Jonge ondernemer

Vandaag ontving ik een persbericht van een modebedrijf. Als de eigenaar een jaar ouder was, zou ik er geen aandacht aan besteden, maar gezien zijn leeftijd vind ik dit verhaal toch wel interessant. 

De zeventienjarige Sem Bosveld startte in augustus 2020 zijn online onderneming The Vintage Dealers.  Het bedrijf koopt tweedehands kleding in en verkoopt deze via Instagram. Dit jaar wil het bedrijf zeven fysieke winkels openen, in Utrecht, Maastricht, Leiden, Groningen, Amsterdam, Rotterdam en Breda. De eerste winkel aan de Steenstraat in Utrecht is al van start gegaan. 

Negen maanden na de start staat de 17-jarige aan het roer van een online onderneming met 60 mensen in dienst, allemaal tussen de 18 en 24 jaar oud. Het bedrijf koopt tweedehands kleding op, waarna de verkopers die in dienst zijn bij het bedrijf de kleding verkopen via hun eigen Instagram-shop. Het bedrijf heeft inmiddels meer dan 100 van deze Instagram-shops die kleding van The Vintage Dealers verkopen. Volgend jaar wil de ondernemer ook uitbreiden naar grote steden in het buitenland. 

Sem Bosveld begon al op 14-jarige leeftijd met een startkapitaal van 2000 euro zijn eerste modebedrijf, het fashionmerk Infitiny Benelux en in maart 2020 startte hij Haydon Brett: dit bedrijf verkoopt modieuze en herbruikbare mondkapjes.

Bron: Persbericht The Vintage Dealers 27-05-21 (niet gecheckt)

Vaccinatiepaspoort (3)

Op bevel van minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge zijn de GGD's half mei gestopt met het registreren van de coronavaccinaties in het internationaal erkende vaccinatiebewijs het 'gele boekje'. Zie mijn eerdere blogs hierover met uitgebreide bronvermeldingen. Maar er is goed nieuws uit de regio. De GGD Utrecht is bij zinnen gekomen en gaat een week later weer door met het stempelen van het boekje. 

"Heb jij een eerste of een tweede prikafspraak voor vaccinatie tegen het coronavirus in regio Utrecht? Neem je ‘Gele Boekje’ mee en GGDrU stempelt deze af", is te lezen op de website van de GGD. "Deze afgelopen dagen is er een hoop te doen over het ‘Gele Boekje’. Dat horen we en dat zien we. (...) GGDrU wil iedereen vaccineren tegen corona en ook het ‘Gele Boekje’ stempelen."

Er gelden wel spelregels. Het boekje kan alleen worden afgetekend bij de afgesproken locatie van de coronavaccinatie in de regio Utrecht. 

Zie: 

Bericht GGD Utrecht

Mijn blogs van 12 mei en 18 mei. 

Vaccinatiepaspoort GGD (2)

>>> Goed nieuws: GGD Utrecht prikt en stempelt door, zie blog Vaccinatiepaspoort GGD (3)

Minister De Jonge vindt niet dat GGD's de coronavaccinatie zouden moeten noteren in het gele vaccinatieboekje (en sommige GGD's deden dat al niet), schreef ik woensdag 12 mei in dit weblog (1). 

Op 14 mei is dit officiëel afgekondigd als het landelijk beleid van de rijksoverheid, de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD) en de Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties in de Regio (GHOR).

Op de websites van de rijksoverheid (2) en de GGD-GHOR (3) staat te lezen: "Burgers die door de GGD gevaccineerd worden ontvangen een vaccinatiebrief (...). Heeft u een geel vaccinatieboekje? Dan kunt u als u dat wilt de bevestiging zelf invoegen of bewaren in dit boekje."

Ja, natuurlijk kan ik de brief van de GGD bewaren in het gele boekje, ik kan er ook postzegels of herfstbladeren in bewaren. Maar het gele boekje verliest zijn waarde als vaccinatiebewijs, als overheid en medici vaccinaties willekeurig en naar believen al dan niet invullen in het wereldwijd erkende vaccinatiepaspoort. Als de verstrékkende instanties het paspoort slechts als een optie zien, waarom zouden ontvangende partijen, zoals overheidsdiensten en medici in andere landen, het ook niet naast zich neerleggen. 

Het is raadselachtig hoe gemakkelijk de minister en de GGD's de adviezen van wereldgezondheidsorganisatie WHO naast zich neerleggen. De huidige internationale regels (International Health Regulations IHR, 2005) (4) met het uniforme gele boekje in zijn huidige vorm zijn nota bene juist tot stand gekomen naar aanleiding van de dreigende corona-pandemie (SARS-CoV) in 2002-2004 (5). 

De WHO is duidelijk: "Regardless of any technology implemented in future, the COVID-19 vaccination status of international travellers should be recorded through the International Certificate for Vaccination and Prophylaxis based on the model presented in Annex 6 of the IHR. The same format could be adapted once WHO pre-qualified COVID-19 vaccines become available universally and relevant recommendations are provided under the IHR." (Interim position paper, WHO, 5-2-2021) (6)

Ook andere deskundigen benadrukken het belang van het gele boekje. Zo lees ik in het International Journal of Infectious Diseases (7) (Volume 104, p175-177, March 01, 2021, COVID-19 vaccines under the International Health Regulations – We must use the WHO International Certificate of Vaccination or Prophylaxis, Eskild Petersen e.a.): 

"The World Health Organization (WHO) has a role in 'pre-qualifying' COVID vaccines, but WHO pre-qualification may not be necessary to record the use of immunization or prophylaxis in WHO International Certificate of Vaccination or Prophylaxis (ICVP, aka Carte Jaune or Yellow Card) as this has not been the case with other vaccines which may not be WHO prequalified. Every dose of any COVID vaccine should be entered in the WHO Yellow Card."

Het gele boekje - met gele koorts nu als enige vermelde ziekte waarvoor landen bij binnenkomst zonder meer een vaccinatiebewijs mag eisen - is vooral van belang voor het reizen naar verre landen, maar bewijst ook dichtbij huis zijn diensten: in eigen land als vaccinatie-overzicht, maar ook als men naar buurland Duitsland wil. Duitsland accepteert in principe de door de GGD meegegeven vaccinatiebrief niet, maar wel het gele vaccinatiepaspoort. Gevaccineerden kunnen met het gele boekje in principe zonder test Duitsland inreizen en zijn ook vrijgesteld van quarantaineplicht, zo meldt het Duitsland Instituut (8). 

PvdA-kamerlid Attje Kuiken heeft via Twitter (9) aangekondigd dat ze de minister gaat vragen het beleid ten aanzien van het gele boekje te heroverwegen. Er loopt inmiddels ook een petitie (10) met dit verzoek. 

Mijn eerste coronavaccinatie werd zonder vragen of aarzelen door de GGD Utrecht in mijn gele boekje genoteerd (zie mijn eerdere blog). Uiteraard wil ik dat straks mijn tweede vaccinatie daarbij komt te staan. 

Bronnen: 

(1) Styloblog 12-05-21: Vaccinatiepaspoort GGD

(2) Rijksoverheid.nl 14-05-21: Krijg ik een vaccinatiebewijs na de prik tegen corona?  

(3) GGD-GHOR 14-05-21: Gele boekje

(4) International Health Regulations IHR, 2005

(5) RIVM: Humaan coronavirus SARS-CoV

(6) WHO: Interim position paper, considerations regarding proof of Covid-19 vaccination for international travellers

(7) International Journal of Infectious Diseases, Volume 104, p175-177, March 01, 2021: COVID-19 vaccines under the International Health Regulations – We must use the WHO International Certificate of Vaccination or Prophylaxis - Eskild Petersen, Daniel Lucey, Lucille Blumberg, Paul Anantharajah Tambyah, Allison Holmes, Lin H. Chen et al. 

(8) Duitsland Instituut 17-05-21: Duitsland accepteert Nederlandstalig vaccinatiebewijs niet

(9) Attje Kuiken (PvdA) op Twitter 14-05-21 

(10) Petities.nl: Vaccinaties in het gele vaccinatieboekje

Meer notities, documenten, links in mijn dossier Vaxpas. 

Continuïteitsfoutje

Altijd leuk om zo nu en dan contuïteitsfoutjes te ontdekken in een film of televisieserie. Ze zitten in elke film, want het is precisiewerk, wat wel eens fout gaat. Vandaag zag ik er weer eentje in Rosenheim Cops op de Duitse televisie. De man gaat aan de bar zitten en schuift een asbak en een glazen bakje opzij, maar in het volgende shot staan ze precies andersom. De 'continuity girl' (of Kontinuitätsmitarbeiter/in) heeft half opgelet: de plek is goed onthouden, maar niet de volgorde van de twee voorwerpen. Ik heb het programma even teruggespoeld en opgenomen met mijn telefoon. Als de man aan de bar gaat zitten, staan de asbak en het glazen bakje pal voor hem, in het eerste overshoulder shot zie je hem al een lichte beweging maken om de bakjes weg te schuiven, in het shot daarna zie je hem de bakjes opzij schuiven, maar in het volgende shot staan ze net verkeerd om.

 
Dit soort achteloze handelingen zijn juist bedoeld om de verschillende shots en scènes zo aan elkaar te plakken dat er bij de kijker een duidelijk gevoel van eenheid en continuïteit ontstaat. Let maar eens op hoe vaak een shot eindigt met het neerzetten of oppakken van een glas, wat dan in het volgende beeld weer terugkomt. Zo'n 'achteloze' handeling staat in het script, waarschijnlijk in algemene termen, maar bij de opnamen moet de handeling 'tig' keer worden herhaald en telkens heel precies worden uitgevoerd en moet elk voorwerp op de juiste plek komen en blijven staan. Een scène wordt afzonderlijk meerdere keren opgenomen van verschillende kanten (voor en achter) en met verschillende camera-instellingen (wijd en close) en dan kan je per opname nog verschillende 'takes' hebben, net zolang tot de regisseur tevreden is. Dit foutje zal vast wel opgemerkt zijn in de montagestudio. Maar dan is het te laat.

via YouTube: https://youtu.be/ZyOuTh4i6Hs

Noorderbreedte

In het noorden van ons land was vannacht heel even het noorderlicht of poollicht te zien. Dat ontstaat door een uitbarsting van de zon, waardoor geladen deeltjes met hoge snelheid door de atmosfeer gaan en op elkaar botsen. De vrijkomende energie veroorzaakt een prachtige kleurenpracht aan de hemel. Dat had ik ook wel willen zien. Vrienden van mij reisden er ooit helemaal voor naar de poolcirkel, maar het is dus ook te zien in mijn geboortestad Harlingen.

In het bericht van de NOS staat wel een onvolkomenheid, ik vermoed eerder een verschrijving dan een gebrek aan kennis bij de journalist. Er staat: "Normaal is het vooral op de noorderbreedtes te zien, maar soms kun je het hier ook waarnemen". Ik neem aan dat hier bedoeld wordt: "op noorderlijker breedtes". Want wij wonen hier in Nederland met z'n allen op noorderbreedtes. Sterker nog: zelfs de Congolese hoofdstad Kinshasa (ca. 1 graad NB), vlakbij de evenaar, en de stadstaat Singapore (ca. 4 graden NB) liggen op een noorderbreedte. Maar ik denk niet dat daar het poollicht is te zien.

Bron: NOS 13-05-2021: Heel eventjes noorderlicht boven Nederland 

Vaccinatiepaspoort GGD

Minister De Jonge vindt niet dat GGD's de coronavaccinatie zouden moeten noteren in het gele vaccinatieboekje (en sommige GGD's deden dat al niet). Wat bizar! De GGD noteert elke vaccinatie in het internationaal erkende vaccinatiespoort, maar zou bij wijze van uitzondering de vaccinatie tegen COVID19 niet moeten of zelfs niet mogen noteren. De laatste keer dat ik buiten Europa een land binnenkwam, werd onmiddellijk naar mijn vaccinatiepaspoort gevraagd. Zonder inentingsbewijs tegen Gele Koorts zou ik het land niet binnengekomen zijn. Nou is dat volgens de internationale regels - tot nu toe - de enige ziekte waarvoor je zonder vaccinatiepaspoort geweigerd kunt worden. Maar ook al mijn andere inentingen van de GGD, zoals tegen cholera, polio en hepatitis A, staan volgens de internationale regels in mijn vaccinatiepaspoort vermeld. Dat is handig voor mijzelf, maar ook voor een arts of ziekenhuis, als het ooit nuttig of nodig is om te weten welke vaccinaties ik heb gehad. Bij een virus dat heeft geleid tot een wereldwijde pandemie zou dit ook wel eens nuttig of nodig kunnen zijn. Zeker als je bedenkt dat dit het enige wereldwijd volgens de International Health Regulations (2005) erkende inentingsbewijs is. Ik heb er dus ook geen seconde over nagedacht en het leek mij volstrekt logisch om het paspoort mee te nemen toen ik op 1 mei mijn eerste coronaprik kreeg. Ik had het in mijn hand toen ik mij op de priklocatie van de GGD meldde, het werd direct herkend en erkend door alle medewerkers waar ik langs moest en na mijn prik werd de vaccinatie zonder aarzeling volgens de internationale regels in het paspoort genoteerd. Uiteraard neem ik het vaccinatiepaspoort ook weer mee naar de tweede vaccinatie, op 5 juni. Ik kan mij niet voorstellen dat de tweede aantekening dan op bevel van de minister van volksgezondheid alsnog geweigerd zou worden. Ik weet niet of de deze week veelbesproken "toegang tot het recht" (één van de radicale ideeën van Rutte dat burgers recht hebben op recht) tegen die tijd geregeld is, maar mocht de aantekening definitief geweigerd worden, dan kan de overheid er op rekenen dat ik die toegang tot het recht ga uitproberen. (Bedankt voor de prik, see you in court.)

Bron: NOS liveblog 12-03-21 

Volg het vervolg: Vaccinatiepaspoort GGD (2) 18-05-21

Meld Misdaad - Anoniem?

Zie mijn blogserie over Meld Misdaad Anoniem: 

(1) samenwerking met gemeente; (2) interview met de woordvoerder; (3) het contract; (4) ervaring van de politie.

Burgemeester Gilbert Isabella heeft eind vorig jaar een overeenkomst ondertekend met Meld Misdaad Anoniem. Op de gemeentepagina van 14 april roept hij iedereen op om meldingen te doen. Zaterdag bij het boodschappen doen in Castellum las ik de oproep opnieuw op de lichtkrant op het plein: “Blijf meldingen doen, meld misdaad anoniem”. De oproep van de burgemeester luidt niet: let op elkaar, bel bij onraad de politie. Maar: verlink elkaar en blijf dat vooral stiekem doen. Stop daarmee, burgemeester, u maakt mij bang.

Het is goed dat Meld Misdaad Anoniem er is. Het is een onafhankelijke stichting die zorgvuldig werkt. Niet elke roddel wordt doorgegeven. Anonimiteit is gewaarborgd. Als getuigen risico lopen, misschien zelfs voor hun leven moeten vrezen, is anonimiteit de enige weg. Maar de burgemeester roept “iedereen” op om anonieme meldingen door te geven en dat vooral te blijven doen. Via dit lijntje krijgt de burgemeester anonieme informatie. De gemeente heeft daarvoor een overeenkomst afgesloten met het meldpunt. Anders dan verwacht is hier geen collegebesluit over genomen en de overeenkomst is niet openbaar. De overeenkomst geeft in een - al net zo vertrouwelijke - bijlage aan over welke onderwerpen de gemeente (het gaat niet over de politie) meldingen kan ontvangen: diefstal, verduistering, drugsdelicten, illegaal vuurwerk, fraude, financieel-economische delicten, geweldsdelicten, illegale geneesmiddelen, illegale prostitutie, illegalen, mensenhandel, milieudelicten, onbekende identiteit, ondermijnende activiteiten, sociale zekerheid, radicalisering, vervalsingen en woonfraude. Wat opvalt is dat “sociale zekerheid” (niet het misbruik ervan) in dit lijstje als (dreigende) criminaliteit staat aangegeven. Natuurlijk moet misdaad bestreden worden. Ook uitkeringsfraude. Uit ervaring weet ik, vanwege een lening van de sociale dienst, dat de gemeente ook zonder verdenking in je koelkast, boodschappentas, bed, badkamer en boekhouding mag kijken. En tot voorkort stuurde de sociale dienst de gegevens van alle Houtense bijstandsgerechtigden naar een marketingbureau in Amsterdam, dat met een anoniem algoritme van iedereen het frauderisico berekende. Waar ligt de grens? In de gemeenteraad heb ik daar nooit een principiële discussie over gehoord. Intussen zitten we met een kabinetscrisis en een vertrouwenscrisis, omdat we hebben gezien dat de overheid ‘met de beste bedoelingen’ onschuldige burgers kapot kan maken. Mensen staan op een zwarte lijst als fraudeur te boek zonder te weten waarom. Bij de oproep van de burgemeester mis ik de geruststelling, de uitleg, de afweging, de context, de controle - en de gemeenteraad is stil. Anoniem melden kan soms nodig zijn maar moet niet de norm worden en ik voel mij niet veiliger als de gemeente op reclameborden tijdens het winkelen iedereen oproept vooral anoniem te blijven melden. Dat is niet de veilige samenleving waarin ik mij thuis voel.

Beluister dit blog ook als audiobestand of postcast. 

Zie mijn blogserie over Meld Misdaad Anoniem: 

(1) samenwerking met gemeente; (2) interview met de woordvoerder; (3) het contract; (4) ervaring van de politie.

Mariama Bâ: So long a letter

My dear young friend Islica in Sierra Leone told me that he was reading an interesting novel for his final year in secundary school. The title of the book is 'So long a letter', written by the Senegalese writer Mariama Bâ in French, and later translated into English. I decided to borrow the book from the library and read it along with him. I found it difficult English - I assume the original was written in eloquent French - and I'm having some trouble lately to focus on finishing a book, so it took me some time to read it. Islica had long since finished the book. 

To keep track of who's who, I wrote down the names during the reading. The I-person in the book, who writes the letter - or letters, actually - is named Ramatoulaye. She writes to her good friend Aissatou, a goldsmith's daughter, who has divorced from her ex-husband Mawdo Bâ, a doctor and good friend of Ramatoulaye's husband Modou Fall. Ramataoulaye's son is Mowdo and her daughter Daba. Daba has a friend named Binetou, who becomes Modou's second wife. (I'm getting confused already.)

When Ramatoulaye's husband Modou dies - which is the starting point of the letter - first his brother Tamsir makes her a marriage proposal, by the end or in fact even before the end of the mourning period, and so does, but later, her good friend Daouda Dieng. When Tamsir proposes, she gets very angry and she does let him know in clear terms. Daouda, on the other hand, she likes very much, he is very thoughtful and charming, but she rejects his advances, she does not want to share the marriage again with another woman.

In the letter Ramatoulaye tells her friend Aissatou how she had to share her - now deceased - husband with an other woman. How her husband Modou pays a lot of attention to a friend of her daughter Daba. Daba tells her mother that she heard that Modou has a crush for a young woman, but she does not know that it is her own friend Binetou. Modou secretly marries Binetou and it is only on the day of the wedding, after the ceremony, that the imam tells Ramatoulaye that her husband has married a second wife, and only then daughter Daba finds out that her father's relationship is with her own girlfriend. Ramatoulaye's children think she should leave her husband, but eventually Ramatoulaye chooses to remain faithful. But her husband moves in with his second wife.

When Madou dies unexpectedly of a heart attack, there is a painful burial ceremony in which the two widows and their families compete for attention and where the mother of the second wife takes the lead. Ramatoulaye describes her pain, annoyances, experiences and life choices to her friend Aissatou. When she talks about the marriage proposal by Daouda, a member of parliament with whom she also discusses politics, her feminist views are discussed in detail.

The final lines of the book read: 

"I warn you already, I have not given up wanting to refashion my life. Despite everything - disappointments and humiliations - hope still lives on within me. It is from the dirty and nauseating humus that the green plant sprouts into life, and I can feel new buds springing up in me. The word 'happiness' does indeed have meaning, doesn't it? I shall go out in search of it. Too bad for me if once again I have to write you so long a letter...."

Read more in Wikipedia 

I found the book in the University Library Utrecht 

Wat is (mis met) CompetenSys?

CompetenSys is een computerprogramma voor sociale diensten en sociale werkvoorziening, voor diagnose en matching van werkzoekenden en loonwaardebepaling. Voor de diagnose maakt CompetenSys onder andere gebruik van vragenlijsten die de werkzoekende zelf kan invullen ter voorbereiding van een gesprek met een consulent. Gezien de zeer persoonlijke vragen in de vragenlijst zijn er zorgen over de privacy. 

Voor Omroep Houten onderzoek ik het gebruik van CompetenSys bij Werk en Inkomen Lekstroom (WIL), de gemeenschappelijke sociale dienst van Houten, Nieuwegein, Lopik en IJsselstein. Zowel CompetenSys als WIL hebben al veel tijd gestoken in de beantwoording van vragen, maar toch staan er nog veel vragen open. Doordat veel ambtenaren nu thuis werken vanwege corona is de beantwoording bemoeilijkt en vertraagd. Daarom zet ik dit onderzoek voorlopig op een laag pitje en sla ik zoveel mogelijk van de verzamelde informatie op in een dossier op mijn website. Daar zijn dossiers over meer  onderwerpen te vinden (o.a. algoritmes, windmolens, landbouwgif), waar de redacteuren en anderen op elk moment vrijelijk uit kunnen putten. 

Wat was de aanleiding van mijn onderzoek? 

(1) Signaal van een cliëntenraad. Een cliëntenraad van een andere sociale dienst nam contact met mij op en uitte de volgende zorgen: "Is er een goede beveiliging? Wat ons betreft schort het daar nu nogal aan. Een cliënt die zich afvroeg hoe ze de vragen kon invullen, stuurde ons de mail die ze had ontvangen van CompetenSys met de link naar de in te vullen vragenlijst. Ik kon de link zonder extra code of DigiD openen en ik bleek dus in haar persoonlijke omgeving te zijn. De vragen die ik fictief invulde om de testvragen allemaal te kunnen inzien werden direct opgeslagen. De link bleek twee weken later nog steeds actief te zijn. Er werd onder andere gevraagd naar medische beperkingen, naar strafblad, naar hobby’s, hoe ze in hun vel zitten etc. Zeer vergaande vragen!"

(2) Eerdere cliëntervaring. Eerder publiceerde ik al een brief aan WIL van 31-10-2016: "Het thuis invullen van de vragen zou 45 minuten in beslag nemen, maar het kostte me vier uren en als ik het zou onderbreken, dan had ik een nieuwe link nodig, was mij gezegd. Mijn opleidingen kwamen niet voor in de keuzemogelijkheden en de opties die wel gegeven werden, kende ik niet. Het invullen duurde eindeloos. De vraag "bent u bereid om een aangeboden baan te aanvaarden" levert geen enkele praktische informatie op maar verkeerd invullen kan je je uitkering kosten, je bent immers verplicht elke baan te accepteren. De vragen werden steeds persoonlijker: er werd gevraagd naar schulden, medische gegevens en zelfs psychiatrische gegevens. Er werd geen enkel veiligheidsprotocol getoond, de URL was mij onbekend en de naam CompetenSys zegt mij niets. De relatie van CompetenSys met WIL werd niet aangegeven, welke medewerkers van CompetenSys, WIL of enige andere organisatie de (deels medische) informatie konden inzien werd niet vermeld. De consequenties van het niet (volledig) invullen werden niet aangegeven: overtreding van de informatieplicht - op straffe van inhouding van uitkering? Na verzending was het niet mogelijk om de eigen gegevens nog in te zien (of je zou WIL hier langs juridische weg om moeten vragen, het is namelijk wettelijk verplicht) en er werd niet aangegeven wat er met de informatie gebeurt. Gezien een recente hack kan WIL kennelijk ook geen garantie geven dat de ingevulde medische en psychiatrische gegevens niet op straat komen te liggen."

(3) Informatie van een auditor bij een gemeente. “Bij het opstellen van het informatiebeheerplan heb ik geconstateerd dat Competensys (zoals wij dat hebben draaien) niet voldoet aan de Archiefwet. Er zijn twee problemen: (1) Er kunnen geen bewaartermijnen worden toegekend. (2) De structuur van Competensys is 100 % cliëntgericht, niet procesgericht, waardoor het toekennen van bewaartermijnen op resultaat van het proces niet mogelijk is.”

Daarom heb ik vragen gesteld aan WIL en aan CompetenSys. Directeur Paul Ensink van CompetenSys reageerde direct met een uitgebreide mail en een al evenzeer lang telefoongesprek. Het antwoord van WIL liet, mede vanwege de coronacrisis, langer op zich wachten. 

Dossier CompetenSys: (1) Aanleiding en vragen; (2) Vraaggesprek met CompetenSys; (3) Schriftelijk antwoord van CompetenSys; (4) Schriftelijk antwoord van WIL; (5) Documenten van WIL; (6) Overige informatiebronnen. 

Directeur Paul Ensink van CompetenSys benadrukt dat er geen verplichting is om de vragenlijst in te vullen. Het is een leidraad voor een gesprek met de consulent. Het gaat juist om een gesprek zonder de druk van de informatieplicht van de uitkeringsgerechtigde. De lege vragenlijst en de ingevulde antwoorden worden opgeslagen op separate servers, die zijn ondergebracht bij Previder, een gecertificeerd hostingbedrijf dat voldoet aan alle veiligheidsnormen.

WIL kopieert voor een groot deel de antwoorden die ik al eerder van CompetenSys heb ontvangen. Daardoor is mij nog niet duidelijk of de cliënt ook wéét dat hij of zij niet verplicht is alle vragen te beantwoorden en dat de informatieplicht in dit geval bij wijze van uitzondering niet geldt. Dit terwijl uitkeringstrekkers voortdurend gewezen worden op de ernstige consequenties van het per ongeluk of expres niet voldoen aan de informatieplicht. In de beleidsnota van 2019 staat dat WIL signalen uit CompetenSys gebruikt voor effectieve controle, fraude-onderzoek en sanctioneren op maat.

Gevoelige gegevens gevraagd?

Het antwoord van WIL over gevoelige vragen is wat tegenstrijdig. Volgens mijn bronnen wordt er gevraagd naar medische beperkingen. Op mijn vraag: "Worden medische, psychiatrische, sociale en andere gevoelige gegevens gevraagd en vastgelegd?" antwoordt WIL: "Wij leggen gevoelige informatie alleen vast met als doel om clienten te helpen richting de arbeidsmarkt". Op de vraag wat er gebeurt als een cliënt weigert gevoelige vragen in te vullen (consequenties informatieplicht), dan is het antwoord: "Een cliënt hoeft deze niet in te vullen, omdat ze ook niet gevraagd worden."

Wordt er nou wel of niet gevraagd naar medische informatie? Dit zou volgens mij expliciet vastgesteld moeten worden, omdat medische gegevens bijzondere bescherming behoeven. Overigens mág een sociale dienst medische gegevens volgens een uitzonderingsbepaling in de de Uitvoeringswet AVG (art. 30) wel registreren als deze voor de re-integratie nodig zijn. Volgens mijn bron werd gevraagd "naar medische beperkingen, naar strafblad, naar hobby's, hoe ze in hun veld zitten etc." Dus kennelijk zijn er vragen naar medische beperkingen, die de cliënt thuis invult, dat wil zeggen: niet mondeling en zonder toelichting of steun van de consulent. 

Mijn vragen gaan dus vooral over de communicatie van WIL over deze vragenlijst met de cliënt. Is de situatie sinds 2016 verbeterd? 

Externe rapporten

Een rapport van de rekenkamercommissie van de gemeente Gooise Meren uit 2017 stelt dezelfde vraag: "Verder wordt nog aandacht gevraagd voor de medische gegevens die de gemeente opvraagt: het is bij cliënten onbekend hoe daarmee om wordt gegaan. Dan gaat het ook over gegevens die bij de re-integratie worden gebruikt, bijvoorbeeld uit Competensys.” 

Divosa (de vereniging van gemeentelijke directeuren en leidinggevenden in het sociale domein) heeft in 2017 een vergelijking gemaakt van verschillende 'diagnose-instrumenten', waaronder CompetenSys. Daarin is te lezen dat CompetenSys ook informatie geeft over "houding en gedrag" en over "frauderisico". De klant kan de rapportage zelf niet downloaden. 

Bijzonder kritisch over de wijze waarop CompetenSys door sommige gemeenten wordt gebruikt is de adviseur arbeidsrecht en sociale zekerheid Mr. Dolf Gregoire. In 2018 schrijft hij: “Van meerdere kanten is er gewezen op de technieken die gemeenten gebruiken om een aanvraag van een bijstandsuitkering te vertragen. (*) Zo is er dat vreemde onderscheid tussen een intake en een aanvraag. Pas als er sprake is van een aanvraag gaan de wettelijke beslistermijnen lopen en kun je als burger rechtsbescherming inroepen. De eerste vertragingstechniek is dus het intake-gesprek. Daar kan nu een tweede aan worden toegevoegd: de analyse van arbeidsmogelijkheden. Dit is een online in te vullen vragenlijst, verzonden door CompetenSys. De truc zit ‘m dus hierin dat de intake wordt opgeschoven tot nà het invullen van deze lijst. Pas nadat de vragenlijst is ingevuld kan een afspraak worden gemaakt voor een intake, en daarna pas een afspraak voor het indienen voor een aanvraag voor een uitkering. Hoeveel weken zijn we dan verder?” 

(*) Nationale Ombudsman: Twaalf gemeenten laten aanvragers bijstand ten onrechte lang wachten. 

Bovengenoemde rapporten zijn te vinden in deel (6) Overige informatiebronnen van het dossier. 

Verwerkingsregister verouderd

Nog even terug naar WIL. Het viel mij op dat CompetenSys niet in het openbare verwerkingsregister van WIL staat vermeld, terwijl Totta, het programma dat het frauderisico van uitkeringsgerechtigden berekent maar waarmee WIL in 2019 wegens personeelsgebrek is gestopt, er nog wel in staat. Hetzelfde geldt voor zorgverzekeraar Menzis, terwijl WIL nu werkt met VGZ. 

WIL laat weten dat CompetenSys niet in de openbare versie staat, maar wel in de interne versie. De AVG vereist niet dat het verplichte verwerkingsregister wordt gepubliceerd, het is een document dat op verzoek getoond moet worden aan de Autoriteit Persoonsgegevens. Voor de transparantie heeft WIL een deel openbaar gemaakt. Een deel blijft vertrouwelijk omdat het hackers op een idee zou kunnen brengen.

De woordvoerder van WIL geeft toe dat het verwerkingsregister sinds 2018 niet meer is bijgewerkt. De herziene versie is naar verwachting medio 2021 gereed. Daarmee neemt WIL een risico, want een verwerkingsregister moet op elk moment een actueel en compleet inzicht bieden in alle verwerkingen. De toezichthouder, de Autoriteit Persoonsgegevens, kan op elk moment inzage vragen in het register. 

Informatie van alle kanten welkom

Zoals gezegd staan er nog veel vragen open. Ik laat dit onderwerp nu even rusten, maar aanvullende informatie van alle kanten - van WIL, van experts, van cliënten en cliëntenraden - is van harte welkom. 

Dossier CompetenSys: (1) Aanleiding en vragen; (2) Vraaggesprek met CompetenSys; (3) Schriftelijk antwoord van CompetenSys; (4) Schriftelijk antwoord van WIL; (5) Documenten van WIL; (6) Overige informatiebronnen. 

Koud voorjaar

Mijn tuin 4 mei 2018, 30 april 2015, 29 april 2012 en vandaag. 

Vooral het verschil in uitlopen van de acaciaboom verrast me. Onder de acacia de spireahaag, die gewoonlijk uitbundig bloeit rond deze tijd, rechts in de tuin de appelboom (details appelbloesem op de onderste twee foto's).