Soorten beschermen en woningen bouwen

Dossier: go.stylo.nl/steenuil

Voor de politieke redactie van Omroep Houten verzamel ik informatie over actuele onderwerpen. Deze week kwamen twee berichten over één onderwerp samen: (1) de provincie steekt een stokje voor de sloop van een oude veevoederfabriek aan de Pothuizerweg 4 in Schalkwijk, waar De Bunte Vastgoed BV 22 woningen wil bouwen en (2) de gemeente is in overtreding door zonder ontheffing twee loodsen te slopen aan het Hofspoor voor de toekomstige woningbouwlocatie Loerik VI. In Schalkwijk zijn het vleermuizen (1) en in Loerik een paar steenuilen (2), die de woningbouw tegenhouden. 

Iemand reageerde: die fabriek staat daar dus voor eeuwig. Maar dat hoeft niet. 

De gemeente weet de oplossing al lang: een soortenmanagementplan (SMP). Daarmee kijk je naar maatregelen voor aanwezige te beschermen soorten in een veel groter gebied en in samenhang. Op perceelsniveau kan je nooit voldoende maatregelen nemen om een soort te beschermen. Je moet als initiatiefnemer dan namelijk binnen het plan ervoor zorgen en aantonen dat de soort door jouw activiteiten niet aangetast wordt. De vergunningverlener van de provincie heeft dit in 2021 uitvoerig aan mij uitgelegd, toen ik berichtte over de steenuilen. Bij de gemeente lijkt de urgentie daarvan nog niet helemaal doorgedrongen. Er wordt dacht ik al wel aan een SMP gewerkt, ik vraag zo nu en dan naar de stand van zaken, maar ik hoor er nog niet veel over. Mijn vermoeden is dat dit komt door capaciteitsgebrek bij de gemeente. 

Aanvulling 25/7/23: na nieuwe informatie heeft de Provincie alsnog ontheffing verleend voor het sloen van de veevoerderfabriek aan de Pothuizerweg in Schalkwijk, zie blog 25/7/23

-----
Om dit onderwerp goed te kunnen blijven volgen, zet ik hier wat bronnen op een rij. 

(1) Styloblog 08-06-23: Schalkwijkse fabriek mag niet gesloopt worden

(2) Styloblog 06-06-23: Gemeente Houten in overtreding

(3) Dossier: go.stylo.nl/steenuil

(4) Styloblog 13-01-22: Hoe kan plan Loerik én de steenuil gered worden? 

Woordvoerder Roland Zoer van de provincie Utrecht heeft mij in december 2021 uitgebreid te woord gestaan over de afgewezen ontheffing voor sloop van de loodsen aan het Hofspoor vanwege de aanwezigheid van steenuilen en de oplossing. Hij wijst er op dat de aanvrager, de gemeente, niet met inhoudelijke argumenten is gekomen en dat daarmee het besluit tot weigering van de vergunning defintief is geworden. De afgewezen vergunningaanvraag kan niet worden overgedaan. Wel is overleg mogelijk over het vervolg. Een oplossingsrichting is om een 'gebiedsgerichte ontheffing' aan te vragen op basis van een 'soortenmanagementplan' (SMP). Daarmee wordt voorkomen dat voor elk bouwplannetje een natuurvergunning moet worden aangevraagd, waarbij het bijna onmogelijk is om zeldzame soorten, zoals de steenuil, op kleine schaal te compenseren, waardoor de vergunning moet worden afgewezen. Verschillende gemeenten in de omgeving, zoals Zeist en Wijk bij Duurstede, maken al gebruik van dit relatief nieuwe instrument. Hiermee wordt voor een groter gebied, eventueel voor de hele gemeente, een plan gemaakt gericht op de verbetering van de overlevingskansen van bepaalde soorten, zoals de steenuil. Daarvoor is ecologisch onderzoek nodig. De gemeente kan daarvoor een substantiële subsidie krijgen. De aanvraagperiode voor deze subsidie is 31 december 2021 gesloten. In 2022 en 2023 werd de subsidieregeling opnieuw opengesteld. Zie Subsidies biodiversiteit SMP

Reactie gemeente Houten 24/1/22: We zijn aan het inventariseren wat er allemaal nodig is om een soortenmanagementplan (SMP) op te stellen. Daar is afstemming over geweest met verschillende partijen, waaronder de provincie Utrecht. Het besluit om in Houten een SMP te gaan opstellen, is nog niet genomen. Dat verwachten we later dit jaar. Het idee is dat we ons in het plan richten op zogenoemde gebouwbewonende diersoorten (denk aan vleermuis, huismus, gierzwaluw). Daar zouden uilen aan kunnen worden toegevoegd. We zitten in de fase van inventariseren. We hebben nog geen subsidie aangevraagd. 

(5) Visie groen en biodiversiteit, Houten, 27-10-2020 p45 (PDF 65p):

"Een ander aspect dat in het kader van de Ruimtelijk Koers is voorgesteld, is het opstellen 

van een soortenmanagementplan en daaraan gekoppeld het aanvragen van een generieke 

ontheffing voor vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen. Dit helpt bij de afgifte van 

vergunningen voor ruimtelijke ingrepen en maakt het proces om te kunnen bouwen sneller. 

Met een soortenmanagementplan is de gemeente verplicht de staat van instandhouding 

van deze soorten minimaal hetzelfde te houden en waar mogelijk te verbeteren, maar is er 

niet meer bij elke ruimtelijke ontwikkeling een eigen tijdrovend onderzoek voor deze 

soorten nodig. Wanneer de Ruimtelijke Koers niet door zou gaan, moet opnieuw bekeken welke maatregelen en randvoorwaarden worden gesteld voor nieuwbouw in Houten. Hierbij 

zouden de voorgestelde maatregelen als uitgangspunt kunnen dienen."

(6) Provincie Utrecht: Soortenmanagementplan (SMP) <<< uitleg

(7) Provincie Utrecht, april 2022: Handleiding opstellen soortenmanagementplan en gebiedsgerichte onheffingsaanvraag (PDF 35p)

(8) Regelink (commercieel bureau, bij wijze van voorbeeld):
Gebiedsbreed onderzoek en soortenmanagementplan 

Aanvulling 09-06-23

(9) Collegeprogramma 2022-2026 (PDF 41p) (p23-24) 56. Soortenmanagementplan

Begin 2023 vindt een marktconsultatie plaats voor het opstellen van een soortenmanagementplan. Een soortenmanagementplan is de nieuwe vorm van ontheffing op de Wet natuurbescherming (Wnb). De Wnb voorziet in de bescherming van planten en dieren. Door de beschermde plant- en diersoorten in één keer voor de hele gemeente in kaart te brengen is er een brede gebiedsontheffing aan te vragen. Daardoor is een ecologisch onderzoek per project niet meer nodig, waardoor ruimtelijke procedures sneller gaan en kosten worden bespaard, ook voor inwoners zelf. Het bespaart ook kosten voor adviesvragen aan de Regionale Uitvoeringsdienst. Doelstelling voor dekking van de kosten is binnen bestaande gemeentelijke budgetten en subsidie van de provincie en bijdrage van Viveste. Kostenbesparing gemeente (structureel): 2022-2023 geen; 2024-2026 jaarlijks €25.000.