Buitenkunst - vervolg

Over het onderhoud van een blauw vies stuk plastic en de ultieme ontmoeting

Op Facebook zag ik - niet voor het eerst - een commentaar op de 'UFO-landingsbaan' bij de afrit van de A27 naar Houten. 

Gisteren kwam ik vanaf de A27 Houten binnen. Misschien ligt het aan mij maar wat een ongezellige uitstraling is de zg. UFO landingsplaats op de eerste rotonde. Het is gewoon een blauw, vies stuk plastic. Geen visitekaartje, vind ik. Kunnen we daar geen "plastic wippen" en iets gezelligs van maken, gemeente Houten, Wethouder Wouter van den Berg?

Wethouder Van den Berg (SGP) van openbare ruimte verwees al snel wijselijk naar de wethouder cultuur Ria Frowijn (ITH). 

Het kunstwerk bestaat uit twee rotondes aan weerzijden van de autoweg, met aan de ene kant een bouwwerk dat er uitziet als een verkeerstoren en aan de andere kant een platte cirkel met een grote letter 'U'. Officieel heet dit kunstwerk van Martin Riebeek 'Landingsbaan voor Buitenaardse Culturen'. De gedachte achter het kunstwerk is dat Houten centraal gelegen is aan een knooppunt van wegen, spoorwegen en vaarwegen, als een centraal ontmoetingspunt. "Het enige wat nog ontbrak is een landingsbaan voor buitenlandse culturen", aldus de kunstenaar. Het drukt de hoop uit dat in Houten de "ultieme ontmoeting" kan plaatsvinden. Toenmalig wethouder H. Lenstra (CDA) zei indertijd in 1993: "Voor sommigen ligt die hoop buiten de aarde, voor mijzelf verwijst die letter 'U' naar iemand die ooit over het water liep".

Het kunstwerk krijgt veel roem en veel kritiek. In 2019 stelde SGP-fractievoorzitter, nu wethouder, Wouter van den Berg de 'UFO-landingsbaan' weer eens ter discussie. Het kunstwerk is slecht onderhouden en deels onttakeld. "Kan het niet vervangen worden door een meer Houtens kunstwerk?', vroeg de SGP-er zich af in verschillende media. Naar aanleiding daarvan nam ik contact op met de kunstenaar Marin Riebeek, die op 16 maart 2019 zijn toelichting gaf in een uitzending van Omroep Houten, en dook ik eens in het kunstbeleid van de gemeente. Er lag een oud rapport uit 2013, met een inventarisatie van de kunst in de buitenruimte, een voorstel voor effectief en doelgericht kunstbeheer als een museale collectie. De raad had hiervoor in 2013 zelfs al een budget beschikbaar gesteld, maar met dit alles was niets gedaan. 

Waar de gemeente het liet afweten, was intussen de stichting Kunst om de Hoek voortvarend aan de slag gegaan met een actuele inventarisatie van de buitenkunst en een aantal interactieve kaarten, die te vinden zijn op hun website kodh.nl In 2022 kwam de gemeente dan toch met een kunstnotitie en werd het kunstbeleid alsnog opgepakt. 

Naar aanleiding van de opmerking over de ongezellige uitstraling van het blauwe vies stuk plastic, zoals het kunstwerk op Facebook werd omschreven, heb ik de gemeente naar de actuele stand van zaken gevraagd. De gemeente antwoordt 12 juni: 

In 2022 is onderzoek naar alle kunstwerken gedaan. Op basis daarvan hebben B&W de gemeentelijke kunstcollectie vastgesteld, met daarbinnen de zogenoemde kerncollectie. Het kunstwerk Landingsbaan voor buitenaardse culturen maakt deel uit van de kerncollectie.

Met het vaststellen van de kunstcollectie is ook besloten dat binnen de mogelijkheden wordt gekeken naar herstel van kunstwerken in de collectie die het nodig hebben. Uit kostenoverwegingen is besloten om het kunstwerk Landingsbaan voor buitenaardse culturen vooralsnog niet volledig te herstellen. Er komt tot nader order geen nieuwe verlichting. Wel is het kunstwerk schoongemaakt.

De gemeente verwijst ook naar de website van Kunst om de Hoek, met een toelichting op alle kunst in de Houtense openbare ruimte en een kaart met de locaties van de kunstwerken. 

DOSSIER Kunst in de buitenruimte

• Kunst om de Hoek: kodh.nl en kodh.nl/kunst-in-de-openbare-ruimte
• Styloblog 13-10-2020 Buitenkunst met diverse links
• Notitie beleid, beheer en onderhoud kunstwerken in de openbare ruimte van de gemeente Houten (2020-2025). De Houtense ruimte verrast! Zie hier (in dit dossier) of hier (bij de gemeente) de raadsinformatiebrief 'Kunst in de openbare ruimte' en de notitie.
• bijlage 1 Kunstcollectie gemeente Houten
• bijlage 2 Kerncollectie gemeente Houten
• bijlage 3 Toelichting kerncollectie
• Beleid 2013. "Op 5 februari 2013 heeft het toenmalige college van burgemeester en wethouders een besluit genomen over beleid, beheer en onderhoud van kunst[werken] in de openbare ruimte, te weten: 1. Taken op het gebied van groot onderhoud van kunstwerken in de openbare ruimte worden formeel ondergebracht bij de afdeling Voorbereiding en ontwikkeling Beheer [VOB]. 2. Er komt een budget beschikbaar voor het dagelijks onderhoud van de kunstwerken in het openbaar gebied en een apart budget voor het groot onderhoud. 3. Er wordt een beheerinstrumentarium uitgewerkt, zodat er meer grip op de budgetten ontstaat. 4. Afhankelijk van een evaluatie de bestaande bestemmingsreserve kunstobjecten in te zetten voor de driejaarlijkse aanschaf van een nieuw kunstwerk en of voor het onderhoud van de kunstwerken als uit de evaluatie blijkt dat dat nodig is."
• Buitenkunstig. Het gemeentelijk beleid van het beheer & behoud van kunst in de openbare ruimte. Michelle Boon, Reinwardt Academie, oktober 2013. (PDF 176p)
• Wikipedia: Landingsbaan voor Buitenaardse Culturen
• De uitzending van het radioprogramma Daar Hou Ik U Aan van Omroep Houten op 16-03-2019 met Wouter van den Berg (fractievoorzitter SGP) en kunstenaar Martin Riebeek is hier terug te luisteren.
• Kunst om de Hoek: Kunstkaart-Houten
• AD 31-10-20: Houten is een schatkamer vol kunstwerken, en met de kaarten van Ger kun je er allemaal langs wandelen