchtelingenkamp in Gambia en gaat sinds kort weer in Sierra Leone naar school. Voor wie vindt dat vluchtelingen in de eigen regio moeten worden opgevangen: dat gebeurt al lang in overgrote meederheid. Ik had mij er mentaal op voorbereid dit kleine meisje in de grote stad te beschermen, maar tot mijn 'verbijstering' ontpopte zij zich als een stevige, zelfstandige en intelligente jonge vrouw, die goed wist wat zij wilde. In het wetenschap- en techniekmuseum Nemo was zij tussen een grote groep Nederlandse jongeren de enige die wist dat een dominosteen voordat hij omvalt 'potentiële energie' heeft. Ze wil advocaat worden, omdat ze vindt dat haar land recht en rechtvaardigheid nodig heeft. Ze staat echter op het punt om door haar oma uitgehuwelijkt te worden, want iemand moet voor haar zorgen. Zij begon spontaan over Charles Taylor, die om veiligheidsredenen niet in Sierra Leone maar in Nederland berecht wordt. Het Sierra Leone Tribunaal had een presentatie gegeven bij haar op school. Namens haar had ik een paar keer contact met een jurist van het tribunaal in Den Haag, die mij informeerde over de voorbereidingen van het proces tegen Charles Taylor en haar graag wilde ontvangen. Bij nader inzien had ze er toch niet zo'n zin in, omdat er in een kantoor met dossiers weinig te beleven is voor een meisje van dertien. Zij had meer gezien dan dat.
Meer info: Sierra Leone Tribunal
meer Sierra Leone weblinks
Geen opmerkingen:
Een reactie posten