Openbare staatsgeheimen

Bij het - net als vorige week - lezen van de besluitenlijst van de ministerraad valt het mij op dat de rubricering "Stg. Geheim" nog bovenaan elke pagina staat. Van dit geheime stuk zijn in eerste instantie 28 exemplaren verspreid, maar na de ministerraad is het - conform de nieuwe afspraken over transparantie - voor publicatie vrijgegeven. Volgens mij had de rubricering "Stg. Geheim" dan moeten worden doorgehaald, verklaard of van een 'stempel openbaar' voorzien, want anders is dit stuk illegaal verspreid. Er staat ook geen toelichting bij het laatste agendapunt "XX Besluitenlijst", waar vermoedelijk groen licht is gegeven voor de openbaarmaking, maar wat daarover is besloten staat niet vermeld.

 
Als de rubricering (mate van vertrouwelijkheid) op een stuk niet wordt aangepast, dan kan zo'n aanduiding nooit worden vertrouwd en verliest de status "Geheim" zijn waarde. Zo heb ik al vaak bij de provincie Utrecht aangekaart dat onder persberichten van de provincie die per email worden verzonden altijd de standaard tekst staat dat de informatie in deze email (dus het persbericht) niet openbaar mag worden gemaakt. Die zinloze tekst over vertrouwelijkheid wordt daardoor natuurlijk nog zinlozer, maar is dan ook zinloos als die geheimhouding een keer wél nuttig en zinvol zou zijn geweest. Ik kijk hier tegenaan vanuit mijn ervaring en opvattingen als secretaris en secretaresse (dat is niet hetzelfde en ik ben beide geweest). Secretaris/secretaresse betekent 'geheimschrijver' (top secret), vervaardiger van geheime stukken. Ik weet niet precies wat de 'regels' in Den Haag over dit soort aanduidingen zijn.

"Stg." betekent staatsgeheim. "Stg. Geheim" lijkt dubbelop, maar dat is het niet. Stg. is de algemene term voor staatsgeheim, de aanduiding dát een stuk geclassificeerd is als staatsgeheim. Wat volgt is dan de nadere rubricering: Zeer Geheim (ZG), Geheim (G) en Confidentieel (C). Daarnaast heb je nog Departementaal Vertrouwelijk (Dep.V), wat niet behoort tot Stg.

Per rubricering heb je een set van maatregelen, bijvoorbeeld hoeveel kopiëen gemaakt mogen worden of na hoeveel inlogpogingen de digitale toegang geblokkeerd moet worden. Bij schending van een staatsgeheim moet een onderzoek worden ingesteld en het hoofd van de AIVD geïnformeerd worden.

Zie het Besluit Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksdienst Bijzondere Informatie 2013, met name artikel 4 over de rubriceringen. 

Maandag 26 april worden geheime notulen van de ministerraad openbaar gemaakt. Een uniek moment. Een verslaggever van de NOS zei dat hij ze "met rode oortjes" zal lezen. Ik ga vooral ook kijken welk stempel de stukken hebben gekregen. Is duidelijk te zien dat de stukken inmiddels openbaar zijn of worden onze oortjes nog roder doordat op elke bladzijde staat dat ze geheim zijn. 

Aanvulling 27-4-21:

Op de openbaar gemaakte notulen is de status "Stg. Zeer Geheim" bovenaan elke bladzijde keurig doorgestreept.