Vrije partnerkeuze koning

Het kabinet vindt dat prinses Amalia geen afstand hoeft te doen van de troon in het geval dat ze zou willen trouwen met een vrouw. Minister-president Rutte antwoordt op vragen van de VVD en de PvdA dat hij geen beletsel ziet voor een toestemmingswet voor een huwelijk van een kroonprins of -prinses met een persoon van hetzelfde geslacht. Zo meldt de NOS. De vragen volgen op de publicatie van het boek 'Amalia, de plicht roept'. Daarin schrijft koningshuisdeskundige Peter Rehwinkel dat uit de grondwet blijkt dat de prinses de troon zal moeten opgeven als ze zou willen trouwen met iemand van hetzelfde geslacht. Maar volgens Rutte is dat niet zo. Hij heeft gelijk. In de grondwet is geen enkel bezwaar tegen een dergelijk huwelijk te vinden. Integendeel. 

Een paar weken geleden, 26 september, mengde ik mij op Facebook in een discussie over de vraag "mag Amalia op de troon als ze met een vrouw trouwt?" naar aanleiding van het boek van Peter Rehwinkel. De auteur geeft het standpunt van de toenmalige regering goed weer, maar het is geen regel of zelfs maar beleid. 

Iemand opperde een slimme truc: "Eerst koningin worden, dan trouwen met wie ze wil". Maar die truc gaat niet op. De volgorde maakt niet uit. Zodra de koning(in) zonder toestemming van het parlement trouwt, is hij/zij volgens artikel 28 lid 1 van de grondwet automatisch geen koning(in) meer. 

Er staat voor zover ik weet nergens in de wet dat de koning(in) niet met iemand van hetzelfde geslacht zou mogen trouwen en het is ook niet wat 'de staat' vindt, maar wat de toenmalige regering aanvoerde. Dat standpunt was ook wel weer begrijpelijk, omdat uit een huwelijk van hetzelfde geslacht geen 'natuurlijke' erfopvolgers zouden kunnen voortkomen. Maar het is mijns inziens een misvatting (of zelfs belediging) dat het de 'taak' van een koninklijk paar zou zijn om voor nakomelingen te zorgen. Daar gaat de staat niet over.

Voor als er geen natuurlijke erfopvolger is, regelt de grondwet nu al keurig hoe de opvolging dan alsnog geregeld is. De regering - waar de koning overigens zelf formeel ook deel van uitmaakt - en het parlement moeten met goede argumenten komen om een toestemmingswet niet in te dienen of te verwerpen alleen maar omdat de koning(in) met iemand van hetzelfde geslacht wil trouwen, aangezien volgens artikel 1 van de grondwet een dergelijk onderscheid niet is toegestaan. 

Overigens zegt de grondwet niets over een geregistreerd partnerschap van de koning(in). Dus in principe hoeft de koning(in) of erfopvolger geen toestemming te vragen voor een geregistreerd partnerschap, terwijl vervolgens dat geregistreerde partnerschap wettelijk gelijk is gesteld aan het huwelijk. 

De reden dat een erfopvolger of koning(in) toestemming voor een huwelijk moet vragen aan het parlement is om te voorkomen dat de erfopvolging in handen komt van een buitenlandse macht, vroeger een reëel gevaar. Het is niet zo dat de parlementariërs maar naar hartelust kunnen bediscussiëren of een partner van de koning(in) hun wel aanstaat - daar gaat het niet over - maar via de toestemmingswet houdt de volksvertegenwoordiging nog wel een beetje vinger aan de pols over wie via erfopvolging ons toekomstige staatshoofd wordt. Dat is een noodrem, geen voorkeursrecht. De koning heeft - wat wet en recht betreft - net als elk ander vrije partnerkeuze.   

Zie: 

* NOS 12-01-21 Rutte: Amalia kan ook koningin worden als ze met een vrouw trouwt

* MSN / Panorama 21-09-21 Mag Amalia op de troon als ze met een vrouw trouwt? 

* Trouw 18-09-21 De last op de schouders van prinses Amalia: dit verandert er als ze 18 wordt

* Trouw 07-02-01 Homoprins kan gerust een man huwen

* Artikel 28 Grondwet

* Parlement.com: Toestemmingswetten