vrijdag 15 oktober 2021

Eigen einde


De Groene Amsterdammer valt vandaag omgekeerd op de mat met de achterkant naar boven. Daar staat een paginagrote advertentie van een groep die mogelijkheden voor geassisteerde zelfdoding voor ouderen wil bevorderen. Een pijnlijk onderwerp en ik raak overstuur door deze oproep, heb de neiging om het blad nog in het plastic omhulsel retour afzender te sturen, maar ik besef dat de redactie niet verantwoordelijk is voor de advertenties. Ik vraag me af of ik minder geschokt was geweest als de advertentie mij niet vanaf de deurmat had aangestaard.

Laat ik voorop stellen dat ik vind dat we mensen die zelf - met of zonder hulp - uit het leven willen stappen altijd - altijd, altijd - met respect en mededogen moeten bejegenen en ook als iemand die onomkeerbare stap al heeft gezet, hoe pijnlijk ook. Dat wil niet zeggen dat je niet tegelijkertijd ook boos kunt zijn op iemand die je door een gekozen dood heeft verlaten, maar respect voor de mens staat altijd voorop en uiteindelijk zul je iemand moeten laten gaan.

Dat is iets anders dan het bevorderen van de mogelijkheden om vrijwillig uit het leven te stappen. Het thema als zodanig maar ook de drogredenen uit de advertentie brengen mij in de war. "Je eigen einde is toch te belangrijk om aan anderen over te laten", zegt een nog jonge actrice lachend in de advertentie. Terwijl de dood zich van nature bij ieder van ons meldt, zonder tussenkomst, autonoom, als een natuurlijk proces, maar we mogen blij zijn als er op dat moment anderen - professionals en geliefden - om ons heen staan. Ook zelfdoding is niet strafbaar. Het is alleen strafbaar om het aan anderen over te laten.

Dan lees ik - het blad nog steeds niet uit het plastic omhulsel gehaald: "De meeste mensen bepalen graag zelf wanneer het leven wel mooi is geweest. Vreemd genoeg verbiedt onze regering je dan een menswaardig einde. Dat is onmenselijk en in strijd met Europese grondrechten."

Een merkwaardig eufemisme. Of iemands leven mooi is geweest - dat gunnen we iedereen - betekent hier de wens om vrijwillig uit het leven te stappen. Cryptisch wordt hier de suggestie gewekt dat de meeste mensen - of de meeste oudere mensen - uiteindelijk suicidaal zijn. Dat is eenvoudigweg niet waar. Hoe zeer en oprecht mensen - van alle leeftijden - soms ook kunnen verlangen naar het einde.

Dat de regering een menswaardig einde zou verbieden, is een gotspe. Sterven maakt een mensenleven niet onwaardig. Het verbod om anderen te doden, maakt het einde niet mensonwaardig.

De bewering dat de Nederlandse wetgeving in strijd zou zijn met de Europese grondrechten, is uit de lucht gegrepen. Ons land kwam als eerste met euthanasiewetgeving, terwijl andere Europese landen die indertijd veel te ver vonden gaan, al zijn we inmiddels door anderen ingehaald.

Amnesty International schrijft: "Wanneer en in hoeverre euthanasie gerechtvaardigd is, valt niet zomaar uit de mensenrechtenverdragen af te leiden. (...) als bij euthanasie iemand is betrokken, zoals een arts, is de kwestie of zo iemand de verantwoordelijkheid voor het leven van een ander kan overnemen."

De Nederlandse euthanasiewetgeving is gebaseerd op mededogen bij uitzichtloos ondraaglijk lijden. Als het leven niet meer gedragen kan worden, kan het niet meer gedragen worden. Dan raken we aan onze grens.

Om mijn visie op burgerschap en menszijn aan te geven, trek ik wel eens een fictieve lijn tussen 'D66' en de 'SGP'. Het gaat me niet om deze partijen, vandaar de aanhalingstekens, maar om de uiteinden van twee visies. In mijn visie op burgerschap sta ik dichter bij het liberale 'D66', maar qua mensbeeld dichterbij (niet gelijk aan) de 'SGP'. Beide partijen halen dat wel eens door elkaar. Burgerschap gaat over onze maatschappelijke en politieke verhoudingen. De vrije burger bestaat omdat wij dat willen. Maar de in alle vrijheid rationeel kiezende autonome burger van 'D66' is net zo abstract, fictief en onzichtbaar als de gereformeerde god van de 'SGP'. Als mens hebben we maar een beperkte invloed op ons leven, dat we noodgedwongen leven met vallen en opstaan, tasten, struikelen, ontdekken en aanvaarden. Als we vinden dat ieder mens altijd in volle vrijheid autonoom over leven en dood moet kunnen beslissen, moeten we stoppen met kinderen krijgen. Verwekt en geboren worden is de grootste inbreuk op onze autonomie. Die afhankelijkheid is niet per definitie onmenselijk. Integendeel, ze definieert onze menselijkheid.

Amnesty International
Duitsland
België

Zelfmoordpreventie: 
https://www.113.nl/

1 opmerking:

  1. Misschien slaat de advertentie van Coöperatie Laatste Wil een beetje door in reclameretoriek, maar hun punt is de strafbaarheid van hulp bij zelfdoding in Nederland, een strafbaarheid die in andere landen niet bestaat. Je kunt je afvragen waarop die strafbaarheid is gebaseerd. Het gaat dan niet om het doden van andere mensen, maar om het helpen bij zelfdoding. Als zelfdoding niet strafbaar is, waarom is hulp daarbij dat wel?

    BeantwoordenVerwijderen