Migratiesamenleving

PERSBERICHT

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR)

Het rapport Samenleven in verscheidenheid - beleid voor de migratiesamenleving is een ongevraagd advies van de WRR aan de Nederlandse regering. Voor het onderzoek is gesproken met circa 200 professionals. WRR-adviezen zijn richtinggevend voor maatschappelijke thema’s die aandacht vereisen.

Het rapport wordt maandag 14 december digitaal gepresenteerd. De onderzoekers Godfried Engbersen, Mark Bovens, Meike Bokhorst en Roel Jennissen geven dan een toelichting op het rapport. Minister Koolmees van SZW en VNG-directeur Leonard Geluk zullen het eerste exemplaar in ontvangst nemen. 

* Voor informatie en programma: klik hier. 

* Om het rapport te downloaden: klik hier. 

Nederland is uitgegroeid tot een dynamische migratiesamenleving. Migranten komen uit alle delen van de wereld en allang niet meer alleen uit de ‘klassieke’ migratielanden, zoals Marokko, Turkije of Suriname. Ook is sprake van meer vlottendheid: steeds meer migranten zijn passanten die na verloop van tijd ons land weer verlaten. De grote verscheidenheid naar herkomstlanden en het kortere verblijf van migranten maken het samenleven ingewikkelder en kunnen leiden tot een versplintering van de samenleving. Het is belangrijk dat iedereen - nieuwkomers en gevestigde inwoners - zich thuis kan voelen in Nederland. Een actiever overheidsbeleid is dan ook nodig om de komst van nieuwe migranten in goede banen te leiden. Dat stelt de WRR in het vandaag verschenen rapport Samenleven in verscheidenheid. Beleid voor de migratiesamenleving. 

Er dienen ontvangst- en inburgeringsvoorzieningen te komen voor alle migranten: kennismigranten, asielmigranten, gezinsmigranten en migranten uit de Europese Unie. Gemeenten spelen daarin een sleutelrol en hebben daarvoor ondersteuning nodig.

De overheid houdt nog onvoldoende rekening met de veranderende samenstelling van de Nederlandse bevolking. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) pleit in een advies aan de regering voor een nieuwe beleidsagenda, naast het huidige integratiebeleid. Er is een krachtdadige aanpak nodig om het samenleven van iedereen – nieuwkomers en gevestigde inwoners – te bevorderen. De gemeenten spelen hierbij een sleutelrol, maar hebben op dit moment onvoldoende middelen om alle nieuwkomers te ontvangen en in te burgeren.

Overheid aan zet:

structureel beleid en sleutelrol voor gemeenten

De grote verscheidenheid en vlottendheid maken het samenleven ingewikkelder, vooral in buurten, op scholen en verenigingen. Hoe groter de verscheidenheid en het verloop in een buurt, hoe groter de kans dat inwoners zich er minder thuis voelen. Ook vraagt dit veel extra inspanningen van scholen en verenigingen.

Gemeenten spelen een sleutelrol in het bevorderen van een samenleving waarin alle burgers zich thuis voelen en samenleven. De rijksoverheid moet gemeenten daarom voldoende beleidsruimte en financiële middelen geven en rekening houden met grote lokale verschillen.

Een actief en structureel overheidsbeleid kent vier belangrijke elementen:

1. Creëer ontvangstvoorzieningen

Gemeenten moeten ontvangstvoorzieningen creëren voor alle migranten: passanten, blijvers, studiemigranten, asielzoekers, kennismigranten en productiewerkers. Bied daarnaast ook inburgerings-voorzieningen aan voor kennismigranten en migranten uit de Europese Unie.

2. Investeer in een goede fysieke en sociale infrastructuur

Gemeenten dienen te investeren in semipublieke voorzieningen, zoals buurtwinkels, bibliotheken, parken, sportvelden en wijkcentra. Deze voorzieningen dragen bij aan ontmoeting en verbinding. Investeer ook in de professionele competenties voor de omgang met verscheidenheid en vlottendheid in het onderwijs, in de zorg en bij woningbouw-corporaties. Een interculturele benadering, die rekening houdt met de culturele achtergronden van leerlingen, patiënten of bewoners, lijkt het beste te werken.

3. Aandacht voor achterblijvende arbeidsdeelname

Arbeid is de belangrijkste sleutel tot maatschappelijke verbinding. Voorkom dat arbeidsmigranten langdurig afhankelijk worden van sociale zekerheid. Bestrijd arbeidsdiscriminatie door effectief toezicht door de Inspectie SZW en door boetes en het weigeren van opdrachten aan discriminerende bedrijven en organisaties.

4. Meer aandacht voor samenleven

Houd bij het ontwikkelen van beleid rekening met het incorporatievermogen van de lokale samenleving. Bij arbeidsmigratie van buiten de Europese Unie kan bij het afgeven van tewerkstellingsvergunningen meer rekening worden gehouden met de maatschappelijke lasten rond huisvesting, onderwijs en inburgering.

Nieuwe migratiepatronen

* Meer migratie: vanaf 2010 ontving ons land jaarlijks meer dan 150.000 migranten en vanaf 2015 meer dan 200.000. De verwachting is dat dit patroon zich zal voortzetten wanneer de Covid-19 pandemie voorbij is.

* Meer verscheidenheid: migranten komen uit alle delen van de wereld, niet meer uit een beperkt aantal landen zoals Turkije, Marokko, Suriname en de Antillen. Er leven mensen uit meer dan 220 herkomstlanden in Nederland.

* Meer vlottendheid: steeds meer migranten zijn passanten en vertrekken na een tijdelijk verblijf weer uit ons land. Na vijf jaar is meer dan de helft van de migranten vertrokken.

* Meer lokale variatie: de aanwezigheid van migranten beperkt zich allang niet meer tot de grote steden. Ook grote provinciesteden, voorsteden, grensgemeenten, tuinbouwgemeenten en expatgemeenten huisvesten veel migranten.